Дәріс 12. Тақырыбы: Ығысу. Ығысу кезіндегі кернеулер және деформациялар.
Сабақтың жоспары: 1. Ығысу кезіндегі кернеулер және деформациялар.
2. Таза ығысу. Ығысу кезіндегі Гук заңы.
Өзектің көлденең қимасына шоғырланбаған , , және т.с.с. ішкі күштері әсер ететіні белгілі, ал үзіліссіз таратылған күштердің интенсивтілігі қиманың әр түрлі нүктесінде және әртүрлі бағытта түрліше болуы мүмкін.
Берілген қиманың берілген нүктесіндегі, мысалы, B нүктесіндегі ішкі күштердің қарқындылығын қалай өлшеуге болады?
Сурет
B нүктесінің маңайынан кішкене ауданшасын белгілейміз. Мейлі - осы ауданшаға әсер ететін ішкі күштердің тең әсерлілігі болсын.
Онда қарастырылған ауданшаның аудан бірлігінен өтетін ішкі күштердің орташа шамасы мынаған тең
Рср шамасы орташа кернеу деп аталады. Ол ішкі күштің орташа қарқындылығын сипаттайды.
Аудан өлшемін азайтып, аламыз
.
шамасы ақиқат кернеу немесе берілген қиманың берілген нүктесінің кернеуі деп аталады. Кернеу деп берілген қиманың берілген нүктесінің аудан бірлігінен өтетін ішкі күшті айтуға болады.
(6.1) және (6.2) формулаларынан көрініп тұрғандай кернеу өлшемі [күш]/[аудан].
Кернеуді өлшеу бірлігі– паскаль, қысқаша
Кернеу шамасы өте үлкен сандармен өрнектелсе, онда бірліктің қысқа мәнін қолдану керек, мысалы МПа (мегапаскаль) = 106 Па.
толық кернеуін екі құраушыға жіктеуге болады :
қима жазықтығының нормалін құрайтын құраушы. Бұл әрпімен белгіленедіжәне нормаль кернеу деп аталады;
қима жазықтығында жататын құраушы. Бұл әрпімен белгіленеді және жанама кернеу деп аталады. Жанама кернеу әсер ететін күштерде нтәуелді қима жазықтығының кез келген бағытында бола алады. -ды екі құраушы түрінде координат осі бағытымен көрсетуге болады.