Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

70 
жыл,%
жыл, 
%
жыл, %
Ақтөбе
234 000
241 000
245 000
2,11
2,93
3,02
Ақтөбе 
300 000
298 600
295 600
3,51
11,69
10
Алматы 
629 000
628 681
624 283
24,77
27,55
23,28
Атырау
72 458
207 798
191 720
44,33
1,69
10,44
ШҚО 
180 365
183 550
164 680
3,17
4,84
3,28
Жамбыл 
74 959 
95 691
80 935
3,47
3,11
8,53
БҚО 
105 000
108 111
107 000
2,17
5,28
8,6
Қарағанды 
654 640
651 300
660 000
13,96
16,39
17,42
Қостанай 
435 000
250 000
216 700
0,93
9,65
10,3
Қызылорда 
148 000
147 000
122 000
8,13
7,42
10,78
Маңғыста 
190 100
182 323
188 285
6,49
1,42
33,8
Павлодар
426 581
117 336
648 000
0,23
0,12
15
СҚО 
182 500
66 100
74 666
3,59
7,59
10,78
Түркістан 
286 278
137 952
128 081
3,48
7,17
10,05
Алматы қ. 
600 000
480 000
456 000
10,01
5,70
10,95
Астана қ. 
345 438
307 626
318 582
8,33
12,25
15,92
Шымкент қ. 
216 178
215 066
-
18,28
22,77
Барлығы 
4 864 319
4 319 246
4 736 598
9,05
11,51
14,9
Дереккөз: https://stat.gov.kz
Қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша мамандандырылған кәсіпорындар мен 
жеке кәсіпкерлердің саны 587 бірлікті құрайды. 
2019 жылы ресми жұмыс істеп тұрған полигондарға (қоқыс тастайтын жерлерге), 
коммуналдық қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу объектілеріне 3,9 млн.тонна қалдық 
келіп түсті. Олардың 65,3%-ы одан әрі сақтауға берілді, 27,3%-ы сұрыпталды және 13,7%-ы 
одан әрі өңдеуге жіберілді, 6,4%-ы кәдеге жаратылды. 2019 жылдың соңында ресми жұмыс 
істейтін полигондарда (үйінділерде) 43,3 млн. тоннадан астам қалдықтар жиналды. 
1.5.5-кесте. 2019 жылы полигондардың экологиялық нормаларға сәйкестігі рейтингісі
Полигонд
ардың 
рейтингісі 
өңір 
ҚТҚ 
полигондарын
ың рейтингісі, 
бірл. 
Нормаларға 
сәйкес келмейтін 
полигондардың 
саны, бірл 
Нормаларға 
сәйкес 
келетін 
полигондард
ың саны, бірл 
Нормаларға 
сәйкес келетін 
полигондардың 
үлесі, бірл, % 
ҚР бойынша барлығы 
3 292
2 691
601
18,26
1 
Нұр-Сұлтан 
1
0
1
100
2 
Шымкент 
1
0
1
100
3 
Жамбыл 
163
0
163
100
4 
Түркістан 
163
13
150
92,02
5 
Қостанай 
266
155
111
41,73
6 
Маңғыстау 
24
16
8
33,33
7 
Атырау 
86
64
22
25,58
8 
Ақмола 
130
104
26
20,00
9 
Қарағанды 
202
162
40
19,80
10 
ШҚО 
430
404
26
6,05
11 
СҚО 
458
441
17
3,71
12 
Ақтөбе 
366
354
12
3,28

71 
13 
БҚО 
208
206
2
0,96
14 
Қызылорда 
145
141
4
2,76
15 
Алматы 
313
300
13
4,15
16 
Павлодар 
336
331
5
1,49
17 
Алматы 0 Алматы облысына шығарылады 
Дереккөз: ЭГТРМ 
2018 жылы қалдықтарды орналастыру орындарына ғарыштық мониторинг нәтижелері 
бойынша Қазақстанның 16 қаласында 8680 рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын орын анықталды, 
оның ішінде 1408 қоқыс тастайтын орын жойылды, бұл 16% құрайды (1.5.4-кесте). Алайда, 
2019 жылы Түркістан қаласы қосылған кезде 9229 рұқсат етілмеген қоқыс полигоны 
анықталды, 2619 қоқыс полигоны жойылды, олардың көлемі 389 мың тоннадан асады. Ақмола, 
Солтүстік Қазақстан, Алматы, Қарағанды және Ақтөбе облыстарында апатты үйінділердің ең 
көп саны тіркелді.
1.5.6-кесте. 2018 жылы апатты үйінділерді облыстар бойынша бөлу
Экология департаменті 
Қызығушылық аймағы 
шегінде орналастырылған 
қалдықтар 
Тексерілгендерінің санына қатысты
ағымдағы жағдай 
Рұқсатсыз 
ЭД шығулары 
Кәдеге жаратылған 
Саны 
% 
Саны 
% 
Нұр-Сұлтан қаласы 
439 
125 
29 
108 
25 
Алматы қаласы 
51 
13 
25 
13 
25 
Шымкент қаласы 
320 
192 
61 
37 
12 
Ақмола облысы 
1704 
362 
22 
66 
4 
Ақтөбе облысы 
633 
620 
98 
17 
3 
Алматы облысы 
806 
47 
6 
10 
1 
Атырау облысы 
710 
558 
79 
17 
2 
Шығыс Қазақстан облысы 
425 
413 
99 
80 
19 
Жамбыл облысы 
352 
563 
100 
303 
87 
Батыс Қазақстан облысы 
483 
209 
44 
112 
23 
Қарағанды облысы 
675 
176 
26 
176 
26 
Қостанай облысы 
346 
349 
100 
152 
44 
Қызылорда облысы 
240 
330 
100 
97 
43 
Маңғыстау облысы 
181 
199 
100 
58 
32 
Павлодар облысы 
601 
385 
65 
77 
13 
Солтүстік Қазақстан облысы 
714 
310 
44 
85 
12 
Түркістан облысы 
0 
0 
0 
0 
0 
Барлығы 
8680 
4851 
57 
1408 
16 
Дереккөз: ЭГТРМ 
ҚТҚ өңдеу саласын дамыту мақсатында Экологиялық кодекске келесі түзетулер енгізілді: 
-
«коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау», «қайталама шикізат» ұғымдары енгізіліп, 
оларға қойылатын талаптар белгіленді; 
- өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері енгізілді; 
- полигондарда қалдықтардың кейбір түрлерін көмуге тыйым салынды. 
2016 жылдан бастап полигондарда құрамында сынабы бар шамдар мен аспаптарды; 
металл сынықтарын; пайдаланылған майлар мен сұйықтықтарды; батареяларды; электрондық 
қалдықтарды көмуге тыйым салынады. 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап пластмассаны, 

72 
макулатураны, картонды және қағаз қалдықтарын, шыныны көмуге тыйым салу күшіне енді, ал 
2021 жылдан бастап құрылыс және тамақ қалдықтарына тыйым салу күшіне енді. 
Жергілікті деңгейде қалдықтармен жұмыс істеу мәселелері тиісті аумақтарды дамыту 
бағдарламаларында қаралады. Мемлекет Басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы «Төртінші 
өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына 
Жолдауын іске асыру жөніндегі Жалпыұлттық жоспардың (ЖҰЖ) 15-тармағы шеңберінде 
облыстардың, Нұр-сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері шағын және орта 
бизнес субъектілерін кеңінен тарта отырып, ҚТҚ-ны қазіргі заманғы кәдеге жарату және қайта 
өңдеу жөніндегі шаралар кешенін әзірлеп, бекітті.
Шаралар кешені бизнеспен 
ынтымақтастықты реттеуді, инвестициялар тартуды, сондай-ақ инвесторлар үшін қолайлы 
жағдайлар жасауды көздейді. Шаралар кешендерінің іс-шаралары белгіленген мерзімдерге 
сәйкес іске асырылады. Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі тарапынан 
олардың орындалуын үйлестіру және мониторингтеу жүзеге асырылады. 
Сондай-ақ, қалдықтарды жинау, сұрыптау және қайта өңдеу саласын дамыту, сондай-ақ 
өңірлердегі жұмысты үйлестіру және бірыңғай тәсілді әзірлеу үшін 2020 жылға дейін ҚТҚ-ны 
бөлек жинауды, сұрыптауды, кәдеге жаратуды және қайта өңдеуді енгізу жөніндегі Жол 
карталары (бұдан әрі-жол карталары) бекітіліп, іске асырылып жатыр. 
Жол карталары шеңберінде ел өңірлерінде ҚТҚ-ны бөлек жинау, сұрыптау және қайта 
өңдеу кезең-кезеңімен енгізілуде. ҚТҚ-ны бөлек жинау бойынша инфрақұрылым құрылуда. 
2019 жылдың соңына ӨКМ аясында өңірлерде сынап шамдарын жинауға арналған 2321 
контейнер, бөлек жинауға арналған 12196 контейнер, электр жабдығына арналған 150 
контейнер орнатылды. 147 қайталама шикізатты қабылдау пункті құрылды. 
Атап айтқанда, қалдықтарды бөлек жинау Ақмола (Көкшетау қ., Щучинск, Степногорск, 
Атбасар, Бурабай аудандары орталықтары), Ақтөбе (Ақтөбе қ., Алға қ., Шұбарқұдық кенті), 
Алматы (Талдықорған қ.), Атырау (Атырау қ., Қызылқоға ауданы), Жамбыл (Тараз қ.), Батыс 
Қазақстан (Орал қ.), Қарағанды (Қарағанды қ., Теміртау қ.), Қостанай (Қостанай қ., Рудный қ., 
Жітіқара қ., Затобол кенті), Маңғыстау (Ақтау қ.), Солтүстік Қазақстан (Петропавл қ.), Оңтүстік 
Қазақстан (Шымкент қ.) облыстарында, Нұр-Сұлтан қаласында енгізіліп жатыр. 
2019 жылдың қорытындысы бойынша республика бойынша 204 қала мен ауданның 
ішінен әртүрлі кезеңдерде бөлек жинау 51 елді мекенге, ал сұрыптау 30 елді мекенге енгізілді. 
Бұл ретте, қалдықтарды бөлек жинау және сұрыптау ірі қалаларда да, аудандарда да 
енгізілуде. Сұрыптау кешендерінде мыңнан астам жұмыс орны ашылды. 
Қалдықтарды бөлек жинау енгізілген елді мекендердің ең көп саны Батыс Қазақстан 
облысында (13), ал ҚТҚ сұрыптау Қостанай облысында (1.5.7, 1.5.8-кестелер). 
1.5.7-кесте. ҚТҚ-ны бөлек жинаумен, сұрыптаумен және қайта өңдеумен айналысатын 
кәсіпорындар саны 
Бөлек 
жинау 
бойынша 
рейтингі 
Өңір 
ҚТҚ бөлек жинау 
енгізілген 
елді 
мекендер саны 
ҚТҚ 
сұрыптау 
енгізілген 
елді 
мекендер саны 
ҚТҚ 
өңдейтін 
кәсіпорындар саны 
ҚР 
51 
30 
170 
1 
БҚО 
13 
1 
15 
2 
Қостанай 
7 
9 
8 
3 
Ақмола облысы 
5 
1 
6 
4 
Алматы облысы
4 
2 
8 
5 
Павлодар
3 
2 
6 
6 
Ақтөбе 
3 
1 
16 
7 
Атырау
2 
1 
6 
8 
Жамбыл
2 
0 
9 
9 
Қарағанды 
2 
2 
8 
10 
Түркістан 
2 
5 
9 
11 
Маңғыстау 
2 
2 
5 

73 
12 
СҚО 
2 
0 
9 
13 
ШҚО 
1 
1 
17 
14 
Нұр-Сұлтан 
1 
1 
6 
15 
Шымкент 
1 
1 
6 
16 
Қызылорда 
1 
0 
4 
17 
Алматы 
0 
1 
12 
Дереккөз: ЭГТРМ
1.5.8-кесте. ҚТҚ-ны бөлек жинау инфрақұрылымын құру жөніндегі облыстардың 
рейтингісі 
ӨКМ 
механизмі 
бойынша 
белсенділік 
рейтингісі 
Өңір 
Сынап 
шамдары мен 
батареяларға 
арналған 
контейнерлер 
саны 
Бөлек жинауға 
арналған 
контейнерлер 
саны 
Электр 
жабдықтарына 
арналған 
контейнерлер 
саны 
ҚТҚ 
қабылдау 
пункттеріні
ң саны 
ҚР 
2321 
12196 
150 
147 
1 
Нұр-Сұлтан 
370 
6276 
31 
32 
2 
Алматы 
және
Алматы облысы
190 
1457 
600 
78 
3 
Қарағанды облысы 
0 
1755 
37 
16 
4 
Павлодар облысы
200 
422 
20 
0 
5 
Қостанай облысы 
145 
587 
8 
0 
6 
СҚО 
79 
766 
38 
0 
7 
ШҚО 
0 
565 
10 
0 
8 
Қызылорда облысы 
850 
0 
0 
0 
9 
Маңғыстау облысы 
0 
368 
0 
9 
10 
Ақмола облысы 
154 
0 
0 
12 
11 
Ақтөбе облысы 
133 
0 
0 
0 
12 
Жамбыл облысы
106 
0 
5 
0 
13 
БҚО 
54 
0 
0 
0 
14 
Атырау облысы
40 
0 
0 
0 
15 
Шымкент 
және 
Түркістан облысы
0 
0 
0 
0 
Дереккөз: ЭГТРМ
Қайта өңдеу кәсіпорындарының жалпы саны – 170, кәсіпорындардың ең көп саны 
Шығыс Қазақстан (17), Ақтөбе (16) және Батыс Қазақстан облыстарында (15), ең аз саны 
Қызылорда (4), Маңғыстау (5) облыстарында шоғырланған. 
2019 жылдың қаңтар айында Маңғыстау облысы Мұнайлы ауданының Басқұдық 
ауылында қуаты жылына 50000 тонна қалдықтарды сұрыптау станциясы іске қосылды, Шығыс 
Қазақстан облысы Өскемен қаласындағы ҚТҚ полигонында қуаты жылына 100 мың тонна 
сұрыптау желісі орнатылды және ақпан айында БҚО Орал қаласында ҚТҚ полигонында қуаты 
жылына 100 мың тонна қоқыс сұрыптау кешені іске қосылды. 
Дүниежүзілік банк пен Корея Траст қоры, сондай-ақ Корея Республикасының Қоршаған 
орта министрлігі Алматы, Атырау, Көкшетау және Қостанай қалаларында ҚТҚ-мен жұмыс 
істеу жөніндегі жобаларды іске асыру бойынша жұмыстарды жүргізіп жатыр.
Жобалар МЖӘ тетіктерін пайдалана отырып іске асырылуда. Мысалы, 2018 жылы 
Алматы қаласында МЖӘ шеңберінде қуаты жылына 550 мың тонна қоқыс сұрыптау кешенін 
салу жобасы іске асырылды. 
2016 жылы Қазақстанда өндірушілер мен импорттаушылардың автомобильдерге, 
шиналарға, майлар мен аккумуляторларға, ал 2017 жылы – электр жабдықтары мен қаптамаға 

жүктеу/скачать 4,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: