66.Қазақстан қос үкімет кезеңінде. Ұлттық партиялардың құрылуы.
1917 жылы қазақтар екі төңкерістің - Ақпан буржуазиялық-демократиялық және Қазан социалистік революцияларының куәгері болды. Мұның біріншісі монархия мен орыс патшалығы билігін құлатуға мүмкіндік жасады. Ақпан революциясының нәтижесінде елде қос өкімет орнады. Қазақстан үшін мұның маңызы аз болған жоқ. Егер кеңестік тарихнамада Уақытша үкіметтің қызметі біртекті қара бояумен суреттелсе, қазіргі қазақстандық тарихнамалық жағдайда бұл мәселені зерттеуге басқаша көзқараспен қарау мүмкіндігі туды. Бірқатар қазақстандық ғалымдардың, атап айтқанда, академик М.К. Қозыбаевтың. еңбектерінде Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясының, дәлірек айтсақ, Уақытша үкімет қызметінің Қазақстан үшін жағымды нәтижелеріне назар аударылды.
Қазақстанда құрылған үкімет органдары мен партиялар:
1)Иттифок-и-муслимин партиясы:
Мұсылмандар
Ресей құра-мындағы аймақтық автономияны, парла-менттік үкімет құруды ұсынды.
Сыртқы шекараны күзету, телеграф, почта, ресей үкіметінің құзыретіне берілуді жақтады. 8 сағаттық жұмыс, ана тілде білім, шариғат заңдарын қорғау.
2)Большевиктік партия:
Асылбеков, Б.Серікбаев, С.Меңдешев, Т.Бокин, М.Жәнібеков, С.Арғыншиев, С.Сейфуллин, Т.Рысқұлов, Ә.Майкөтов, т.б.
Кеңестер-дің өкімет бірлігі негізінде күресті.
1917 жылы қыркүйекте Уақытша үкімет органда-рын таратты.
Кеңес ұйымдарын, жастар ұйымын құрды. 8 сағаттық жұмыс күнін енгізді, байлардың малын, жерін ала бастады.
3)1917 жылы көктемде эсерлер ұйымы құрылды:
Ұсақ буржуазиялық топтар
Ұсақ буржуазиялық партия - Ұсақ буржуазияның мүддесін қорғады.
«Жер –халықтың меншігі», «жер -өңдегендікі» деген ұран көтерді.
4)«Алаш» - 1905 жылы қозғалыс, 1917 жылы саяси партия. Газеті – «Қазақ»:
Ә.Бөкейханов, М.Дулатов, А.Байтұрсынов, М.Тынышпаев,
Демокра-тиялық федерация-лық республика құру
Автономия, жер, халық ағарту, салық, жұмысшы, азаматтардың құқықтары туралы мәселені қарады.
Достарыңызбен бөлісу: |
