Қазақстандағы президенттік институттың қалыптасуы


Президенттік институт көптеген маңызды жəне өзара байланысты аспектілерге ие



бет2/3
Дата15.03.2023
өлшемі23,44 Kb.
#74589
1   2   3
Президенттік институт көптеген маңызды жəне өзара байланысты аспектілерге ие.

  • басқарудың президенттік үлгісінің дамуы жəне қалыптасудың теориялық аспектілерін зерделеу, оны ауыспалы қоғам жағдайы сияқты Қазақстан Республикасында оны ұйымдастыру жəне жүзеге асыру;

  • нормативті көздерді зерделеу: 1995 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясы

  • (ІІІ бөлім), 26.12.1995 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясының заңы,«Қазақстан Республикасының Президенті туралы» (6.05.1999 ж.), 20.07.2000 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, «Қазақстан Республикасының Бірінші Президенті» жəне басқалар;

  • елдің қоғамдық-саяси жəне əлеуметі -экономикалық тұрақтылығы мен қайта ұйымдастырудың қажеттілігіне толық жауап беруші ретінде Қазақстанда басқарудың президенттік үлгісінің конституциялық нұсқасын таңдауды негіздеу.

  • мемлекет басшысының конституциялық статусын анықтау: негізгі элементтер;

  • Қазақстан Республикасының Президентін сайлаудағы сұрақтар жəне оның қызметіне енуі: сайлаушы цензалар; таңдаудың қорытындыларын анықтау; Қазақстан Республикасының Президентінің анты;

  • Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттілігінің уақытын ұзарту сұрақтарын зерделеу, Қазақстан Республикасының Президенті қызметінен босату, Қазақстан Республикасы Президентінің жауапкершілігі жəне мемлекеттік сатқын жасаған кезде қызметтен босатуды шешу, Қазақстан Республикасының Президентінің өкілеттілігінің ауысуы.

  • Қазақстан Республикасы президентінің Конституциялығының өкілеттілігін қарастыру: заңнамалық аумағында; заңнамалық процеске қатысу; заңнамаларды халықтандыру жəне жазылу; Қазақстан Республикасы Президентінің құқық шығармашылық қызметі [7].

Қазақстан Республикасы Президентімен заңнамаларды шығару, сонымен қатар Конституциялық немесе қарапайым заңдар мен нұсқаулық күші бар жарлықтар: олардың заңдық жарлықтары: олардың заңдық сипаттамалары; орындаушы билік сферасында:

  • Қазақстан Республикасы Басқармасының жəне басқа мемлекеттік басқарудың орталық органдарын ұйымдастырда, сонымен қатар олардың қызметін бақылау, ерекше статуспен мемлекеттік органдарды іске асыратын ұйымдар жəне басқалар;

  • ішкі саяси қызметті басқару: ішкі саясаттың негізгі бағытын анықтау, республиканың дипломатиялық басқарманың басшыларының тағайындалуы мен сын-пікірі, республикалық халықаралық келісім шарттарға қол қою мен сөйлесуді жүргізу;

  • Қазақстан Республикасы Қарулы күштерді Жоғарғы басты басқарушысы ретінде республиканың қауіпсіздігі мен қорғау сферасында, қарулы күштерді жоғарғы басқарушыны тағайындау, ерекше жағдайды енгізу, сонымен қатар əскери жағдай, бөлек немесе жалпы жұмылдыруды хабарландыру;

  • азаматтық, қызметтік тұлға жəне мемлекеттік қызметшілердің құқықтық жағдайының сұрақтары бойынша; республиканың мемлекеттік құрмет белгілерімен марапаттау, құрметтік жəне басқа атақ пен жақсы шендерді беру, азаматты қабылдау рақымшылық жəне басқалар.

  • Қазақстан Республикасы Президентінің қызметін қамтамасыз ету. Қазақстан Республикасы Президентінің əкімшілігі.

  • жалпы жəне жеке заңдылықтар, сонымен қатар басқарудың президенттік үлгісін таңдаудың ерекшеліктері жəне Қазақстан Республикасы мысалында, Кеңестік мемлекеттен кейінгі президенттік институттарды белгілеу, сонымен қатар əзірлеуді кең қолдану үшін ғылыми жəне тəжірибелік ұсынымды дайындау жəне Қазақстанның жаңа мемлекеттік құрылысы бойынша саяси ойлардың жетістігі, қоғамдық ауыспалы түрде саяси құрылыстың жаңа үлгісін ендіру стратегиясы мен тактикасы [8].

Қазақстан Республикасында президенттік басқару жүйесі тəуелсіздікпен тұтас қалыптасып дамып келе жатқанына баріміз куəміз. Еліміздің тəуелсіздігін нығайту жолында күшті президенттік билік жүйесі қажет, əрине бұл мемлекеттік тұтастануға үлкен ықпал жасайды. Қазақстан Республикасының Конститутциясына сəйкес Президентке үлкен өкілеттіктер берілген. Осы өкілеттіктердің арқасында заман талабына сəйкес дамудамыз. Қазақстан Республикасында Президенттің негізгі тарихи атқаратын рөлі еліміздегі саяси- тұрақтылық пен биліктің тұтастығын сақтау, Конституция Президентті осындай өкілеттіктермен толық қамтамасыз еткен.
Қазақстан Республикасындағы Президент институтының қалыптасуының негізінде, оның жоғарғы тұрақтылығының өлшемі алынды жəне əлеуметтік-экономикалық процестерге тиімді ықпал етуі негізделді, билік тармақтары бөлінуінің əмбебаптық сипаты мойындалды [4,17б.].
Біздің мемлекетіміздің Конституциясында бекітілген Республика қызметінің түбегейлі принциптерін (бұл: қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылық, барша халықтың игілігі үшін экономикалық даму, мемлекеттік өмірдің неғұрлым маңызды мəселелерін демократиялық əдістермен шешу) сақтау мен іске асыру елдің орнықты əлеуметтік-экономикалық жəне саяси-құқықтық дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берілген осыны жүзеге асыру Қазақстандағы президенттік институттың қалыптасуы мен дамуы болып табылады.
Қазақстандағы президенттік институттың тіршілік ету барыснда мемлекет үлкен жетістіктерге қол жеткізді, ол-демократиялық саяси жүйенің көрсеткіші ретінде ұлттық егемендіктің орнауы. Еліміздегі саяси жəне экономикалық тұрақтылық пен даму. Осыған байланысты 2010 жылғы Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету, бірінші кезекте президенттік билік институттың демокротиялық үрдіспен дамуының көрінісі болып табылады.
Сонымен қатар Қазақстан мемлекеті алдында əлемдік мемлекеттер арасында бəсекелеске қабілетті 50 ел қатарына кіру үлкен мақсаттары тұр, сондықтан президенттік институт алдында жаңа міндеттер мен сынақтар тосуда.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет