Қазіргі қазақ тілі лексикологиясының құрамы,қалыптасуы мен дамуы
Әділбай Айдана
ЖОСПАР
Қазіргі қазақ тілі лексикологиясының құрамы,шығу жолдары,қалыптасуы мен дамуы.
Қазіргі қазақ тілінің сөздік құрамы,оның қалыптасуы мен дамуы.
Сөздің құрамынан алатын орны.
I.
III.
II.
IV.
Негізгі сөздік қор,оның басты белгілері
Лексикология – гректің «лесис» сөз және «логес» ілім деген сөзінен жасалған термин. Қазақ лексикологиясы қазақ тілінің негізгі сөздік қоры мен сөздік қурамын, оның дамып, баю жолдарын, фразеологияны, олардың түрлерін зерттейді және қазақ тілі лексикасының осы замандағы қалпын, оны қураушы сан алуан арналар мен қат-қабаттар, сөздердің активті және пассивті топтарын сөздердің экспрессивті-стилистикалық қасиеті мен қолдану шеңбері туралы мәселелерді қарастырады.
Лексикология
Қазіргі қазақ тілі лексикологиясының құрамы,шығу жолдары,қалыптасуы мен дамуы.
Тілдің лексикасын, немесе сөздің құрамын зерттейтін ғылым лексикология деп аталады. Лексикология тарихи лексикология және сипаттама лексикология болып бөлінеді. Лексикологияның енді бір саласы салыстырмалы лексикология. Бұдан басқа лексиканың фразеология, терминология, диалектология, лексикография, этимология, семасиология деп аталатын түрлері бар. Тілдегі жалқы есімдерді зерттейтін ономастика ғылымымен де лексикология өзара тығыз байланысты.Ол өз ішінде антропонимика және топонимика болып бөлінеді.Қазақ тіл білімінің лексикологиясы саласы 1950 ж. зерттеле бастады. Бұл кезеңде лексикологияның жалпы мәселелеріне арналған Н.Сауранбаев, С.Аманжолов ,Ғ.Беғалиев, Ғ.Мұсабаев еңбектерінен басқа омонимдер туралы К.Аханов, синонимдер жайында Ә.Болғанбаевтың т.б. зерттеулері бар.
Сөздің мағыналық жағы семасиологияда қаралады. Лексикологияның ен басты зерттеу объектісі — сөз. Тілдегі әрбір сөзде белгілі мағына бар. Мағынасыз сөз болмайды. Сөз өзімізді қоршаған кең дүниедегі зат пен құбылыстың атауы болғандықтан, оларға тән телінді дербес өзіндік мағынасы болады.