Қазіргі білім берудегі әлемдік жаһандану процесі. Жаһандану, немесе Глобализация ағылш. Global—«әлемдік», «дүниежүзілік»

Жаһандану, немесе Глобализация (ағылш. Global—«әлемдік», «дүниежүзілік», «жалпы») — жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі. Терминді ғылыми айналымға алғаш рет 1983 жылы енгізген америкалық экономист Теодор Левитт. Жаһанданудың жаңа сатысының түрлі аспектілерін 20 ғасырдың ортасынан бастап Уолт Ростоу, Дэниел Белл, Алвин Тофлер, Питер Дракер, Джон Нейсбитт, Лестер Туроу зерделеді. Олар ғылымға “интеллектуалдық индустриялар экономикасы”,“ақпараттық қоғам”, “техникалық революция”, “ақпараттық жарылыс”, “ғаламдық ауыл”деген ұғымдарды енгізді.

Ғаламшардың кеңістігі жаһандық желілер мен өзара байланыстардың ондаған және жүздеген бүтін ондығына айналды, бұл әлемдік қауымдастықтан жаһандану пайдасын баршаға қолжетімді ететін ортақ келісілген, өзара қолайлы стратегияны әзірлеуді және сақтауды талап етеді. Демек, өзінің барлық қарама-қайшы ипостастарындағы жаһандану үдерістері қазіргі заманғы әлемнің шынайылығы болып табылады.

Олар постиндустриалды қоғамның, XXI ғ. әлемдік өркениеттің қалыптасуының сөзсіз, объективті және субъективті негізделген, қарама-қайшы факторын құрайды.

Білім беруді жаһандандырудың қандай факторлары қазір маңызды рөл атқарады? Бұл сұраққа жауап бере отырып, төрт негізгі кезеңді бөліп көрсету қажет: телекоммуникациялық және ақпараттық технологиялардың қазіргі заманғы құралдарымен жабдықтау. Олар білім беру процесінің тиімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік беретін жаңа педагогикалық құрал ретінде пайдаланылады. Бұл факторды дәстүрлі оқу пәндеріне енгізуден бастады. Қазір ол айтарлықтай дамыды және педагогтарға жұмыстың түрлі ұйымдастыру түрлерін, сондай-ақ жаңа құралдарды ұсынады. Білім беру процесінің барлық сатыларында ақпараттық қолдау бар. Оқушы мен мұғалімді қолдау үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың қазіргі заманғы құралдарын және деректер базасын қолдану. Олар қашықтан жұмыс істеуге, сондай-ақ әдістемелік және ғылыми әдебиеттерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Тек елде ғана емес, бүкіл әлемде бар! Білім беру жүйесін дамыту бір орында тұрмайды, егер біреу алдыңғы қатарлы университеттердің курстарына қол жеткізгісі келсе-бұл проблема емес, себебі олардың жұмыстарын, әдетте, ашық түрде табуға болады. Қашықтықтан оқытудың таралуын дамыту және арттыру. Бұл ақпараттық-білім беру кеңістігінің ауқымын айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді. Процестің барлық кезеңдерінде дайындық мазмұнын түбегейлі өзгертумен қайта қарау. Мұндай жағдай қоғамды жылдам ақпараттандырумен байланысты. Болып жатқан өзгерістер тек жалпы білім беру және кәсіптік оқытуға ғана емес, сонымен қатар қазіргі жағдайдағы өмір мен қызметтегі адамдардың жаңа, неғұрлым икемді мінез-құлқының моделін әзірлеуге де бағытталған. Білім беруді жаһандандырудың қандай мәселелері бар? Өкінішке орай, онсыз болмады. Пайдалы және қажетті ақпаратқа қол жеткізу адамдардың жаңылыстығы мен ырымдылығын дамытуға мүмкіндік береді, жалпы мәдени деңгейді арттырады және тағы да бірқатар пайдалы әсерлер әкеледі деп болжалды.

Негізгі мектептегі білім алу ғылымның іргетасы және мемлекет дамуының алтын қазығы екені белгілі.

Тәуелсіз еліміздің кезең-кезеңмен атқарып жатқан білім саласындағы іс-шаралары мемлекеттің өре мен қуатының ізденісін аңғартады.

Жаhандану заманында интеллектуалды азамат қалыптастыру, қойылған міндеттер бойынша жастардың дүниетанымын өзгертіп, олардың жаңаша ойлау қабілетін арттыруға, білімге деген құштарлығын оятуға, отансүйгіштік қасиетін одан әрі дамытуға бағытталып отыр, бәсекеге қабілетті азаматтарды даярлауға ғана қатысты емес, оларды ел экономикасын, мәдениетін алға тартатын күш ретінде орнықтыруға да байланысты. Білім жүйесін әлемдік дамыған инновациялық технологиялармен жабдықтау, білім мен ғылымның халықаралық стандартын меңгеру, сапалы білім беруге қол жеткізу, қоғам сұранысына жауап беретін білікті маман даярлау.

Отандық және шетелдік зерттеушілердің ойына қарағанда, жаһандану жағдайында өмір сүретін болашақтың адамы ерекше құзыреттілік ие болуы керек олар: өзара ынтымақтастық, мотевациялық факторларды нұсқау етіп пайдалану,барлық жағдайда да шыдамды, тілдерге бейім , азаматтық борышы мықты болу міндет.

Әр дамыған мемлекет жаһандану жағдайында ұлттық білім беру жүйелерінің дамуы мен интеграциялануы бәсекеге қабілеттілігі оның ғылыми әлеуетімен өлшенеді. Осы мәселе бойынша білім саласында инновациялық даму ұлтымыздың нанотехнологиясын және биотехнологиясын дамыту. Білімге қызығушылығы жоғары оқушыларды тәрбиелеу.

Шетелдік тәжірибелерге сүйенсек, оқу процесін ұйымдастыру кез келген білімді басқару жүйесінің орталық тізбегі болып табылады. Мектепке дейінгі, бастауыш, орта, арнаулы, жоғары, жоғарыдан кейінгі білім жүйесін дамыту. Қазақстандағы білім беру саласы әлемдік аренаға шыққан сайын, алған белестерге тұйықталмай, кезеңдік шектеушілікке бармай, сапа баспалдақтарынан өтіп, икемділікпен және академиялық ұшқырлықпен жұмыс істесе, білім беру жүйесінің дамуы мен интеграциялануы орындалатын және орындалған іске айналар еді.

Қорыта келгенде жаһандану жағдайында ұлттық білім беру жүйелерінің дамуы және интеграциялануы, білім берудің жаңа үлгісінде іскерлік сипат байқалып, өз бетінше үздіксіз білім алуға ұмтылуды қалыптастыру және шығармашылық қабілетін дамыту.Өз отанына деген патриоттық сезім жоғары, санасы азат, ойы озат, барлық жаңалықтарға жаны құштар азамат тәрбиелеу.