болмысы  мен  білім  болмысын

талқыланбаған  заңдар  шегімен  ұстап  тұрылмайтын  басқару  түрі  Грекияға 
пайдасынан гӛрі зиянын кӛп тигізеді және афиндік мемлекетке ӛлім қауіпін 
әкеледі деп санаған.  
Ӛзінің  зерттеу  пәніне  Сократ  танып  білуші  адамды  таңдап,  ӛзінің 
ізденістерінің  мақсаты  жайында  былай  деген:  «Афиналықтар,  шынын 
айтатын  болсам,  даналықты  іздеуден  басқа  мені  ештеңе  де  олай 
басқармайды.  Бұл  қандай  даналық  болды  екен?  Бұл  тура  мағынасында 
адамның даналығы (яғни адам адамға қатысты қандай мағлұмат білуі мүмкін 
екендігі), осындай мағлұмат бойынша, мүмкін, мен дана шығармын».  
Егер  софистер  ӛздерінің  зерттеулерін  риторика,  физика  математика, 
астрономия  сияқты  ғылымдар  аймағында  жүргізіп  және  адам  қызметінің 
мәселелерімен  айналысса,  Сократ  олардан  әлдеқайда  кӛпке  барды.  Ол 
натурфилософиямен (онтологиямен) айналысуды сенімсіз әрі керексіз санап, 
оны толықтай шеттетіп тастайды: әлем түсіндіріп немесе ӛзгертетін адамның 
жұмысы емес, ол тәңірдің жаратылысы, ол үшін құдіретті сана керек. Оның 
кӛзқарасы  бойынша  философия  –  ол  білгішсіну  емес,  ол  қалай  ӛмір  сүру 
керек  екендігі  жайындағы  ілім,  ол  ізгілікті  адам  мен  әділетті  мемлекеттің 
қалыптасу құралы. Оның бүкіл интеллектуалды әрекеттері этика сферасында 
шоғырланған.  Сократ  ӛзінің  зерттеулерінің  ортасына  адам  субъектісінің 
мәселесін қояды.  
Адам  болмысы  –  оның  жаны  (түсінетін).  Сократтың  түсінуі  бойынша 
«жан» аясында «мен саналымын» яғни интеллект жиынтығы, ар-ұят, мораль, 
адамгершілік мінез-құлық және белсенді ойлау шы.  Бұл  әлемде  барлық 
нәрсенің  мақсаты  –  адам.  Оның  алдында  тұрған  ең  қиын  мәселе  –  ӛзін-ӛзі 

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: