Б. Адамбаев апық
жүктеу/скачать 4,19 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ж А Н Р СЫРЫ
Қай х а л ы қ т ы ң болса д а ау ыз әдеб и еті нде м а к а л мен мәтел көлемі ша ғ ын, м а з мұ н ы бай, тілі көркем ж а н р ғ а ж а т а д ы . М а қ а л - м ә т е л д е р өзін ж а с а у ш ы х а л ы кп е н бірге жа с ай д ы, біреулері ескіріп қ о л д а н у д а н шығып, екінші ле- рі ж а с ар ы п , ж а ң а д а н т уы нд ап ж а т а д ы . Х а л ы қ ш ы ғ а р м а с ы н ы ң б а с қ а түрл ері с и як ты м а к а л мен мәт елдерді де әуел б аста ж е к е а д а м д а р ш ы ғ а р а ды , оны біреуден біреу естіп, ж а т т а п ай та жү ре ді , өңдейді, өзгертеді, сөйтіп о л а р бірте-бірте ж а л п ы х а л ы к т ы қ мура- га а йн ал ад ы. Д е м е к , м а қа л - м ә т е л д і белгілі бір х а л ы к т ы ң өмірде көрген-білгенінен ж а с а ғ а н ко р ыт ы н д ыс ы , а к ыл-ой түйіні деуге болады. М а к а л мен м ә тел де рді ң ө м і р ш е ң д і г і — ті ліні ң көр- кемдігі мен м а з м ұ н ын ы ң тереңді гі нде, аз сөзбен көп ма- ғына беретіндігінде, еске с а к т а у ғ а к о л а й л ы л ы ғ ы н д а . М ақ а л - м ә т е л а д ам т ұ р м ы с ы н да ғ ы а л уа н түрлі уақи- ғ ал ар д ы, қ а р ы м - қ а т ы н а с т а р д ы қ ы с қ а т ұ ж ы р ы м д ы -пл- мен түсіндіреді; а й т ы л м ыш ойды а ж а р л а й д ы , әрі а нык- тайды. С о нд ык т ан д а х а л ы к С өздің к ө р к і — м а қ а л 1 деп б ағ а л а ғ а н . М а к а л мен мәтел х а л ы к т ы ң өзі ж а с а п а л ғ а н заңы, өмірде болатын әр түрлі ж а ғ д а й л а р д ы ү ғ ы н д ыр ат ы н , тү- сіндіретін оқу к ү р а л ы іспетті. М а к а л - м ә т е л д е , көбінесе, о рт ак ой, ж а л п ы ереже, а н ы к т а л ғ а н қ а ғ и д а л а р а й т ы л а- Д ы , түрі ж а ғ ы н а н тілге жеңі л, к ұ л а к к а ж а ғ ы м д ы дыбыс- ка, ы р ғ а к - ү й қ а с к а қ ұ р ы л а д ы , кө б і нше к е рк е м ті лмен — өлеңмен ж а с а л а д ы . М ак а л -м ә те л — кос м а ғ ы н а л ы ш ы ғ а р м а , онда көбіне- жүктеу/скачать 4,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|