15.7. Биржада опциондармен сауда
Биржалық опцион деген биржалық активті (фьючерстік шарт та кіреді) сатып алуға немесе сатуға құқық беретін стандартты биржалық шарт, басқаша оны еркін айналыстағы опциондық шарт деп те атайды. Құқықты сатып алу үшін белгіленген датаға дейін (мысалы, 5/Х) шарт орындалатын (мысалы, 30/Х) баға бойынша сыйақы деп аталатын белгілі бір сома төленеді.
Фьючерстік шарттарда қолданылған терминологияның опциондармен операциядағы мағынасын қарастыралық. Опционды «сатып алу» деген сатып алушының шартымен келісуді, ал опционды «сату» деген сатушының шартымен келісуді білдіреді.
Іс тәжірибеде опциондық шартты кез-келген нарықтық активтермен және фьючерстік шартпен жасауға болады. Биржалық опциондар фьючерстік шартпен саудада жасалған ережелер мен механизмдердің негізінде биржаларда еркін сатылады және сатып алынады.
Әдетте биржалық практикада опционный екі түрі - сатып алу («колл» опционы) және сату («пут» опционы) - қолданылады. Бірінші жағдайда сатып алушы биржалық активті сатып алу міндеттемесін емес, опционды иемдену құқығын алады. Ал екінші жағдайда сатып алушы сол активті сату міндеттемесін емес, опционды сату құқығын алады.
Опционды сатып алушы - оны ұстаушы немесе иемденуші деп те аталуы мүмкін, ал опционды сатушыны оған жазылушы немесе оны «жазып алдырушы» деп атайды. Опциондық шартты ұстаушы жақтардың құқығы мен міндеттемелерін 15.4. Суретпен өрнектеуге болады.
|
Опционный түрлері
|
|
Сатып алу опционы (колл-опцион)
|
Сату опционы (пут - опционы)
|
Опцион ұстаушы жақтар
|
Сатып
алу кұкығы
|
Сату міндет-темесі
|
Сыйақы төлеуші
|
Сатып
алу міндет-темесі
|
Сату құқығы
|
Сыйакы төлеуші
|
Сатып алушы (ұстаушы, иемденуші)
Сатушы жазылушы «жазып алдырушы»
|
|
Достарыңызбен бөлісу: | 
