Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of

264
9 -ТА РА У
Назар
аударыңыз
ЖАҺАНДЫҚ КӨЗҚАРАС
Дамуы төмен елдер- 
дегі жүктілік және 
өлім көрсеткіштері
К
едей елдерде әйелдер денсаулығына 
қатты қауіп төнуде. Мундай елдерде 
эйел үшін ең қауіптісі - жүкті болу. Жо- 
ғары дамыған елдерде 3600 ж үкті әйел 
арасында бір ана өлімі тіркелсе, нашар 
дамыған елдерде әрбір 90 әйелдің бірі 
(АҚШ халық санағы бюросы, 2011b) жүк 
тілік кезінде немесе босану кеэінде қай- 
тыс болады. 9.1 картасында бүкіл әлем 
бойынша жүктілік пен босану кезіндегі 
өлім-жітім қаупінің деңгейі көрсетілген 
Дамуы томен елдерде ж үктілікке 
байланысты өлімдердің жоғары көр- 
сеткіштері әлеуметтік жағдайдың се- 
беп-салдарына байланысты (2010 ж ). 
Біріншіден, ж үктіл ік пен бала туу әдетте 
қауіпсіз болып саналса да ж үкті әйел- 
дердің 10-ға ж уы қ пайызы дер кезінде 
медициналық көмек көрсетілмегеннен 
қайтыс болады. Мүндай жағдай ең да-
мыған елдерде сирек, нашар дамыган 
елдерде жиі кездеседі.
Екіншіден, әйелдердің қоғамдағы 
мәртебесі томен кедей елдерде олар та- 
мақжетіспеушілігінен зардап шегеді. Іште 
өсіп келе жатқан баласы үшін қосымша 
тамақтануды қажет еткен жүкті эйел үшін 
бүл - өлімге әкелер жағдай. Тамақтың жет- 
кіліксіз болуынан әйелдер жүктілік кезін- 
де ауруға шалдығады, босану кезінде қан 
кету сияқты басқа да эардабы тиеді.
Үшіншіден, эйелдердің қоғамдағы 
мәртебесі томен елдерде денесі әлі де 
толық дамымаған қыэдарды некеге тұ- 
руға мәжбүрлейді Нәтижесінде, олар нә- 
рестені тууға шамасы келмей, бұл - ана 
мен баланың өліміне әкеледі. Сондай ақ 
әйелдің қадірі мен ер адамның күші олар 
дың ұлдарының санымен өлшенгенде 
әйелдердің тағь; бірнеше рет жүкті бо- 
луына тура келеді. Биологиялық негіэі- 
нен, үшінші жүктіліктен кейінгісі ананың 
алдыңғы жүктіліктеріне қарағанда үлкен 
қауіп тудырады.
Соңғысы, әйелдің денсаулығына 
көңіл бөлмейтін елдерде көптеген әйел 
дер қауіпті жасанды түсіктерден қайтыс 
болады (Дүниежүзілік денсаулық сақтау 
үйымы, 2010). Жасанды түсік - егер оны 
стерильді жағдайда тиісті қүралдармен 
жүмыс істейтін мамандар (Дүниежүзілік 
денсаулық сақтау ұйымы, 2010) жасаса 
қауіпсіз, күрделі әдіс емес Түсік жасагу 
заңсыз немесе қымбат болса көптеген 
әйелдер басқа амалын іздейді. Себебі 
олардың көбінесе қалған балаларын та- 
мақтандыруға мүмкіндігі жоқ. Мүндай 
әйелдердің кейбіреуі түсік тастаудан 
үміттеніп, улы химикаттарды ішіп қайтыс 
болады. Кейбірі тәжірибесіз мамандар- 
дың салғыртығынан лас қүралдардан 
ж ұққан инфекциядан немесе күрделі жа- 
рақат алғаннан, қан кетуінен көз жүмады 
(Sedgh et al 2007).
Қыздар мен әйелдердің жүктілік 
пен босану кезіндегі өлім-жітімін тоқта- 
тудың ең дүрыс жолы - олардың әлеу- 
меттік жағдайын жақсарту.
мәселе» емес. Біз (7 және 8-бөлімдерде) нәсіліне немесе тап мүшелігіне 
негізделген дискриминацияның, сондай-ақ ресурстар жетіспеушілі- 
гінің жағдайы төмен оқушыларға және азшылық топтардан шыққан 
студенттердің оқуда табысты болуына қалай тосқауыл қоятынын 
қарастырдық. Афроамерикалық ұлдар мен ерлер, афроамерикалық 
қыздар мен әйелдерге қарағанда неге нашар оқиды? Бұған жауап әлі
І
Муғалімдері қыздарға сенім артып, 
оларды талпындырса, қыздар 
математикадан елеулі жетістіктерге 
жетуі мүмкін.

жүктеу/скачать 30,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: