Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлеуметтану негіздері
| ХАЛЫҚ САНЫ ЖӘНЕ УРБАНИЗАЦИЯ
431 көптеп келуіне байланысты АҚШ-та халық саны азаймайды. Жаңа америкалықтардың көп бөлігі латынамерикалық және азиялық болғандықтан, болашақта АҚШ халқының эт- никалық және нәсілдік құрамы өзгеруі мүм- кін. Иммиграция әсерінен АҚШ азаматтары негізгі жұмыс орнынан айырылмайды. Бірақ біліктілігі төмен америкалықтардың жа- лақысы төмендеуі ықтимал. 8. 1970 жылдан бастап қалада кедейлер көбей- ді. Орталық қалалар саны азайып, шеткері қалалар мен қала маңы аймақтары өсті. Қала маңына және қала сыртына көшу әсерінен экологиялық мәселелер туындады. Қалалық, қала маңы және қала сырты аймақтары, не- гізінен, оцтүстік және батыс штаттарда дамы- Д ы . 9. Экономикалық дағдарыс басталғалы аме- рикалықтар көп орын ауыстырмайтын бол- ды. Нәтижесінде, орталық қалаларда халык; тұрақталып, осіп қалды. 10. Құрылымдық функцияшылдардың тұжы- рымдауынша, қалалар болжамды түрде тауар мен қызметті ец тиімді жолдармен өндіру және ұсыну бағытында өседі не құлдырайды. Ал конфликтология теорияшылары қалалар бәсекелес топтар арасындағы экономикалық және саяси күрес нәтижесінде өседі және құл- дырайды дейді. Мемлекеттік субсидиялар XX ғасырда қала маңы аймақтарының өсуіне, ал орталық қалалардың кішіреюіне эсер етті. 11. Индустриалдық қалада халық тығыз орна- ласады және орталық іскер аудан болады. Сыни ойлау 1. Егер сіздің жасыңыз студенттердің көпшілі- гінен біршама үлкен болса, онда қатарласта- рыңыздыц саны ата-аналарыңызға Караган да аз. Бүл сізге қалай эсер етеді? Ата-анацыз бен олардың замандастары зейнетке шығып жатқандағы ықпалы қандай және сіз зей- нет жасына жақындағанда қандай болады? Өзіціздің қаржыцыз бен ресурстарыңыз, со- нымен бірге мемлекеттік бағдарламалар мен шығындар жайлы ойланып көріціз. 2. Өзіңізді дамуы баяу әлемде қарқынды өсіп келе жатқан мемлекеттің Қаржы минисгрі ретінде елестетіп көріңіз. Сіздің міндетіңіз - отандастарыңыздың барынша басым бөлі- гінің өмір сүру деңгейін айтарлықтай жақ- сартуға мүмкіндік беретін саясат немесе Постиндустриалдық қалада экономиканың үшінші секторына ауысу, коммуникация мен автокөлік жолдарының жақсаруы байқалады және қаланың аумағы кеңіп, халық тығыз- дыгы азаяды. 12. Артта қалған елдерде урбанизация қарқын- ды жүзеге асады және ондағы ірі қалалардың көлемі он жыл ішінде екі есеге артады. 13. Қаладағы өмірге қатысты бірнеше теория бар. Вирттіц теориясы бойынша, қала өмірі адамдар арасындағы сыйластықтыц азаюына алып келеді. Өзге теорияшылардың айтуын- ша, қаланы көлемі шағын топтар басқарады және онда дәстүрлі емес субмәдениеттерді да- мытуға мүмкіндік бар. 14. Қалалық өмірге көршілермен және туыстар- мен байланыстың аз болуы, достарға көп сенім арту және қылмыстық жағдайдың көп болуы тән. 15. Қала маңы халық тығыз орналасқан және түр- лі кейіптегі ауданға айналды. Қала маңын- да өмір сүрудің артықпіылықтары көп. Бірақ өзіндік мәселелері де бар, олар: басқарушы биліктің әлсіздігі, көлік тасымалы және қоғамнан оқшаулану. 16. Шағын қалалар мен ауылдың артықшылық- тары: қылмыс аз, қоғаммен қарым-қатынас тығыз, жер телімдері үлкен және түрғын үйге (демалыс орындарын есепгемегенде) қол- жетімді. Ең ауыр мәселе - жалақысы жоғары жүмыс орындарының болмауы, соның салда- рынан психикалық және физикалық денсау- лық томен болады. бағдарлама әзірлеп, жузеге асыру. Не істер едіңіз? 3. Қалада, қала маңында және шағын қалада түрғылықты өмір сүру қандай болмақ? 4. Бір күнде пайдаланатын заттар тізімін жа- саңыз. Қүлпынай сияқты табиғи өнімдерді, сондай-ақ компьютер сияқты өнеркәсіптік өнімдерді қарастырайық. Сіздің тізіміңізді дамушы елде тұратын біреудіц тізімімен салыстыруға келе ме? Қалай ойлайсыз, қор- шаған ортаның бұзылуына қайсыңыз көбірек эсер етесіз? 5. Егер барлық иммиграция тоқтатылатын бол са, АҚШ қандай жағдайда болатын еді? Бүл қандай артықшылықтар береді? Кемшілік- тері қандай? |