Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлеуметтану негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- НӘСІЛДІК ЖӘНЕ ЭТНОСТЫҚ ТЕҢСІЗДІК 225
| Өзара әрекетке түсу үлгілері
Нәсілдік және этностық топтардың арасындағы қарым-қатынас мы- надай үш негізгі форманың бір түрі арқылы жүзеге асады: олар - плю рализм, ассимиляция, конфликт. Плюрализм Әрқайсысының өз дара мәдениеті бар екі немесе бірнеше топтың бір қоғамда теңдік сақтап, бейбіт қатар өмір сүруін плюрализм деп атаймыз. Шынайы плюралистік қоғамда алуан түрлі мәдениеттер- дің әрқайсысы бағаланады. Әрбірінің тең дәрежеде дәріптелетін салт-дәстүрлері бар. Айырмашылықтарына қарамастан, бір-бірінің мәдениетін танып, біліп, ықпалдасу адамдардың әлеуметтік тұрғысы- на кері әсерін тигізбейді. Сонымен бірге қоғам мүшелерінің барлығы бірлік пен ынтымақтастықты мақтан түтады. «Жеке-дара», шын мәнінде, үнемі «тең» деген мағынаны білдір- мейді. Мұны «ақ» америкалықтар мен афроамерикалықтар, ағылшын және француз тілдерінде сөйлейтін канадалықтар немесе Иракгағы шиит және суннит мұсылмандар арасындағы қарым-қатынастарға НӘСІЛДІК ЖӘНЕ ЭТНОСТЫҚ ТЕҢСІЗДІК 225 қарасақ түсінеміз. Солай дегенмен, өздерін плюралистік деп санайтын елдер теңдік идеясын сырттай қолдайды. АҚШ-та шынайы плюрализм орнамаса да, бұл тұрғыдан көптеген басқа қоғамдарға қарағанда едәуір жетістікке қол жегкізілді (Alba & Nee, 2003). Ақ нәсілді және басқа америкалықтар бір мектепте оқиды, бір-бірімен көрші түрады, тең әлеуметтік топтарға жатады және өзара огбасын құра береді. Ассимиляция 2-тарауда айтылғандай, ассимиляция - азшылық топ мүшелері көп- шіліктің мәдениетін, салт-дәстүрін меңгеру барысында өзінің мәде- ни, рухани ерекшеліктерін жоғалту процесі. Ассимиляция нәтиже- сінде азшылық топтар біржола жоғалуы мүмкін. Мысалы, көптеген «ақ» америкалықтар өздерінің түп атасы бөтен ұлттың өкілі болғаны- на сенімді. Демек, олар ата-бабасының мәдениетінен бейхабар. Тарихи тұрғыдан алғанда, АҚШ-қа қоныс аударғандардың көбі өздерінің ұлттық киімдерін киюден бас тартып, тез арада ағылшын тілін үйрене бастайды. Көшіп келген балалардың көпшілігі ана тілін- де сөйлемей, ағылшын тілінде сөйлескенді үнатады; сөйтіп, амери- калық әдет-ғұрыптар олардың санасына тез сіңеді. Сол сияқты қазір көптеген америкалық еврейлер Рождествоны тойлайды (кем дегенде, рождестволық шырша қойып, безендіреді). Көптеген америкалық ир- ландтар гұздалган ет пен қырыққабатты тек Әулие Патрик күні жейді. АҚШ-қа жақында келген иммигранттар мен олардың балалары да солай істейді. АҚШ-қа көшіп келушілердің (әсіресе Оңтүстік Азия- дан) біразының ғана кәсіби шеберлігі жоғары. Олардың өздері де, ба лалары да АҚШ-тағы орта және жоғары гаптарға тез сіңісіп кетеді. Ал басқа иммигранттар (әсіресе латынамерикалық) кедейлер қата- рын толтырады. Бірақ орташа есеппен алғанда, олардың балалары ата-аналарындай емес, кейде америкалық азаматтардың балала- рынан да жақсы жүмысқа орналасады (Kasinitz et al, 2008; Park & Myers, 2010) . Бұл отбасылардың ассимиляциялану деңгейі жиырмасыншы ға- сырдың басында көшіп келген халықтың деңгейіне сай (Alba, Kasinitz & Waters, 2011). Кейбір латынамерикалық иммигранттардың балалары жүктеу/скачать 30,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|