БАҒдарламасы қазақстан қалаларының тарихы
жүктеу/скачать 144,75 Kb. Pdf көрінісі
|
| ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
ҚАЗАҚСТАН ҚАЛАЛАРЫНЫҢ ТАРИХЫ (код жəне пəн атауы)
050203-тарих (код жəне мамандық атауы)
2 (кредит көлемі)
2011 ж. 1 ТАЛҚЫЛАНДЫ ЖƏНЕ ЕНГІЗІЛДІ Қазақстан Республикасының тарихы кафедрасының аға оқытушысы, т.ғ.к. А.С.Байболсынова (білім ұйымдарының атауы – жұмыс бағдарламасын құрастырушы)
Журасова А.Ш. – т.ғ.к., аға оқытушы М.Өтемісов атындағы БҚМУ Ерназаров Ж.Т. – т.ғ.к., доцент Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы
ҚР тарихы кафедрасының отырысында қарастырылды. 03.09.2011 ж. № 1 хаттама.
Тарих жəне құқық факультетінің оқу-əдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді. 14.09.2011 ж. № 1 хаттама.
«Қазақстан қалаларының тарихы» ІҮ-курс (VІІІ семестр) Қысқаша түсініктеме Қазақстан қалаларының тарихы курсы ІҮ курс студенттерінің таңдау пəні негізінде енгізілген. ҚҚТ пəні Қазақстан жеріндегі ежелгі дəуірден бастап күні бүгінге дейін сақталған қалалар мен қалалық қоныстар, сол сияқты қазіргі кезеңде өмір сүріп отырған ел ішіндегі қалалардың тарихын оқытуға бағытталған. Бұл пəн негізінен Қазақстан тарихы пəніне қосымша ретінде қызмет етеді жəне қазақ тарихының əлеуметтік-экономикалық мəселелерін жан-жақты қамтып тереңдей танып білуге арналған. Пəннің дəрістер мазмұнында Қазақстан жерінде орналасқан қалалар мен қалалық қоныстардың пайда болуы, алғашқы кен өндірісі, сауда-ақша қатынастары, қала мен дала мəдениетінің өзара қарым –қатынастары шеңберінде қызықты мағлұматтармен суреттеледі. Ортағасырлық əкімшілік жəне экономикалық маңызы бар қалалардың Орта Азия елдерімен, Еуропа, Қытай жəне басқа да шет
мемлекеттермен сауда-экономикалық жəне дипломатиялық байланыстары туралы, қазақ елінің астанасы мəртебесін алған қалалар тарихы, ортағасырлық жəнен жаңа кезеңдегі Сыр бойындағы, Жетісу, оңтүстік Қазақстан жеріндегі қалалар үшін болған дала билеушілерінің өзара күрестері мен олардың нəтижелері жəне тағы басқа да тарихи оқиғалар дəріс жəне практикалық сабақ барысында оқытылып, талданатын болады.
тарихи тұрғыда түсіндіре отырып, қазіргі мемлекеттік саясаттағы экономиканың басым бағыттары жəне ондағы Қазақстандық қалалардың даму үрдістері мен тарихы туралы білім беру. Курс міндеттері: • Қазақстан қалаларының тарихи кезеңдерін анықтау; • Археологиялық жəне деректік құжаттарға талдау жасау; ежелгі жəне ортағасырлық деректердегі қалалардың бейнесін, хронологиясын, əлеуметтік құрамын, құрылысын жəне саяси-экономикалық маңызын зерттеу; • Қазақстанның тарихи даму кезеңдеріндегі қалалардың тарихи маңызы мен өзіндік ролін анықтау; • Қазіргі таңдағы ҚР əкімшілік аймақтары облыс орталықтары қызметін атқаратын қалалар мен оларға қарасты қала жəне кент лауазымын алған қалалардың құрылуы, қалыптасу тарихы жəне дамуы туралы мағлұматтар беру; Қазіргі кезеңдегі мемлекеттік саясаттың экономикалық əдіс-амалдары туралы талдаулар жасау əдістеріне үйрету болып табылады. Тематикалық жоспар VІІІ -семестр № Тақырып атаулары Д əр іс П р ак ти к а 1 Қазақстандағы ежелгі қала орындары жəне археологиялық ескерткіштерді зерттеу тарихынан
1 1
ҮІІІ ғасырлардағы Қазақстан территориясындағы алалар
1 1 3
Қазақстан қалалары
1 1 4 Қазақстан аумағындағы Ұлы Жібек жолы 1 1 5 ОртОртағасырлардағы Оңтүстік Қазақстан жəне Шу-Талас ірөңірлерінің қалалары
1 1 6 Соңғы ортағасырлардағы Орталық Қазақстан қалалары мен қала халқы
1 1 7
СарСарайшық қаласының тарихы
1 1 8 Қазақстан астанасы мəртесін алған қалалар 1 1
ОртОрталық Қазақстан өңірі қалалары
1 1 10 Солтүстік Қазақстан өңірінің қазіргі кезеңдегі қалалары 1 1
1 1 12 тОңтүстік Қазақстан аймағының қалалары 1 1 13 БатБатыс Қазақстан өңірінің қалалар тарихы 1 1 14 Алматы қаласының тарихы 1 1 15 Астана қаласының тарихы 1 1 16 Емтихан
17 Рейтинг
18 СОӨЖ
19 Барлығы 15
15 Курстың мазмұны Тақырып - 1. Қазақстандағы ежелгі қала орындары жəне археологиялық ескерткіштерді зерттеу тарихынан 1. Қазақстандағы ежелгі қала орындарының зерттелуі 2. Жазба деректердегі ежелгі қала орындары
1. Батыс Түркі қағандығына қарасты қалалар 2. Оғыздар елінің астасы –Янгикент қаласы
3. Түркістан қаласы Тақырып – 3. ІХ ғасырдың ІІ жартысы-ХІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан қалалары 1. Ортағасырлық қалалардың өсуі 2. Қалалар құрылысындағы өзгерістер 3. ІХ-ХІІ ғғ. қалалардағы қолөнердің дамуы Тақырып - 4. Қазақстан аумағындағы Ұлы Жібек жолы 1. Ұлы Жібек жолының Қазақстандық сілемі 2. Сауда жəне товар алмасу 3. Мəдениеттердің өзара əсері Тақырып – 5. Ортағасырлардағы Оңтүстік Қазақстан жəне Шу-Талас өңірлерінің қалалары 1. Талас жағалауы қалаларының алғашқы зерттелуі хақында 2. Ежелгі Тараз жəне Шу -Талас аңғарларындағы қалалар
1. Орталық Қазақстан қалаларының зерттелуі 2. ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қала халқының əлеуметтік құрамы 3. Оңтүстік Қазақстанның қалалары мен далаларындағы меншік нысандары.
1. Сарайшық қаласының қалыптасуы 2. Қазақ хандығы кезеңіндегі Сарайшық 3. Сарайшық қаласының бүгіні мен болашағы
1 Алғашқы астана –Орынбор қаласы 2 Қазақ АКСР-нің құрылуы жəне Қызылорда қаласы 3 Жетісу орталығы –Алматының астана мəртебесін алуы 4 Жас қала –Астана
1. Қарағанды қаласы жəне өңірдегі экономикалық маңызды қалалар 2. Байқоңыр жəне Қызылорда облысындағы маңызды қалалық орталықтар
1.Солтүстік Қазақстан облысы құрамындағы қалалар 2. Қостанай облысының қалалары мен қалалық қоныстары 3. Павлодар облысының қалалары
1. Шығыс Қазақстан облысы құрамындағы қалалар 2. Өскемен қаласы жəне оның даму тарихы 3. Ақмола облысының аумағы жəне Көкшетау қаласының тарихы 4. Облыс құрамындағы қалалардың экономикалық дамуы
Тақырып - 12. Оңтүстік Қазақстан аймағының қалалары 1. Алматы облысының құрылуы, қалалық қоныстар мен кенттер 2. Жамбыл облысының қалалары
1. Маңғыстау облысының қалыптасуы 2. Атырау қаласының тарихы 3. Батыс Қазақстан облысы жəне Орал қаласы 4. Ақтөбе қаласының тарихы жəне облыстағы қалалар мен кенттер
Дəріс мазмұны: 1. Верный бекінісінің салынуы 2. Алматы қаласының астана мəртебесін алуы 3. Алматының қазіргі жағдайы туралы
Дəріс мазмұны: 1. Қаланың қалыптасуы 2. Қаланың көркеюі жəне қала тұрғындары
Тақырып – 1. Ежелгі Қазақстан тарихындағы көне қалалар 1. Сақ заманы мекені. 2. Үйсін жəне қаңлы астаналары 3. Аттила ордасы-Шу. Тақырып – 2. Оғыз жəне Қыпшақ қалалары 1. Оғыз мемлекетінің астанасы жəне түркі руларының орталық-əкімшілік қызметін атқарған қалалар. 2. Жазба деректердегі оғыз қалаларының сипаттамалары. 3. Қыпшақ тайпаларының қалалары (Отырар, Сауран, Сығанақ, Екіоғыз, Ашнас тб Тақырып – 3 Сауран қаласының тарихы 1. Сауранның Қазақстан тарихындағы маңызы 2. Қаланың құрылысы жəне архитектурасы. 3. Тарихи деректердегі Сауран қаласының халқы жəне мəдени өмірі туралы Тақырып – 4 Дамыған ортағасырлық мемлекеттердің қалалары мен қалалар құрылысының сипаттамасы 1. Ақ Орда жəне көшпелі өзбектер мемлекетінің құрамындағы қалалар 2. Моғолстан мемлекетінің астанасы –Алмалық жəне мемлекеттің құрамындағы Оңтүстік Қазақстандық қалалар. Сарайшық жəне Ноғай Ордасының қалалары. Тақырып – 5 Қазақ хандығы кезіндегі саяси-əкімшілік қалалар 1. Түркістан қаласының маңызы 2. Ташкент қаласының қазақ тарихындағы орны Тақырып – 6 Қазақстанның соңғы ортағасырлардағы қалалар мен қоныстары 1. Қалалар саны,
соңғы ортағасырлардағы қала жұрттарының топографиясы 2. Қалалардың типологиясы 3. Қалалардың типологиясының зерттелуі
1. Қалалық жəне ауылдық тұрғын үйлер 2. Қалалардағы демографиялық жағдай 3. Архитектура мен құрылыс 4. Сауда жəне ақша айналысы
1. Патшалық Ресейдің Ертіс бойында бекіністер орнатуы 2. Орынбор экспедициясы жəне Ор бекінісінің салынуы 3. Орынбор бекінісінің салынуы жəне оның қазақ тарихындағы өзіндік орны 4. Кіші жүз жеріндегі бекініс жəне қалалық бекеттер 5. Ұлы жүз территориясын жаулау, Сырдария бойында Ресей əскери шебінің құрылуы Тақырып – 9 ХІХ ғ. ІІ жартысындағы реформалардан кейінгі қалалардың дамуы
1. ХІХ ғ ІІ жарт-ғы урбанизация үрдістері 2. Қалалардың əлеуметтік мəдени бейнесі 3. Банк –ақша қатынастары
1. Орынбор тарихы - Қазақ тарихының ажырамас бөлігі. 2. Ақмешіт атауы жəне Қазақ АКСР алғашқы астанасы Қызылорда қаласының тарихы 3. Қызылорда облысына жататын қалалар мен қоныстар
1. Алатау бөктеріндегі Алматы қаласы: атауына сипаттама, тарихы, кезеңдері, экономикалық, мəдени жəне саяси маңызы 2. Ақмола жəне Ақмола облысының тарихы 3. Еуразия кіндігі жас орда -Астана қаласының қазіргі саяси-мəдени дамуы хақында Тақырып – 12 Солтүстік Қазақстан аймағындағы қалалар тарихы 1. Солтүстік Қазақстан облысына жататын қалалар 2. Павлодар қаласы 3. Ғасырлар мəдени орталығы Қостанай қаласының тарихы 4. Жер жаннаты –Көкшетау
Тақырып – 13 Шығыс Қазақстан аумағындағы қалалар 1. Шығыс Қазақстан облысына жататын қалалар 2. Тарихи Алашорда орталығы болған –Семей қаласы 3. Өндіріс кешенінің діңгегі - Өскемен 4. Қасиетті Алтай мен Тарбағатай өңірлері тарихы
1. Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы –Шымкент қаласының тарихы 2. Қазіргі кездегі Тараз жəне оның төңірегіндегі қалалық қоныстар 3. Қазақ қорғаны болған – Талдықорған жəне тб Тақырып – 15 Батыс Қазақстан аймағының қалалары 1. Əулиелер қорымы мен батыс өнеркəсіп өндірісінің орталығы болған – Ақтөбе қаласы 2. Тарихи қала –Орал 3. Каспий атырабының серкелері –Ақтау мен Атырау қалаларының тарихы
4. Батыс Қазақстан аймағындағы қалалық жəне мемлекеттік маңызы бар шағын қалалар Емтихан сұрақтары 1. Ежелгі Арқайым қаласы 2. Ежелгі қаңлы қалалары жəне қалалық қоныстары 3. Ғұндардың батысқа жорықтары жəне Жетісу өңіріндегі қалалары 4. Ортағасырлық Отырар 5. Араб деректері бойынша Қазақстандағы ежелгі жəне Ортағасырлық қалалар 6. Солтүстік-шығыс Қазақстандағы ежелгі қалалар мен қалалық қоныстар 7. Ортағасырлық қалалардағы діни құрылыстар мен ондағы сəулет өнері 8. Алтын Орда мемлекетінің қалалары 9. Сыр өңірі қалаларының қазақ хандығы үшін маңызы 10. ХҮІ-ХҮІІ ғғ. Қазақстандағы қала халқының əлеуметтік құрамы 11. Түркістан қаласының тарихы жəне қазақ хандығы 12. Торғай даласы мен Торғай, Арқалық қалаларына сипаттама 13. Қарағанды қаласының тарихы 14. Теміртау қаласы мен оның өндіріс кешені 15. Көкше аңыздары жəне сұлу Көкшетау қаласының -əлеуметтік мəдени маңызы
16. Жезқазған аумағы мен халқы, қаланың даму динамикасы 17. Балқаш жəне Арал маңы қалалары 18. Қазақстанның ғарыш кешені жəне Байқоңыр қаласының кешегісі мен бүгінгі жай –күйі турасында 19. Қазақстандағы мұнай –газ кешендерінің дамуы: Құлсары, Ақсай, Сағыз қалалары. 20. Петропавл атауы жəне қаланың əлеуметтік құрамы мен дамуы 21. Түргештердің астанасы қызметін атқарған қала -Суяб 22. Дамыған ортағасырлық мемлекеттердің экономикалық дамуы 23. Қарлұқ, оғыз, кимектердің экономикасында елеулі рөл атқарған қалалар. 24. Хорезм мемлекетімен орыс княздықтарымен Дешті-Қыпшақтың экономикалық, əскери-саяси, мəдени жəне қандастық байланыстары 25. Қазақ хандығының ХҮІ ғасырдағы шет елдермен саяси-экономикалық байланыстары.
27. Павлодар облысы жəне оған қарасты кенттердің қалыптасуы 28. Қазақ мемлекетінің құрылуы мен нығаюындағы Сығанақ қаласының орны
29. Түркі тайпаларының негізгі тірегі болған Сыр қалалары. 30. ХХ ғасырдың қазақ ұлтының қайта түлеуіне негіз болған Алашордалықтардың орталығы болған Семей қаласының тарихы 31. Қазақ хандығының құрылуы кезіндегі қазақ хандарының ордасы қызметін атқарған қалалар. 32. Шығыс Қазақстан облысындағы Семей қаласы мəдениет орталығы ретінде 33. Қазақстандық қалалардың тарихы туралы ең көп еңбек жазған ғалымдар туралы толғау. 34. Алматы қаласының астана мəртебесін алуы. 35. Алматы облысына қарасты қалалар мен кенттер 36. Маңғыстау облысы мен оған қарасмты қалалардың даму тарихы 37. Астана қаласының рəсімделу салтанаты туралы əңгімелеп беріңіз. 38. Астана қаласының мемлекеттік мəртебесі туралы заңға қашан қол қойылған? 39. Ақтөбе қаласы жəне Ақтөбе облысының құрылуы. 40. Атырау қаласы мен оның мəдени тарихи ескерткіштері 41. Қарағанды облысының құрылуы жəне облыстағы қалалар мен мəдени кешендердің бүгінгі жағдайы 42. Аттила ордасы-Шу 43. Үйсін жəне қаңлы астаналары 44. Жазба деректердегі оғыз қалаларының сипаттамалары. 45. Қыпшақ тайпаларының қалалары (Отырар, Сауран, Сығанақ, Екіоғыз, Ашнас тб. 46. Сауранның Қазақстан тарихындағы маңызы, қаланың құрылысы жəне архитектурасы 47. Моғолстан мемлекетінің астанасы –Алмалық жəне мемлекеттің құрамындағы Оңтүстік Қазақстандық қалалар. 48. Сарайшық жəне Ноғай Ордасының қалалары. 49. Орынбор экспедициясы жəне Ор бекінісінің салыну. 50. Кіші жүз жеріндегі бекініс жəне қалалық бекеттер 51. ХІХ ғ ІІ жарт-ғы урбанизация үрдістері, қалалардың əлеуметтік мəдени бейнесі, Банк –ақша қатынастары
52. Ақмешіт атауы жəне Қазақ АКСР алғашқы астанасы Қызылорда қаласының тарихы 53. Алатау бөктеріндегі Алматы қаласы: атауына сипаттама, тарихы, кезеңдері, экономикалық, мəдени жəне саяси маңызы 54. Еуразия кіндігі жас орда -Астана қаласының қазіргі саяси-мəдени дамуы хақында 55. Солтүстік Қазақстан облысына жататын қалалар 56. Ғасырлар мəдени орталығы Қостанай қаласының тарихы 57. Өндіріс кешенінің діңгегі - Өскемен 58. Қасиетті Алтай мен Тарбағатай өңірлері тарихы 59. Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы –Шымкент қаласының тарихы
60. Əулиелер қорымы мен батыс өнеркəсіп өндірісінің орталығы болған – Ақтөбе қаласы 61. Батыс Қазақстан облысы жəне тарихи қала –Орал 62. Каспий атырабының серкелері –Ақтау мен Атырау қалаларының тарихы
Ұсынылған əдебиеттер Негізгі: 1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1 том. – Алматы, Атамұра, 1996. -544 б. 2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 2 том. – Алматы, Атамұра, 1998. -640 б. 3. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 3 том. – Алматы, Атамұра, 2002. -768 б. 4. Қазақстан тарихы. Энциклопедиялық анықтамалық. –Алматы: Аруна LTD, ЖШС, 2006. -768 б. 5. Алтын Орда: қазақ хандығы (1бөлім) /Қазақ жəне орыс тілдерінде/Ред.А.Сəрсенбаев, М.Қойгелдиев, К.Байпақов, Б.Көмеков. Алматы, Аруна, 2004.-224 б. 6. Байпаков К., Нұржанов А. Ұлы Жібек Жолы жəне Ортағасырлық Қазақстан. –Алматы:Қазақстан, 1992. -208 б. 7. Жұмаханов Т., Жұматаев Б. Қазақ хандығы (ІІ бөлім). –Алматы: Аруна, 2006.-224 б. 8. Агапов П., Кадырбаев М. Сокровища древнего Казахстана .А, 1979.с - 252.
9. Средневековые города Казахстана (книга-альбом) –А, Өнер, 2006.200 с. 10. Мұстафин Ж. Сарайшық қаласының тарихы мен тағдыры. Тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дəрежесін Алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. Орал, 2004. 30 б. 11. Сыр өңірі тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). –А, Атамұра, 1998. - 288 б
12. Жеріңнің аты-Еліңнің хаты. Энциклопедиялық анықтамалық. -А,Аруна ЖШС, 2006. -808 б 13. Төлентаева К.Ə. Қазақстан тарихы (1917-2005). А, Зият-пресс, 2006. - 168 б
14. Батыс Қазақстан облысы. (энциклопедия). А, 2003.
Қосымша ұсынылатын əдебиеттер: 1. Қазақстан Республикасы əлеуметтік-мəдени
дамуының тұжырымдамасы. Алматы, 1993. -32 б. 2. Байпаков К. Средневековые города Казахстана на Великом Шелковом пути. Алматы, 1998. 3. Баллод В.Ф. Старый и новый Сарай-столица Золотой Орды. Казань, 1925. 4. Елеуов М. Шу мен Талас өңірінің ортағасырлық қалалары. (ҮІ-ҮІІ ғ. басы). Алматы, 1998. 5. Жолдасбаев С. Жетісу аймағындағы елді мекендер мен тұрақ- жайлардың даму тарихы. Алматы, 1997. 6. Жолтай Жұмат. Қожа Ахмет қаласы. Алматы, 2000. 7. Келімбетов Н. Ежелгі дəуір əдебиеті. 8. Назарбаев Н.Ə. Тарих толқынында. 9. Қасымжанов А. Х. Əбу Насыр Əл Фараби. М, 1978. 10. Маданов Х. Қазақ мəдениетінің тарихы. Алматы, 1994. -138 б. 11. Аманжолов З. , Рахметов Қ. Түркі халықтарының тарихы. Алматы, 1997.
12. Бақырғани Əбілғазы. Түрік шежіресі. А, 1991. 13. Маргулан А.А. Из истории городов и строительного искуства древнего Казахстана. А, 1998. 14. Дала даналары. (құр. Е.Əбен.) А, Қазақстан даму институты.2001. -640 б.
жүктеу/скачать 144,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|