Бағдарламасы «Қазақстан халқы Ассамблеясы қоғамдағы тұрақтылық пен келісімнің сенімді, берік іргетасына айналды»



бет5/9
Дата17.10.2023
өлшемі2,04 Mb.
#116848
түріБағдарламасы
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
11 сын. Қаз. тарихы емтихан сұрақтары.jpg

Көшпелілердің ұлы қоныс аударуы
Батысқа бет алған ғұндар жол бойындағы халықтарды да қосыла көшуге мәжбүрледі. Сөйтіп, ғұндардың көші Еуразия даласындағы этникалық құрамы әртүрлі көшпелі тайпалардың Орталық Азиядан Қазақстан аумағын басып, батысқа қарай жылжыған әлемдік қоныс аударуды тудырды.
Ғұндардың батысқа қарай көшуінің екінші легі жыл санауымыздың ІІ ғасырынан басталады. Қоныс аудару кезінде кейбір тайпалар ғұндармен одақтасса, енді бірі қуғын көрді. Ғұндардың бұл көші-қон үдерісі Қазақстан мен Орталық Азияны жайлаған халықтарға тұтас қозғау салып, қоныс аудару үш жүз жылдай жүрді. Еуропаға жеткен ғұндар Шығыс Рим империясын талқандап, қазіргі Венгрия жерінде Батыс ғұн империясын құрды.
https://e-history.kz/kz/news/show/33857/ сайтынан алынған


Мәтінді және тарихи білімдеріңізді пайдалана отырып, Қазақ хандығының құрылуының алғышарттары мен себептерін талдаңыз.


Қазақ хандығының құрылу тарихы
... Қазақ мемлекеті шығу тегі, өмір сүру салты және мәдениеті жағынан ұқсас түркі тілдес тайпалардың бірігуі нәтижесінде құрылды.
Қазақ халқы мемлекеттілігінің дамуында Ақ Орда, Моғолстан, Әбілқайыр хандығы, Ноғай Ордасының құрылуы маңызды кезең болды.
Қазақ хандығының құрылуы XV ғасырдың екінші жартысында құлдырауды бастан кешірген екі мемлекет – Әбілқайыр хандығы мен Моғолстанның ішкі саяси жағдайымен байланысты болды.
Қазақ мемлекетінің құрылуы Керей мен Жәнібек сұлтандардың есімдерімен байланысты. Олардың жаңа хандықтың іргесін бекіту жолындағы күресі рулық ақсүйек қауымның да, қатардағы көшпелілер мен егіншілердің де мүдделеріне сәйкес келді. Олар халықтың дербес мемлекет құруға ұмтылысы болды. ...
Бакина Н. Қазақстан тарихы. 6 сыныпқа арналған оқулық


Мәтінді және тарихи білімдеріңізді пайдалана отырып, қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымының ерекшеліктерін түсіндіріңіз.


Көне түркілер жерімен Ұлы Жібек жолы арқылы қаншама діндер өтсе де, түркілердің негізгі сенімі Тәңірлік дін, әруаққа табыну болды. Саяхатшы Вильгельм Рубрук түркі жұртын аралаған кезінде олар өздерінің Тәңірге табынатынын және оны таза рухани мән ретінде түсінетінін атап көрсеткен. Түріктер дүниетанымының бастау бұлағы, қайнар көзі – табиғат. Бұл табиғатпен біте қайнасып бірге өскен, соның өзгерісін, құбылысын жіті бақылайтын көшпелілер әулетінің қоршаған ортамен тығыз байланысты екенін білдіреді. Көптеген салт-дәстүрдегі наным, тыйымдар осы табиғатпен біте қайнасудан туындаған ұғымдар жиынтығы болып саналады. Осы табиғатты жаратушыны «тәңірі» деп танып, оның туындысы табиғатты аялау арқылы оған құрмет көрсетілген. Бұл үрдіс қазірге дейін осы халықтардың жалғасы боп саналатын көптеген халықтардың салт-дәстүрінде орын алған.
Исламға дейінгі Қазақстандағы діни наным-сенімдер тарихы
https://e-history.kz/kz/e-resources/show/13280/ сайтынан алынған


Мәтінді және тарихи білімдеріңізді пайдалана отырып, Қазақ хандығының құрылуына әсер еткен тарихи процестерді түсіндіріңіз.

Хaндықтың құрылуы Қaзaқстaн aумaғындa ежелгі зaмaндaрдaн бері үздіксіз жүріп келген бaрлық тaрихи үдерістер мен XIV-XV ғaсырлaрдaғы Шығыс Дешті Қыпшaқ aумaғы мен оғaн көршілес aймaқтaрдaғы сaяси құрылымдaр дaмуының зaңды қорытындысы болып сaнaлaды. Қaзaқ хaндығының құрылуы қaзaқ хaлқының қaлыптaсуының aяқтaлу кезеңімен қaтaр бір тaрихи кезеңде жүзеге асты. Қaзaқстaн aумaғындa этникaлық үдерістер қолa дәуірінен бaстaу aлып, біздің зaмaнымыздың XIV-XV ғaсырлaрындa өзінің хaлықтық деңгейіне көтеріледі.


...XIII-XV ғaсырлaр aрaлығындa Шығыс Дешті Қыпшaқ aумaғындaғы мемлекеттік құрылымдaр – Aлтын Ордa, Aқ Ордa, Ноғaй Ордaсы, Әбілхaйыр хaндығы, Моғолстaн мемлекеттері бір мезгілде өмір сүріп немесе бірінің орнынa бірі келіп, сол ортa ғaсырлaрдaғы Қaзaқстaнның сaяси кaртaсын өзгертті. XV ғaсырдың ортaсынaн бaстaп, әртүрлі сaяси aтaулaрдың орнынa сaяси бір ғaнa термин – Қaзaқ хaндығы aтaуы орнығaды.
Кәрібaев Б.Б. Қaзaқ хaндығы дәуірінің кезеңделуі мәселелері. //
ҚазҰУ хабаршысы. Тарих сериясы. №4 (83). 2016
https://bulletin-history.kaznu.kz/index.php/1-history/article/download/869/629 сайтынан алынған


Мәтінді және тарихи білімдеріңізді пайдалана отырып, сақтардың әлемдік тарихи үдерістерге тигізген ықпалын талдаңыз.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет