Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»

45 
 
Осы  мақсатта  басылымның  анықтамасымен  танысу  жеткілікті  болуы  мҥмкін, 
оған  мыналар  кіреді:  шығу  мәліметтері  (тақырыбы,  автор,  шығарған  баспа, 
басылымның  жылы,  аннотация,  шығару  деректер  және  т.б.);  мазмҧны; 
библиографиялық  сілтемелер  және  тізімдер;  тҥсіндірме  хат,  мақалаға  кіріспе, 
қортынды.  Кітаппен  осылайша  танысу,  оның  алдағы  кезеңде  қажеттілігін 
айқындайды.  
 Кітапты оқудың екі тәсілі бар: оның мазмҧнын кӛз жҥгіртіп қарау және мәтінді 
толығымен оқу.  
Кӛз  жҥгіртіп  қарау  арқылы  кітаппен  жалпы  танысасыз.  Бҧның  нәтижесінде 
керекті ақпаратты анықтап алып, оны толығымен оқимыз. 
Мәтінді толығымен оқу кезінде, ойланамыз, оқығанымызды талдаймыз.  
Арнайы  әдебиеттерді  оқыған  кезде  тҥсініктер  мен  терминдерді  пысықтаған 
маңызды, олар кейде дҧрыс немесе дҧрыс емес тҥсіндірілген болуы мҥмкін. 
Ол  ҥшін  сӛздік  пен  анықтамаларды  қолданамыз,  сонда  дҧрыс  тҥсіндірілуі  мҥмкін. 
Сонымен  қатар  мәтіндегі  негізгі  нҧсқауларды  және  автордың  тҧжырымын  және 
дәледемелерін ерекше бӛліп алу қажет. 
Егер қажетті, қызық мақала болса және оның мәтінін толық талдау қажет болса, 
оның кӛшірмесін аламыз, ал мҥмкіндік болмаған жағдайда конспект жазамыз.     
Конспектте  қысқа  тҥрде  мақаланың  негізгі  жағдайын  және  автордың 
тҧжырымын  жазып  аламыз.  Қысқа  және  нақты  анықтамасын,  жаңа  мәліметтерді, 
бәскелес  сҧрақтар  бойынша  мақала  авторының  кӛзқарасын,  оның  келтірілген 
аргументтерін,  сандық  мәліметтерін,  сонымен  бірге  ғылыми  жҧмыс  барысында 
қолданылуы  мҥмкін  болатындарды  да    жазып  аламыз.  Конспекте  курстық  және 
дипломдық  жҧмыс,  баяндама  немесе  мақала  жазған  кезде  қолданылған  кӛздерге 
сілтемелер  жасау  ҥшін,  сізге  керекті  ақпарат  бар  басылымның  бетінің  номерін 
жазып алу ҧсынылады. 
Конспект  жазған  кезде  уақытты  кӛп  шығын  жасамау  мақсатында,  тҥрлі 
қысқартуларды қолдануға болады:  
- аббревиатураларға (мысалы, ДНҚ, РНҚ, АТФ, ҦБА және т.б.)   
- белгі –символдарға (мысалы, метаматикалық =, >, <, + және т.б.) 
- сӛздің бастапқы әріптерін кӛрсету (энциклопедиялық әдіс) 
- ӛз белгілеріңізді қолдануға болады. 
 
Кітаптан  алынған  кӛшірмелер  нақты  болуы  керек.  Авторлардың  цитаталары 
сӛзбе-сӛз алынуы тиіс. 
 
Студент  ӛзінің  ғылыми  жҧмыстарында  осы  кӛшірмелерді  қолданатын  болса, 
онда  алынған  әдебиет  кӛздерін  нақты  жазуы  керек,  оның  бибилографиялық 
сипаттамасын МемСТ бойынша беруі тиіс және беттің номерін  кӛрсетеді. 
 
Егер  ол  мақаланың  толық  талдауы  қажет  болмаған  жағдайда,  оның  жоспары 
мен  рефератын  қҧрастыруға  болады.  Кітаптың  жоспары  оның  мазмҧны  болып 
саналады.  Егер  реферат  тҥрінде  жазатын  болсаңыз,  онда  мәтінде  оның  негізгі 
жағдайын және тҧжырымын келтіріңіз. 
 
Кейбір  оқырман  кітаппен  жҧмыс  атқарған  кезде  оның  шетінде  белгі  қойып, 
маңызды және бәсеке жағдайларына, тҧжырымы мен аргументтеріне  назар аудара 
отырып,  мәтінде  сызып  қояды.    Бірақ  кітапхана  кітабын  емес,  ӛзінің  кітабын  ғана 
сызбуға  болады.  Кітапхана  басылымдарымен  жҧмыс  істеген  кезде,  қажетті 
ақпаратты тез табуға кӛмектесетін бетбелгілерін салып қояды.  

46 
 
Ақпаратты  жинаудың  тағы  бір  жолы,  ол  газет  және  журналдардан  кесінділер 
жинақтау.  Әрбір  кесіндіде,  сол  мақалаға  сілтемелер  жасау  ҥшін,  оның  кӛздерін 
(газеттің немесе журналдың аты, жылы, номері, шығарылған жылы) кӛрсету керек.  
Бҧл  кесінділерді  жҥйелендіру  ҥшін,  оған  картотека  қҧрастырады,  тізімін  немесе 
оларды тақырыптық папкаға салады. 
Ғылыми  ақпараттарды  іздестірудің  ӛте  пайдалы  жолының  бірі  салалық 
конференция  және  басқа  да  шараларға  қатысу.  Сол  кезде  авторлардың 
материалдарын естуге болады, танысасыз және  мамандардан кеңес аласыз.  
Ғылыми ақпараттарды алудың бір тиімді жолы бар. Журналдар мен рефератты 
тҥрлерінде  жарияланған  мақалаларда  автордың  қызмет  атқаратын  жері    туралы 
ақпаратты  алуға  болады.  Кӛбінесе  авторлардың    электрондық    поштасы  беріледі. 
Егер  автордың  мақаласын  толық  алуға  мҥмкіндік  болмаса,  онда  ол  авторға  хат 
жазып, ӛтініш жасаңыз.  
Авторға ӛтініш жасап, хат жазу ҥлгісі: 
 
Dear Dr 
, 
 
I would greatly appreciate receiving a reprint (or pdf-file) of your paper entitled: 
 
which appeared in:  .............................................  
and (if it is possible) copies of your recent articles connected with this problem. 
 
With many thanks, sincerely yours, (почтовый адрес).  
Егер  мақалада  автордың  электрондық адресі  болмаған кезде, оны  Интернеттен 
іздестіру жҥйесі арқылы табуға болады.  
 
 
ӚЗІНДІК БАҚЫЛАУ СҦРАҚТАРЫ 
 
1. «Ғылыми зерттеу тақырыбы» терминінің анықтамасын беріңіз. 
2. Зерттеу нысаны мен тақырыбын анықтаңыз. 
3. Ғылыми зерттеулердің жоспары қандай болады?  
4. Ғылыми-техникалық ақпараттардың негізгі кӛздерін атаңыз. 
5. Интернет-ғылыми-техникалық ақпарат кӛздерінің артықшылығы қандай? 6. 
Мақала авторына осы мақаланың кӛшірмесін жіберу туралы хат жазыңыз.  
 
Ҧсынылған әдебиеттер 
1.  Ахметсадыков  Н.Н.,  Омарбекова  У.Ж.,  Хусаинов  Д.М.  Ветеринария  негіздері  - 
Алматы, 2010, 336 б. 
2. Новиков А.М. Методология научного исследования. – М.: Либроком. 2013. -272 с. 
3.  Новиков  А.М.  Методология:  Основания    методологии.  Методология  научного 
исследования. Методология практической деятельности. М.:Красанд. 2014. -632 с. 
 
 
 

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: