V. «Психологиялық кеңес берудің негіздері»

V. «Психологиялық кеңес берудің негіздері»

 

пәні 

 

1.

 

Психологиялық кеңес беруге кіріспе  

Тарихы  және  негізгі  ұғымдар.  Психологиялық  тәжірибенің  тарихы  психологиялық 

мәдениеттің  ерекше  формасы.  Психотехникалық  теория.  «Психотехника»  түсінігінің 

тарихы.  Қазіргі  кездегі  психологиялық  кеңес  беру  туралы  түсінік.  Кеңес  берудің 

жалпы  теориясының  негізгі  сұрақтары.  Психологиялық  кеңес  берудің  мәні.  Кеңес 

берудің  мақсаттыр:  нақты  психологиялық  қиыншылықтарды  жеңіп  шығу,  клиенттің 

тұлғалық дамуы.       

2.

 

Кеңес беру процесіндегі маман тұлғасы  

Кәсіби  білім  байланысының  жеке  кеңесшінің  ептілік  мәселесі  және  тұлғасының 

клиентке  психологиялық  әсер  ету  тәсілінің  мәселесі.  Кеңес  берудің  этикалық 

принциптері.  Консультативті  процесте  клиенттің  құқығы.  Кәсіби  және  этикалық 

міндеттер  және  кеңесшінің  құқығы.  Психолог  пен  клиенттің  басқа  қатынастарының  

косарлануы. Кеңесшінің және клиенттің тұлғасы.  

3.

 

Кеңес беру процесін ұйымдастыру және оның құрылымы   

Кеңес берудің алғашқы кезеңі. Мақсаты – психологиялық контакт орнату, клиент пен 

кеңесші  арасындағы  психологиялық  контакттың  қорытындысы.  Кезеңнің  негізгі 

мазмұны:  клиентті  қабылдау,  танысу,  клиент  туралы  алғашқы  мәліметтерді  жинау, 

келісім-шартты  қорытындылау.  Клиентті  сұрау  кезеңі.  Кезеңнің  мақсаты  –  раппорт 

 

ТУ Ф 702–49–14. (Магистратура/докторантура) мамандығы бойынша қабылдау емтихандарының 

бағдарламасы (магистратура/докторантура). ТУ СМЖ. Бірінші басылым 

18 

 

орнату  және  мәселенің  мағынасын  анықтау.  Жұмыс  кезеңі.  Психологиялық  әсер  ету. 

Мақсаты  –  клиентпен  психологиялық  қиыншылықтарды  түсіну,  жеңіп  шығу 

жетістіктері.  Кезеңнің  негізгі  мазмұны.  Қорытынды  кезең.  Трансферден  шығу  және 

суверенитетті  алу.  Кеңес  беруден  кейін  жүріс-тұрысты  қалыптастыру.  Осы  кезеңдегі 

жұмыстың негізгі принциптері. Осы кезеңде клиентке көмек. Кеңес беру  уақыты мен 

кеңістігін ұйымдастыру.  

4.

 

Психологиялық кеңес берудегі психоаналитикалық бағыттар   

5.

 

З.Фрейд  –  психоанализдің  негізін  қалаушы.  Психоанализдің  әдіснамалық  статусы 

және  психоаналитикалық  терапияның  шеңберіндегі  кеңес  беру  мәселесі.  Кеңес 

беру  процесінде  психоаналиткалық  техникаларды  және  процедураларды  қолдану. 

Көзқарасты бағалау: құндылығы және шектеу.  

6.

 

К.Юнгтың  аналитикалық  психологиясы  және  А.Адлердің  индивидуалды 

психологиясы 

К.Г.  Юнгтің  аналитикалық  психологиясы:  құндылықтар,  мақсаттар,  процедуралар, 

техникалар.  Аналитикалық  психологиядағы  психоанализдің  негізгі  әдіснамалық 

мәселесінің  «миф»  түсінігі.  Юнг  бойынша  психотерапевтік  принциптер.  Адлердің 

индивидуалды  психологиясы.  Кеңес  беру  процесі:  мақсаттары,  консультанттың  рөлі 

және функциясы, клиенттің тәжірибесі, кеңесші мен клиент арасындағы әрекеттестік, 

адлерлік психотерапияның консультативтік техникалары және процедуралары.  

7.

 

Қарым-қатынас адамдардың бірін-бірі қабылдауы ретінде  

Әлеуметтік  психологиядағы  перцептивті  процестерді    талдау  ерекшеліктері.  Қарым-

қатынас  процесіндегі  тұлға  аралық  қабылдау  мен  өзара  түсіністіктің  рөлі.  Субъект 

қасиеттері, тұлға аралық өзара байланыстар. Қабылдау механизмдері мен эффектілері. 

Өзара түсіністіктің құрылымы мен механизмдері.  

8.

 

Ойлау түрлерінің классификациясы 

Ойлау  түрлерінің  классификациясы.  Көрнекі*бейнелік,  сөздік-логикалық  ойлау. 

Теориялық  және  практикалық  ойлау.  Логикалық  және  интуитивті  ойлау.  Аутистік 

және реалистік ойлау. Продуктивті және репродуктивті, ырықсыз және ырықты ойлау. 

Ойлаудың тұлғалық ерекшеліктері. Ойлаудың бұзылыстары. Ойлау және қиыл. Ойлау, 

қиял және шығармашылық.  

9.

 

Нейролингвистикалық бағдарламалау  

НЛБ-ның  негізгі  принциптері.  Модальды  операторлар,  көздің  қозғалу  реакциялары 

арқылы тебіреніс процесінің диагностикасы. Конгруенттілік. Бастан кешіру процесінің 

өзгеру 

принциптері. 

Калибровка. 

Парафраз. 

Репрезентативті 

жүйелер. 

Модальдылықтар. Субмодальдылықтар – тәжірибенің микроэлементтері.  

10.

 

Гештальт-терапия 

Психологиялық  кеңес  берудегі  гештальт  бағыт.  Ф.Перлз  –  бағыттың  негізін  салушы. 

Басты ұғымдар: фигура-фон, қазір және осында, толық түсіну, аяқталмаған гештальт, 

қарсыласу,  қорғаныс  механизмдері.  Ф.Перлз  бойынша  невроз  дамуының  деңгейлері 

мен стадиялары. Кеңес беру процесі: мақсаттар, кеңесшінің функциялары мен рөлдері, 

клиент тәжірибесі,  клиент  пен консультант  арасындағы өзара әрекет, техникалар мен 

процедуралар.  

11.

 

Кеңес берудегі транстық әдістер  

Сананың  өзгермелі  жағдайы,  транс  ұғымы.  Трансқа  кіру  мен  шығу  жолы.  Клиентпен    

трансты  және  медитативті  жұмыстар.  Эриксондік  гипноз.  Эзотериялық  практикалық 

жұмыс элементтері. Аутотренинг.  

12.

 

Топтық психотерапияның жалпы теориялары  

Топтық  психотерапия.  Кеңес  берудегі  топтық  формалар.  Топтық  психотерапия 

дамуының тарихы. Топтағы динамикалық процестер. Топтық терапевтік процестердің 

стадиялары.  Көшбасшылық.  Жаттықтырушының  рөлдік  позициялары.  Әлеуметтік-

психологиялық тренинг. Топтар: тарихы, дамуы, негізгі ұғымдар мен процедуралар.  

 

ТУ Ф 702–49–14. (Магистратура/докторантура) мамандығы бойынша қабылдау емтихандарының 

бағдарламасы (магистратура/докторантура). ТУ СМЖ. Бірінші басылым 

19 

 

13.

 

Кездесу  топтары.  Тарихы  мен  дамуы.  Негізгі  түсініктер:  өз-өзін  сезіну, 

жауапкершілік, «қазір және осында».  

14.

 

Топтық терапияның заманауи бағыттары  

Психодрама.  Тарихы  мен  дамуы,  негізгі  ұғымдар.  Негізін  салушы  –  Морено. 

Процедуралар.  Тәсілдің  бағалауы.  Денелік-бағаланушы  психотерапия.  Тарихы  мен 

дамуы,  негізгі  ұғымдар.  Өнер  терапиясының  топтары.  Би-терапия,  арт-терапия, 

библиотерапия,  музыкалық  терапия.  Тарихы  мен  дамуы,  негізгі  процедуралар. 

Транзактылы  талдау.  Негізін  салушы  –  Э.Берн.  негізгі  ұғымдар:  Эго-күйлер, 

транзакцияның  типтері,  бұйрық  және  ерте  шешім,  еркелету,  ойындар,  өмірлік 

сценарийлер.  Кеңес  беру  процесі:  мақсаттар,  консультанттың  функциялары  мен 

рөлдері, клиент  тәжірибесі,  клиент пен кеңесші  арасындағы өзара әрекет,  техникалар 

мен процедуралар.  

15.

 

Отбасылық кеңес беру  

Отбасылық  кеңес  беру.  Отбасылық  кеңес  берудің  ерекшеліктері.  Жүйелік  және 

стратегиялық  отбасылық  терапия.  С.Минухин,  К.Викатер,  В.Сатир,  милан  мектебінің 

тәсілдері.  Отбасының  даму  кезеңдері.  Отбасы  жүйесінің  параметрлері:  отбасылық 

ереже, мифтер, өзара әрекеттесу стереотиптері, отбасыны тұрақтандырушы факторлар. 

Отбасылық 

тарих. 

Отбасылармен 

жұмыс 

жасау 

кезінде 

қолданылатын 

психотерапиялық техникалар мен тәсілдер. Отбасы жүйесіне психотерапиялық ықпал 

етудің кезеңдері.  

16.

 

Сенсорлық процесстердің анатомиялық-физиологиялық негіздері  

17.

 

Есту  түйсінулері.  Дыбыстарды  локализациялау.  Есту  теориялары.  Сөз  бен 

музыканы қабылдау. Көру түйсінулері. Түстердің араласуы. Негізгі және қосымша 

түстер. Түйсіну табалдырықтары. Табалдырық пен сезгіштікті өлшеу.  

18.

 

Қабылдаудың психологиялық ерекшеліктері  

Қабылдаудың  психологиялық  табиғаты.  Қабылдаудың  константтылығы.  Бейнелердің 

заттық  мазмұны.  Перцептивті  бейнелердің  өзіндік  ерекшеліктері.  Қабылдаудың 

қасиеттері 

және 

феномендері. 

Қабылдаудың 

психологиялық 

анықтамасы. 

Перцепцияның негізгі көздері. Қабылдаушы белсенділік.  

19.

 

Зейіннің теориялық және қолданбалы мәселелері  

Зейіннің  психологиялық  табиғаты.  Зейін  анықтамасының  көпжақтылығы.  Зейін  және 

сана.  Зейіннің  түрлері  мен  қасиеттері.  Еріксіз  зейін  процесі.  Сыртқы  және  ішкі 

зейіндер.  

20.

 

Қабылдау перцептивті іс-әрекет ретінде 

Қабылдаудың  психологиялық  табиғаты.  Қабыладудың  константтылығы.  Бейнелердің 

заттық  мазмұны.  Перцептивті  бейнелердің  өзіндік  ерекшеліктері.  Қабылдаудың 

қасиеттері және феномендері. Қабылдаудың психологиялық анықтамасы.    

21.

 

Ойлау мен сөйлеудің жүйелік ұйымдастырылуы  

Ойлау  мен  сөйлеудің  бірлігі  мәселесі.  Ойлау  мен  сөйлеудің  генетикалық  түбірі. 

Вербалды ойлау ойлау мен сөйлеу бірлігінің көрінісі ретінде.  

22.

 

Естің негізгі фактілері мен заңдылықтары  

Ес  психологиясының  негізгі  заңдылықтары.  Зейгарник  эффектісі.  Еске  аффективті 

реакциялардың әсері. Ұмыту және реминисценция. Уақытқа байланысты естің өзгеруі. 

Адам  есін  ұйымдастырудың  негізгі  принциптері.  Ассоциацияның  түрлері  мен 

заңдылықтары.  Мнемикалық  процестерді  өлшеу  әдістері:  жаттау  және  т.б.  Ес 

психологиясындағы ассоциацияның үлесі.    

23.

 

Ес мнемикалық іс-әрекет ретінде 

Ес  ақпаратты  қабылдау,  сақтау  процестерінің  жиынтығы  ретінде.  Қысқамерзімді  ес. 

Қайталаудың  рөлі.  Қысқамерзімді  естің  құрылымы.  Ұзақ  мерзімді  ес.  Ес  процесін 

деңгейлік  ұйымдастыру.  П.Жанның  есте  сақтау  туралы  көзқарасы.  Ес  және  сөйлеу. 

Л.С. Выготскийдің мәдени-тарихи теориясындағы ес мәселесі. Ес және іс-әрекет.     

 

ТУ Ф 702–49–14. (Магистратура/докторантура) мамандығы бойынша қабылдау емтихандарының 

бағдарламасы (магистратура/докторантура). ТУ СМЖ. Бірінші басылым 

20 

 

24.

 

Вербалды емес қарым-қатынас.  

Вербалды 

емес 

қарым-қатынастың 

түсінігі. 

Оптико-кинестетикалық, 

паралингвистикалық және экстролингвистикалық белгілер жүйесі. Қарым-қатынастың 

перцептивті  және  интерактивті  жақтары.  Өзара  түсінудің  құрылымы  мен 

механизмдері. Рефлексия түсінігі. Эмпатия феномені. Кооперация және конкуренция. 

Біріккен іс-әрекет құрылымындағы өзара әрекет.  

25.

 

Топаралық қатынастар психологиясы  

Топаралық  қатынастар  психологиясын  зерттеуге  деген  қадам.  Топаралық  қатынастар 

және  әлеуметтік  теңсіздік  мәселесі.  Ұлтаралық  қатынастар  дамуындағы  этносаралық 

қабылдау заңдылықтары.  

 

Әдебиет 

1.

 

Ребер А. Большой толковый психологический словарь. В 2-х томах. М.: Вече, АСТ, 

2000.  

2.

 

Роджерс К. Взгляд на психотерапию. Становление человека. – М.: Прогресс,1994.  

3.

 

Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. СПб, Питер, 2002. 

4.

 

Современная психология мотивации / Под ред. Д.А.Леонтьева. М.: Смысл, 2002. 

5.

 

Соколова Е.Е. Введение в общую психологию. Общая психология. В 7т.т. Под ред. 

Братуся Б.С. Т.1. М.: Академия, 2008. 

6.

 

Солсо Р. Когнитивная психология. М., 1996 (или более поздние издания).  

7.

 

Тихомиров О.К. Психология мышления. М., 2002 (или более поздние издания)  

8.

 

Фабри К.Э. Основы зоопсихологии. М.: УМК "Психология", 2000.  

9.

 

Фаликман М.В. Внимание. Общая психология. В 7т.т. Под ред. Братуся Б.С. Т.2. 

М.: Академия, 2006. 

10.

 

Фейджер Р., Фейдимен Д. Личность. Теории, эксперименты, упражнения. СПб.-М., 

2001. 

11.

 

Фрейд З. Психология бессознательного. М., 1998. 

12.

 

Франкл В. Человек в поисках смысла. - М.: Прогресс, 1990. 

13.

 

Фромм Э. Бегство от свободы. М.: Прогресс, 1990.  

 

 

 

Дайындалды: 

«Психология» кафедра меңгерушісі     

____________ 

 

к.пс.н., профессор Ли Е.П. 

 

Келісілді: 

 

 

Гуманитарлы-заң факультетінің 

деканы  

 

____________ 

 

к.ю.н., доцент Алаева Г.Т.