Бағдарламасы пму ұс н 18. 2/07 Қазақстан Республикасының білім және ғылым

          Студенттерге арналған                                                                                            Нысан

              пән бағдарламасы                                                                               ПМУ  ҰС Н 7.18.2/07

Қазақстан Республикасының білім және ғылым

министрлігі

         С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік

университеті

           Радиотехника және телекоммуникациялар

кафедрасы

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН

 ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

Электромагниттік толқындарды тарату теориясы 

пәні бойынша

050719 «Радиотехника, электроника және телекоммуникация» 

мамандығының студенттері үшін

Павлодар

         

Студенттерге арналған                                                                                            Нысан

             пәннің бағдарламасын                                                                                ПМУ ҰС Н  7.18.2/11

                     бекіту парағы 

       

 

БЕКІТЕМІН

       

Энергетика

       

факультетінің 

деканы

      ___________А.П.Кислов

      

20___ ж. «___»____

Құрастырушы:  аға оқытушы _______ Д.Т. Амренова 

  Радиотехника және телекоммуникациялар  кафедрасы

Электромагниттік толқындарды тарату теориясы пәні бойынша

050719 «Радиотехника, электроника және телекоммуникация» 

мамандығының

СТУДЕНТТЕРІНЕ АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Бағдарлама «   »              200___ж.   бекітілген   жұмыс   бабындағы   оқу

бағдарламасының негізінде әзірленген.

20__ж. «___»_____кафедра отырысында ұсынылған №_____ хаттама.

Кафедра меңгерушісі ___________________ А.Д. Тастенов 

Энергетика факультетінің әдістемелік кеңесімен  құпталған 

20__ж. «__» __________ хаттама №____ 

ӘК төрағасы     ____________  Кабдуалиева М.М.

ОҚЫТУШЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТТЕР

Амренова   Дана   Темирболатовна,   «Радиотехника   және   телекоммуникациялар»

кафедрасының аға оқытушысы 

1 ПӘННІҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

1.1 Пәннің мақсаты  –  

электр және магнит тізбектеріндегі орнатылған

және өтпелі процестерді оқып меңгеру, синусоидалы және синусоидалы

еместоктардың электр тізбектерін есептеуді уйрену болып табылады.

1.2 Пәннің міндеттері: 

Әртүрлі электртехникалық құрылғылардағы өтетін процестердің сандық және сапалық

білімдері   негізінде,   студенттке   арнайы   радиотехникалық   пәндердің   қоятын   есертерін

табысты және сауатты шешу білуге дайындау.

-   сызықты   электр   тізбектеріндегі   орнатылған   және   өтпелі

процестерді есептеудің әдістерін;

- электр тізбектеріндегі резонанстық режимдерді;

- периодикалық синусойдалы емес әсер ету негізіндегі тізбектерді 

есептеу;

- төртұштықтар;

- сүзгі.

-   электрлік   және   магниттік   тізбектерде   орын   алатын   физикалық

үрдістердің шығу тегін;

- электрлік және магниттік тізбектерді  есептеудің   негізгі заңдары

мен әдістерін;

- электрлік өлшеу аспаптары жұмысының принциптерін;

-   заманына   сай   электр   жабдығының   негізгі   тораптарының

тағайындалуы мен орындалатын функцияларын білуі керек;

- электр сүлбелерді оқуды;

2 ПЕРЕРЕКВИЗИТТЕРІ

Пәнді игеру үшін студенттер келесі пәндерді өқып білу керек:

1. Физика ( электр, магнетизм)

          2.Жоғары математика (көрсеткіштік функциялар, дифференциалды

теңдеулерді   шешу,   матрицалар   теориясы,   векторлық   алгебра,   Фурье-

Лапластың түрлендіруі, комплекстік айнымалылардың функциялары)

                   3. Есептік-информатикалық техника (ЭЕМ теңдеулер жүйелерін

есептеу әдістері, компьютерде (ЭЕМ) бағдарламаларды жасау)

3 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

3.1 Теориялық курстың мазмұны 

1  Кіріспе

Курстың   тақырыбы   және   мазмұны.   Электромагнитизм   туралы   білім   дамуының

қысқаша   тарихи   жолы.   Электромагниттік   өріс   материяның   бір   түрлері   сияқты.   Өрістің

макроскопиялық   және   кванттық   қасиеттері.   Классикалық   электродинамиканың   тақырыбы.

Электромагниттік   толқындарды   тарату   теориясы   және   қазіргі   радиотехника,

радиоастрономика,   телекоммуникациялар,   хабар   тарату   және   байланыс   жүйелерінің,

ғылымның   дамуындағы   атқарылатын   рөлі.   Электромагниттік   толқындар   және   айналадағы

ортаны сақтау, электромагниттік толқындар сәулеленуінің нормалары.

2 Электродинамиканың негіздері теңдеулері

Электромагниттік өрістің векторлары және ортаның электродинамикалық 

параметрлері,   олардың   өлшеу   бірліктері.   Орталардың   классификациясы.   Максвельдің

теңдеулері орнын ауыстыру екі жақтылық принципті комплекстік түрдегі манохроматикалық

өріс үшін Максвельдің теңдеулер жүйесі. Шекаралық жағдайлар Умов – Пойтинг теоремасы.

Негізгі теоремалар және принциптер.

3  Электродинамика есептерін қою және оларды шешу

Электродинамика   есептерін   қою.   Реалдық   электродинамикалық   есептердің

математикалық модельдері туралы түсінік. Электродинамикалық тікелей және кері, ішкі және

сыртқы   есептері.   Электромагниттік   өрістің   толқындық   сипаты.   Электродинамикалық

потенциялдар. Электромагниттік толқындардың сәулелеуі. Элементарлық сәулелендіргіштер.

Жазық толқындар. Екі орталардың бөлу шекарасындағы жазық толқындардың сынуы және

шағылуы. Электромагниттік толқындардың рефракциясы және дифракциясы.

4 Тарату сызықтарының теориялық негіздері

Бағытталынған   электромагниттік   толқындар.   Тарату   сызықтары   туралы   түсінік.

Реттілік   тарату   сызықтарының   типтері   бағытталынатын   толқындардың   классификациясы.

Т,Е,Н және НЕ типтер толқындардың жалпы теориясы. Таралу коэффициенті, критикалық

жиілік, тарату сызықтары бойынша толқындардың таралу жағдайлары, сызықтағы толқын

ұзындығы   және   фазалық   жылдамдығы,   топтық   жылдамдық   және   энергия   таралуының

жылдамдығы,   дисперсия   парациялдық   толқындардың   потенциясы,   реттілік   сызықтардағы

толқындардың   өшуі.   Тік   бұрышты   толқын   жүргізгіштер,   дөңгелек   толқын   жүргізгіштер,

коаксиалдық  тарату  сызығы,  жолақша   тарату   сызығы,  екі   сымдық  тарату  сызығы,  жарық

жүргізгіштер   және   үстінгі   беттік   толқындардың   тарату   сызығы.   Шектіленген   ұзындығы

тарату сызықтарындағы болып жатқан процестер.

5  Ең жоғарғы жиіліктік (ЕЖЖ) және оптикалық диапазондағы түзу сызықты

құрылғылар

Тарату сызықтардағы бір қалыпсыздықтар. Көлемдік резонаторлар. Резонаторлардың

жалпы теориясы. Квазистационарлық резонаторлар. Өтулік резонатор, қума толқындардың

резонаторы. Резонаторлардағы  тербелістердің қоздыру әдістері. Сүзгілер және ең жоғарғы

жиілікті   пен   оптикалық   диапазонның   фаза   коррекциялайтын   тізбектері.   Ең   жоғарғы

жиіліктердің тарату сызықтарын келістіру. Ең жоғарғы жиіліктік пен оптикалық диапазонның

басқаратын элементтері. Ең жоғарғы жиілік техникасында ферритік элементтерді қолдану. Ең

жоғарғы жиілік техникасының және өріс теориясының даму мәселелері және келешектері.

3.2 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

№

п/п

Дәріс тақырыбы

Мазмұны

Бақылау түрі Орындау 

мерзімі

(апта 

бойынша)

1

Электродинамиканың

негіздері теңдеулері

Электродинамиканың негізгі 

теңдеулерін қолданып есеп 

жүргізу.  Максвелдың 

теңдеулері. Электромагниттік 

өріс векторлары үшін 

шекаралық шарттар.

Үй 

тапсырмасы.

Бақылау 

жұмысы.

1-6

2

Электродинамика

есептерін   қою   және

оларды шешу

Жазық электромагниттік 

толқындар. Жазық 

электромагниттік толқынның 

екі ортадағы бөліктің 

Үй 

тапсырмасы

7-9

шекарасына құлауы.

3

Тарату   сызықтарының

теориялық негіздері

Бағытталынатын 

электромагниттік толқындар. 

Толқынжолдар. Металл қуыс 

толқынжол толқынның өшуі

Үй 

тапсырмасы

10-11

4

Ең   жоғарғы   жиіліктік

(ЕЖЖ)   және   оптикалық

диапазондағы

 

түзу

сызықты  құрылғылар

Көлемдік резонаторлар

Үй 

тапсырмасы

12

3.3  Зертханалық сабақтардың мазмұны

№

п/п

Дәріс тақырыбы

Мазмұны

Бақылау түрі

Орындау 

мерзімі 

(апта 

бойынша)

1

Кіріспе

Стендтармен танысу, 

қауыпсіздік техникасы

Ауызша сұрау, ҚТ 

журналында 

белгілену

1

2

Тарату

сызықтарының

теориялық

негіздері

Фидерлік желілер

Ауызша сұрау, есеп

1-2

Фидерлік

 

желіде

толқынның таралуы

Ауызша сұрау, есеп

3-4

Коаксиалды контур

Ауызша сұрау, есеп

5-6

2

Ең

 

жоғарғы

жиіліктік   (ЕЖЖ)

және   оптикалық

диапазондағы түзу

сызықты

құрылғылар

Көлемдік 

резонаторлар

Ауызша сұрау, есеп

1-2

Төмен жиілікті фильтрлер

Ауызша сұрау, есеп

3-4

Жоғары жиілікті 

фильтрлер

Ауызша сұрау, есеп

5-6

3.4 СӨЖ мазмұны

№

СӨЖ түрі

Есеп беру формасы 

Бақылау түрі

Сағатпен

көлемі

1

Дәріс сабақтарына  дайындық

Сабаққа 

қатысуы

22,5

2

Тәжірибе сабақтарына 

дайындық, үй тапсырмаларын 

орындау

Жұмыс дәптері

Сабаққа 

қатысуы

15

3

Зертханалық сабақтарға 

дайындалу

Қажетті кестелерді

дайындау,  қажетті

материалды оқу

ДС рұқсатнама

7,5

4

Аудитория сабағының 

мазмұнына кірмеген 

материалды меңгеру

Конспект

Сұрақтарға 

жауап беру

28                

5

Бақылау жұмыстарына 

дайындалу

Жұмыс дәптері

Тесттілеу

5

6

Есепті дайындау және 

зертханалық жұмыстарды 

қорғау

Есеп 

ЗЖ қорғау

6

7

Бақылау шараларына дайындық

МБ1,  МБ2

 

6

Барлығы

90

3.5 Студенттерге өздігінен оқу үшін үсынылған  тақырыптар

№

п/п

Дәріс тақырыбы

Жаңа тақырыптың аталуы

Ұсынылатын 

әдебиет

1

Электродинамиканың

негіздері теңдеулері

Шекаралық жағдайлар. Умов – 

Пойтинг теоремасы.

[3] 43-53

2

Электродинамика   есептерін

қою және оларды шешу

Электромагниттік толқындардың 

рефракциясы және дифракциясы.

[3] 280-315. 

320-326 беттер,

3

Тарату

 

сызықтарының

теориялық негіздері

Тік бұрышты толқын жүргізгіштер, 

дөңгелек толқын жүргізгіштер, 

[3] 377-397 

беттер.

4

Ең   жоғарғы   жиіліктік

(ЕЖЖ)   және   оптикалық

диапазондағы  түзу сызықты

құрылғылар

Көлемдік резонаторлар. 

Резонаторлардың жалпы теориясы. 

Квазистационарлық резонаторлар. 

Өтулік резонатор, қума толқындардың 

резонаторы. Резонаторлардағы 

тербелістердің қоздыру әдістері.

[3] 422-431 

беттер.

050719 «Радиотехника, электроника және телекоммуникация» 

мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Пәннің атауы   Электромагниттік толқындарды тарату теориясы

Оқу 

формасы 

Бақылау формасы

Білім

алушылардың

жұмыс көлемі,

сағатпен 

Курс және семестр

бойынша сағаттарды бөлу 

ем

т.

сы

н.

К

Ж

К

Ж

Е

К

Ж

Б

ақ

ы

л.

ж

ұм

.

барлығы

дәр

пр.

зер

СӨЖ

жал ауд СӨЖ

Күндізгі 

ЖОБ 

негізінде

4

135

45

90

3 семестр

22,5

15

7,5

90

4 «Электромагниттік толқындарды тарату теориясы» пәнінің оқу және оқу-

әдістемелік әдебиетпен қамытылуы

4.1 Негізгі

1. Баскаков С.И. Электродинамика и распространение радиоволн. – М.:Высшая школа,

1992

2. Электродинамика и распространение радиоволн. Сборник задач. Под ред. Баскакова

С.И. – М.: Высшая школа, 1981

3.  Никольский В.В., Никольская Т.И. Электродинамика и распространение радиоволн.

– М.: Наука, 1989.

           4.2 Қосымша:

1. Пименов Ю.В. и др. Техническая электродинамика. – М.: Связь, 2000.

2. Петров Б.М. и др. Электродинамика и распространение радиоволн: Учебник для 

вузов – М.:Горячая линия – Телеком, 2003

3. Федоров Н.Н. Основы электродинамики. – М.: Высшая школа, 1980.

4. Унгер Г.Г. Оптическая связь, - М.: Связь, 1979.

5. Фальковский О.И. Техническая электродинамика. – М.: Связь, 1978.

5 Студенттерің білімін бағалау тәртібі

5.1   Бақылау   түрлері   бойынша   сыбағалардың   салмақтық

үлестері

Пән   бойынша   қорытындылық   бақылау   құрамына   емтихан   және

күнделікті үлгеруді бақылауы кіреді.

Сыбағалардың салмақтық үлестірілуі

Семестрдің ортасы мен аяғында пәннің өтілген модулі бойынша 100 баллдық 

шкаламен ағымдық үлгерім (АҮ) бағасы анықталады, бұл келесілерге қатынасты балдар 

суммасы:

сабаққа дайындалу, сабаққа белсенді қатысу үшін; 

өзіндік және зертханалық жұмыстарды сапалы және уақытында орындау мен қорғау

үшін; 

КЖ/КЖ-дың бөлімдерінің уақытында және сапалы орындалуы ушін; сабаққа қатысу

үшін және т.б.

Межелік бақылаудың (МБ) бағасы 100 балдық шкаламен анықталады.   

Межелік бақылауға пән бойнша АҮ-нің балдары бар студенттер жіберіледі.

АҮ   және   МБ   бағалары   бойынша   студенттің   пән   бойынша   рейтингі   (Р1   және   Р2)

анықталады. Р1(2) = АҮ1(2)*0,7 + МБ1(2)*0,3.

Егер   студент   МБ    бойынша   50-ден   аз   балл   алса   немесе   МБ   өтпесе,   рейтинг

анықталмайды. Ондай жағдайда декан, МБ тапсырудың басқа уақытын белгілейді.

Студенттің пән бойынша семестрдегі рұқсат рейтингінің бағасы 

РР= (Р1+Р2)/2 тең.

Егер пәнде оқу жоспарына сәйкес курстық жұмыс (жоба) және емтихан бар болса,

онда КЖ-ты қорғау бағасы жіберілу рейтингін анықтау кезінде есепке алынады.

РР= (Р1+Р2)*0,7/2 + КЖ*0,3.

Сырттай оқитын студенттер үшін рұқсат рейтингінің бағасы сәйкесінше мынаған тең.

РР = Р1 немесе РР = Р1*0,7 + КЖ*0,3.

Студенттердің әрбір пән бойынша оқушылық жетістіктері қортындылық (Қ) бағамен

анықталады. Бұл баға РЖ және ҚБ бағаларының салмақтық үлестерін ескере отырып, РР

және ҚБ бағаларының қосындысына тең.

 

Қ = РЖ*СҮРЖ+ ҚБ*СҮҚБ

Салмақтық улестер жыл сайын университеттің ғалымдық кеңесімен бекітіледі және

РЖ үшін 0,6-дан кем емес, ал ҚБ ншін 0,4-тен үлкен емес болуы тиіс. 

Қортындылық   бақылаудың   бағасын   көтеру   үшін   оң   бағаны  қайта   тапсыруға

болмайды. 

Балдармен 

қортындылы

қ баға(Қ)

Балдардың 

сандық 

эквиваленті(С)

Әріптік 

жуйедегі 

баға

Баға қалыптасқан жуйе бойынша

Емтихан, дифсынақ

Сынақ

95-100

4

A

Өте жақсы

Есептелді

90-94

3,67

А-

85-89

3,33

B+

Жақсы

80-84

3,0

B

75-79

2,67

B-

70-74

2,33

C+

Қанағат

65-69

2,0

C

60-64

1,67

C-

55-59

1,33

D+

50-54

1,0

D

0-49

0

F

Қанағат емес

Есептелм

еді

5.2

Курс

саясаты

№

п/п

Қортындылық

бақылаудың түрі

Бақылау

түрлері

Салма

қ-тық

үлесі

1

Емтихан

Емтихан

0.4

Күнделікті

үлгеруді

бақылау

0.6

Жазалау шаралары келесі тәртіп бұзғандарға қолданылады:

-дәріс сабағын дәлелсіз себеппен босатса, осы сабақ түріне қойылатын баллдардың

барлығы   шегеріледі,   егер   дәлелді   себеппен   босатса   онда   оқытушыға   босатқан   дәрістің

қысқаша   конспектісі   көрсетіліп   және   сол   тақырып   бойынша   оқытушымен   қойылған

сұрақтарға жауап беріп баллдарын қайтаруға болады;

-зертханалық   сабағын   дәлелсіз   себеппен   босатса   баллдардың   барлығы   шегеріледі;

зертханалық жұмысты өз уақытында орындамай және оны өз уақытында қорғамаса 2 балл

шегеріледі;

-сабаққа қалып қойса 1 балл алынады;

-дәріс және  зертханалық сабақтарға белсенді қатысса 2 балл қосылады.

Әр   сабаққа   міндетті   түрде   дайындалу   керек.   Сіздің   дайындығыңыз   ағымдық   және

межелік   бақылау   жұмыстарымен   тексеріледі.   Егер,   бір   себептен,   сіз   межелік   бақылауға

келмей   қалсаңыз   оқытушымен   белгіленген   уақыт   кезінде   тапсыруға   болады.   Семестр

соңында емтихан болады. Ол тест түрінде өтеді. 

5.3 Бақылау  шаралардың күнтізбелік графигі 

Ағымдық үлгерімді бағалау (АҮ 1)

Апталар

1

2

3

4

5

6

7

8

Жалпы

Максимал

 

баллдар,

 

оның

құрамында:

12

12

12

12

13

13

13

113

200

Сабақтарға

қатысу

 

және

дайындалу

дәріс

3

3

3

3

3

3

3

3

24

тәжірибелік

3

3

3

3

3

3

3

3

24

зертханалық  жұмыстарды орындау 

және қорғау

3

3

3

3

3

3

3

3

24

СӨЖ –де тапсырмаларды орындау

3

3

3

3

4

4

4

4

28

Межелік бақылау МБ1

100

100

Ағымдық үлгерімді бағалау (АҮ 2)

Апталар

9

10

11

12

13

14

15

Жалпы

Максимал

 

баллдар,

 оның

құрамында:

14

14

14

14

14

15

115

200

Сабақтарға қатысу

және дайындалу

дәріс

3

3

3

3

3

3

3

21

тәжірибелік

3

3

3

3

3

3

3

21

зертханалық  жұмыстарды орындау 

және қорғау

4

4

4

4

4

4

4

28

СӨЖ –де тапсырмаларды орындау

4

4

4

4

4

5

5

30

Межелік бақылау МБ2

100

100