4-тарау. Ортаңғы топ (4- 5 жастағы балалар) 1-параграф. "Коммуникация" білім беру саласы 39. Бұл топтағы "Коммуникация" білім беру саласы бағдарламасының базалық мазмұны "Тіл дамыту" арнайы түзету оқу әрекетінде жүзеге асырылады.
40. Мақсаты - тілдің лексико-грамматикалық құралдарын белсендендіру болып табылады.
41. Міндеттері:
1) үстеу, сын есім, етістік, жалпы қолданыстағы зат есімдер есебінен балалардың енжар және белсенді сөздіктерін байыту;
2) тілдің грамматикалық құралдарын белсендендіру;
3) ересек адамдармен және балалармен еркін қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру;
4) диалогтік фразалық сөйлеуін дамыту.
2-параграф. 1-жартыжылдық 42. Тіл дамыту: импрессивті сөйлеуді дамыту, экспрессивті сөйлеуді қалыптастыру, байланыстырып сөйлеуді дамыту, сөйлеудің дыбыстық мәдениетін дамыту, қарым-қатынастың вербалды және вербалды емес құралдарын дамыту.
43. Импрессивті сөйлеуді дамыту:
1) болымды және болымсыз бұйрықтарды түсіне алуға оқыту;
2) мағынасы бойынша қарама-қарсы әрекеттерді ажырата алуға үйрету;
3) мағынасы бойынша қарсы сын есімдердің орнын түсіну.
44. Экспрессивті сөйлеуді дамыту:
1) сөйлеу тілінде жай сөйлемдерді қолдана алуға үйрету;
2) сөйлеу тілінде септікті қолдану икемін дамыту;
3) "мен" жіктеу есімдігін зат есіммен келістіруді балаларға үйрету;
4) жекеше, көпше түрінде зат есімнің сын есіммен келістіру дағдысын дамыту;
5) тәуелдік сын есімді құрастыра алуды дамыту.
6) мағынасы бойынша қарама-қарсы сын есімдерді қолдануды дамыту;
7) кішірейткіш-еркелету мәніндегі заттарды атауды үйрету икемін бекіту.
45. Байланыстырып сөйлеуді дамыту:
1) өзіндік фразалық сөйлеуді қолдануға үйрету;
2) пысықтауыш, анықтауыш, көмекші сөздер және көмекші сөздерсіз толықтаулармен сөйлемдерді жайылта алу икемін дамыту;
3) кішігірім әңгіме немесе ертегі мазмұны бойынша сөз орамдар және сөйлемдерде сөздерді аяқтап айтуға оқыту;
4) ертегілерден үзінді, көлемі бойынша үлкен емес, өтірік өлеңдер, тақпақтарды жатқа алу икемін дамыту.
46. Сөйлеудің дыбыстық мәдениетін дамыту:
1) сөйлеудің айтылым жағынын және фонематикалық түсініктердің алғышарттарын дамыту;
2) берілген буындық құрылымдағы сөздерді айтуға үйрету: сөздің басында дауысты дыбысы бар сөздер "кітап", сөз ортасында "ыстық", сөз аяғында "қарт".
47. Қарым-қатынастың вербалды және вербалды емес құралдарын дамыту:
1) бала басқа балаларды тыңдай алатын, балалар, ересек адамдармен қарым-қатынас орната алатын жағдайлар жасау;
2) диалог барысында сұрақтар қоя білуін және оларға жауап қайтара алуын бекіту, өтініш және алғыс білдіру кезінде қарапайым сыпайылықты көрсету алуға үйрету;
3) диалогқа дер кезінде түсуді және әңгімені аяқтауды дамыту.
48. Күтілетін нәтижелер:
1) диалогтік- қарым-қатынастың негізгі түрін қолданады;
2) үлкендерге "сіз" деп айта отыра, сұрақтарға және өтініштерге жауап береді, құрбыластарымен және ересек адамдармен қатынасқа түсе алады;
3) мағынасы бойынша қарама-қарсы етістіктер мен сын есімдердің орнын түсінеді;
4) үстеу, сын есім, етістік, жалпы қолданыстағы зат есімдерді қолданады;
5) жекеше, көпше түрінде есімдікті зат есіммен, сын есімді зат есіммен келістіре алады;
6) кейбір артикуляциялық жаттығуларды орындай алады;
7) берілген буындық құрылымдағы сөздерді айтады: сөздің басында, сөз ортасында, сөз аяғында дауысты дыбысы бар сөздер;
8) жайылма сөйлемдерді құрастыра алады.