Сананыжаңғырту– өзгермелі жағдайларға бейімделу арқылы өзін шоғырландыру және өзгерту, өз мәдениеті мен ұлттық кодын ескере отырып, жаңа дәуірдің ең жақсысын таңдау.
Қоғамдықсана– табиғи немесе жасанды тілдерде, мәдениет объектілерінде көрсетілген қоғамдық идея, білім, мақсат, құндылықтар және т.б. жиынтығы.
Қоғамдық сананың құрылымында қоғамдық сананың деңгейлері мен формалары белгіленеді. Қоғамдық сананың түрлері қоғамдық байланыстар мен қатынастардың барлық алуан түрлілігін көрсетеді. Деңгейлер қоғамның даму сатысын білдіреді. Әдеттегі-практикалық деңгей – аталған халықтың әдет- ғұрпында, дәстүрлерінде көрсетілген қоғамдық психология. Теориялық деңгей
халықтың байырғы мүдделері көрсетілген қоғамдық идеология.
Қоғамдық сананың түрі қоғамдық сананың әдеттегі-практикалық, сондай- ақ теориялық деңгейлерінде әсер етеді.
Сананыңашықтығы– « ...үлкен әлемде, сенің еліңнің айналасында, планетадағы сенің бөлігіңде не болып жатқанын түсіну; ... жаңа технологиялық тәртіпке орай өзгерістерге дайын болу; ... басқалардың тәжірибесін қабылдау, басқалардан үйрену қабілеті.
Прагматизм– «өзінің ұлттық және жеке ресурстарын нақты білуді, олардың үнемді жұмсалуын, өз болашағын жоспарлай білуді білдіреді…».
Білім алуға, салауатты өмір салты мен кәсіби табысқа баса назар аудара отырып, нақты мақсаттарға қол жеткізіп ұтымды өмір сүре білу - мінез- құлқындағы прагматизм деп осыны айтамыз».
Руханижаңғыруконтекстіндеұлттықбірегейліктісақтау - бұл ұлттық санадағы өзгерістер («...көне және жаһандық әлемге сай келмейтін бірқатар әдеттер мен құмарлықтарды өткенде қалдыру керек...»), «Мен» деген ұлттық ішкі өзегін сақтау («...біздің ұлттық дәстүрлеріміз мен әдет-ғұрпымыз, тіліміз бен музыка, әдебиет пен үйлену салттары - бір сөзбен айтқанда, ұлттық рухымыз, бізбен мәңгілік қалуы тиіс…».
Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы –«... әрбір қазақстандық үшін өзінің, жеке деңгейінде де идеология қағидаты ретінде бағдарлардың бірі болуы тиіс..., тарих сабақтарын ғана емес, қазіргі заманғы
15.04.2019 ЭҚАБЖ МО (7.23.0 нұсқасы)
мысалдар мен болашақ сигналдарын түсіну маңызды ...әлемде не болып жатқанына мән бере отырып қайта пайымдау ... бұл бүкіл қоғамның да, саяси партиялардың да, қозғалыстардың да және білім беру жүйесінің де жүргізуге тиіс орасан зор дүниетанымдық, идеологиялық жұмыстардың бір бөлігі».
