Байдалиев Д. Д
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
| 9.Шақпақ ауылы. Шақпақ ата ауылдық округіне қарасты
Шақпақ аталатын шағын елдімекен, аудан орталығы Бауыржан Момышұлы ауылының солтүстік батысында 18 шақырым жерде, Құлан асуының шығысында орналасқан. Шақпақ ауылының аймағындағы жер астында 1912 жылдан 1940 жылдар аралығында кӛмір кені ӛндірілген. Бұл жерді ескіліктегі қариялардың «Шахта» - деп атауы да сондықтан. 1932 – 1935 жылдары сол шахтерлер соққан барақтарға жетімдер үйі, 1940 жылы депортацияланған поляк халқының ӛкілдері орналастырылды. Соғыс жылдарынан 1958 жылдардың аралығында Жуалы ауданының ауыл шаруашылығы техникалары мен тракторларын жӛндейтін МТС жұмыс істеді. Ол 1958 жылы Бурноеға (Б. Момышұлы) қазіргі КСХТ – ға кӛшірілді. Сонан кейін 1958 жылдан бастап ол жерде УМСХ (училище механизации сельского хозяство) ашылып 1983 жылға дейін тракторист, комбайнер, автомобиль жүргізушісі, электромонтер сияқты ауылшаруашылығына қажетті мамандар даярлап келді. 1983 жылы ОКТУ (орта кәсіптік техникалық училище) Ақбастау ауылында салынған жаңа типтік кешенге кӛшірілді. Елдімекеннің Шақпақ атауы сол Шақпақ ата (бұрынғы Кременевка) ауылдық әкімшілігіне қарасты болғандықтан қойылған атау. 137 «Шақпақ» - атауының шығуына байланысты әртүрлі деректер бар. Шақпақ әулие Жүсіп Баласағұнидің шәкірті болған деген де дерек бар. Ол Қашқариядан шығып Бұхара, Самарқанд жерінен ӛтіп осы ӛңірге келгенде қайтыс болыпты. Оның жерленген жері (моласы) тәңірлік нанымға байланысты «әулие» аталған. Жазушы, тіл маманы С.Дүйсебайұлының айтуына қарағанда «Шақпақ» - сӛзі қазақтың архаизм сӛзіне жатады. Шақпақ сӛз тіркесі «биік», «шоқтықты» дегенді білдіреді. Бұрынғы ат баптаушы сыншылар «аттың үш шақпағы болады» - дейді екен; басы, шоқтығы, сауыры. Осы белгілеріне қарап аттың жүйріктігін болжаған - деп түсіндіреді. Демек «шақпақ» - сӛзі сол жердің басқа жерлерге қарағанда биік екендігі, биікке орналасқандығы туралы мәлімет беріп тұр - деп болжам жасауға болады. «Шақпақ түркі тілдеріндегі шоқпақ тұлғасымен байланысты сияқты (чоқтал пара - пар), орнитологиялық әдебиеттерде кездеседі. Қалай болғанда да Шақпақ атауын Ш.Уәлиханов та, С.М.Абрамзон да түркі этнонимі деп біледі» - деп кӛрсетілген. ( Е. Қойшыбаев. Қазақстанның жер – су атауларының сӛздігі. Алматы: Мектеп, 1986, 23 бет). жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|