Дф = ф, — ф, = со (/ - х2/ц2) - to

(24.7) 
және (24.8) тендеулерінен фаза айырымы мсм иіперференциилашан 
толкындардың жолдарының оптикалык айырымы арасындвіы байланысіы 
анықтаймыз:
(24.9)
X 
X
Аф = ----6 немесе 
S ш
---- Дср.
2л 
2 
п
Тербелістердің косылу зандарын жоие (24.9) орнегін колдаііын, интер-
ференциясы кезіндегі жары к қаркындылығының 
максимум жлне минимум
шарттарын
табамыз:
X 
\
5 = ---- 2 АЛ - АІ - 2А------ , 
(24.10)
2л 
2
X 
X
8 = -----
(2*+ І ) я - ( 2 * +
I ) - — 
(к
"• 
0, 1, 2..,). 
(24.11)
2к
 
2
Демек, 
интерференция кезінде максимум оптикилық
.т м
айырымы талқын
узындыгының бутін мэніне тец балгин
(жаріы іолкі.ишым жун самыми) нук- 
тесінде, ал 
минимум оптикалық жнл ийырымы толқын уіынбыі ынмц шақ мар­
ты мәніне тең болған нуктесінде биқылинибы.
24.2. Ж ҮҚ А ПЛАСТИНАДАҒЫ (ПЛЕНКАДАГЫ) Ж АРЫ Қ
И Н ТЕРФ ЕРЕН Ц И Я»!. ОПТИКАЛЫҚ Ж АРЫ Ң ӘЛСІРЕУІ
Когерентті толкындардын пайда болуы және интерференции кубылысы жа- 
рык жұка пластинаға немесе пленкага түскенде де бакыланалы Жары к шогы 
жазык параллельді пластинағатүседі (24.4-сурет). Осы 
м і о к і ы м
бір жарыксөу- 
лесі 
А
нүктесіне түседі,сонан сон (2 сәулс) жаргылай иинылысады, жаргылай 
сынады 
(МА
сәулесі). Сынған сәуле пластинанын твмені і бстінен 
М
нуктесін- 
де шағылысады.
Шағылыскан сәуле 
В
нүктесінде сынып алгашкы орнна отсді (3 сиуле). 
2 және 3 сәуле бір сәуледен бөлініп шыккам сәулелер, сондыктан олар коге- 
рентгі және интерференцияға үшырайды. 2 және 3 сөулемін оміикалык жол 
айырымын табайык. Ол үшін Януктесінен сәулеіе 
ВС
мормалін журііземіз. 
ВС
түзуінен жолыкканға дейін сәулелердін омтикалык жол айырымы озіермейді, 
линза және көз косымша фаза айырымын туғызбайды. 
А
нуктесінен таралған-
ша барлык сәулелер жиыны 24.4-суретте квр- 
сетілмегендермен I катар сәулені куратан еді. 
сондыктан олардын фазалары бірдей. 3 сәуле 
п
сыну көрсеткіші бар пластинада 
АМ\
+ 1 
MB
ара кашыктығын жүріп өтті, ал 2 сауле ауа- 
да 
АС
I кашыктығын жүріп өтті, сондыктан 
олардын оптикалык жол айырымы:
5 = 
(\Щ
+ |Л/Д|) 
n — \AC\ = 2\A\f\n — \AC\,
(24.12)

өйткені |4Л/| 
\МВ\
сыну занына сэйкес:
п
= sin/'/sin 
г
немесе sin / = 
п
sin 
г,
(24.13)
мундагы 
і
— түсу бұрышы; 
г
— сыну бұрышы.
&.4МО
үшбүрышынан мынаны табамыз: 
\АМ] =
|OAf|/cosr = 
l/cosr, \АО\ =
- |ОЛ/| (gr - / tgr / пластина калыңдығы). Ал Д
АС В
үшбұрыштын 
\АС\ =
|4/f |sim 
2 
\ЛО\
sin/. Осы тендіктерді ескере отырып, сонымен катар (24.13) 
пайдаланып |Ж1 ■■ 2/• tgr •«• sinr = 
2ln ■
sin1
2r/cosr.
Сонымен, сәулелврдің оптикалык жол айырымы:
(24.14) 
формуласында манызды бір нәрсе ескерітмеген. Тәжірибе көрсет- 
кснлеіі жарык сыну кврсеткіші жотары ортадан шағылыскан кезле толкын фа- 
засы я о ігереді, бүл жолдың оптикалыкайырымынын Х/2 өзгеретінін көрсетеді 
|(24.4) карацы <|, иі ни жарык оптикалык тыгыздығы жоғары орталан шагылыс- 
қаіиа 
жарты таіқымды жт аітаОы'.
Егер 2 жоне 3 сәулелср бірдеіі жарты толкынды жоғалтса онда (24.14) 
тендеуін озгертпес еді. Бірак 2 сәуле оптикалык тығыздығы жоғары ортадан 
иіағылысып жарты толкын жопілтады (4 нүктесінде). ат 3 сәуле оптикалык 
тығыддьпы томен ортадан шағылысады (Л/ нүктесінде), біраконын бұл кезде 
фа іасы о ігермеііді. Жарты толкынды жоғалтканды ескерсек.онда жоддын оп- 
тикалыкайырымы:
cost
" \ l - s i i v r - у I — sin*'//«•’ - үл2 — sinJ//« болғандыктан 5 мәнін 
түсу бұрышы аркылы сипаттауға болады:
(24.17) 
және (24.18) формулаіары пластинадан шағылыскан сәулелердш 
интерференциясы үшін орынды.
Ат пластинадан өткен жарык үшін жарык интерференциясы 24 5-орет- 
те тек ннтерференцнята үшыраған сәулелер ғана көрсетілген. Окырман өо
1 Фазасы т-ге артаіы ма немесе азая ма циклдік үдерістер үшін катыеы ж/ж, 
сондыктан шығын туралы емес, ат жарты толкын ұзындығынын пайда болу туралы 
айтылу керек еді. длайда мұндай терминология пайдаланылмайлы.
2
Максимум және минимум кезінде 
к
үшін сол мәндерді (0, 1,2 
жине т.б.)
са/сту/ 
үшін. 6 үшін ст 
> 7 2
формуласын жазамыз.
8
= 
2
In
c o s t
.
(24.14)
б « 2
In
c o s t
— X/2, немесе 6 = 2
In
c o s t
+ 
k/2.
(24.15)
Ннтсрфсрсннинныц максимум
үшін [(24.10, 24.16) караныз]:
(24.17)
Ннтсрфсрснқииның минимум
үшін [(24.11, 24.16) караңыз]:

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: