Баланың орталық жүйке
жүйесінің анатомиялық
ерекшеліктері
Жүйке жүйесі - жатыр ішілік кезенінің бірінші жұмысында пайда болады.
Туғаннан кейін бас миының қалыптасуына байланысты күрделі процессі
аяқталмайды.
Жаңа туған баланың бас миының ересектерден қарағанда айырмашылығы-
ол шартты түрінде ірі болып келеді,ірі салалы және қатпарлары,жақсы
дамыған, бірақта олардың тереңдігі мен биіктігі шамалы болып
табылатындығында. Ұсақ қатпарлары туғаннан кейін пайда болады. Жаңа
туған бала миының сұр заты ақ затынан нашар бөлінген. Барлық жүйке
жасушалары бір-біріне жақын,тығыз байланысқан. Сондай-ақ бала жүйке
жасушасы мидың ақ затында орналасқан.
ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ
ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ ДЕГЕНДЕ
АДАМ МИЫ ЕСІМІЗГЕ ТҮСЕДІ.
БАЛА МИЫ ҚАЛАЙ ДАМИДЫ?
Жаңа туған бала миының салмағы дене
салмағынан шартты түрде көбірек болып келеді.
Ми салмағын дене салмағымен салыстырғанда -
дене салмағының бір киллограмына 1.8-1.9 болады.
• бір жасар балада 1.11-1.12 болса, 5 жасар балада
1.13 - 1.14 болады екен.Ал ересек адамда 1.40 болады.
• Тоғыз айда бас мидың салмағы екі есе, үш
жасында үш есе көбейеді.
МИ
Сондай-ақ баланың бас миы қан тамырларға,әсіресе капиллярларға
өте бай,капиллярлары туғаннан кейін де дами береді. Осыған
байланысты балалар бас миының қанмен қамтамасыз етуі
ересектермен салыстырғанда,жоғарылау.
Жүйке жүйесіне көп мөлшерде оттегі де керек. Сондықтан,мидың
оттегіге қажеттілігі бұлшық еттерге қарағанда жиырма есе көп. Бала
ауырса,баланың миында көп мөлшерде улы заттар жиналып,зат
алмасуды бұзады.Осы себептен жас балаларда инфекциялық
аурулардың токсикалық түрлері жиі кездеседі. Гематоэнцефалды
кедергінің өткізгішкіштегі де осы жағдайда шиеленістіреді.
ЖҰЛЫН
Баланың жұлынып туар кезде бас миының дамуымен салыстырғанда,жақсы
дамыған.Мойынның және белдің жуан жерлері тек үш жастан кейін пайда
болады.Жұлын салмағы он айда екі есе көбейеді, 3-5 жас аралығында үш есе
көбейеді. Жұлын ұзындығы 7-10 жасқа таман екі есе өседі, оң жастан кейін
мидың өсуі баяуланады да жұлының төменгі шегі жоғарылайды.
Мидың сұйықтығы мөлдір,сары түсті болады.
Ол бұдыр болса- бала іріңді менингитпен
ауырғаны, ал қан аралас болса мидың затына
қан құйылған туралы ойлануға болады.
ЖҰЛЫН
ШАРТТЫ РЕФЛЕКСТЕР
Баланың психикалық дамуына сыртқы дүниемен өзара әсер ету
Баланың психикалық дамуына сыртқы дүниемен өзара әсер ету
қабілетін дамытуға қажетті қозғалыстарды жармасу қимылдары
қабілетін дамытуға қажетті қозғалыстарды жармасу қимылдары
негізінде емес, саусақтардың тітіркенуінен пайда болатын қармау
негізінде емес, саусақтардың тітіркенуінен пайда болатын қармау
негізінде басталады. Жармасу рефлексі бала қармауға үйренуден
негізінде басталады. Жармасу рефлексі бала қармауға үйренуден
бұрын жойылады. Табанмен тіреп еңбектеу рефлексі де кеңістікте
бұрын жойылады. Табанмен тіреп еңбектеу рефлексі де кеңістікте
өздігінен қозғалуды дамытудың негізі болып есептелмейді.
өздігінен қозғалуды дамытудың негізі болып есептелмейді.
С
Сондықтан
ондықтан нағыз еңбектеу аяқпен итеруден емес, қолдың
нағыз еңбектеу аяқпен итеруден емес, қолдың
қозғалысыныан басталатынын көрсетті: бала көңілі ауған нәрсеге
қозғалысыныан басталатынын көрсетті: бала көңілі ауған нәрсеге
ұмтылады, қолын «кезек қозғап», алға жылжиды.
ұмтылады, қолын «кезек қозғап», алға жылжиды.
Зерттеулер жасай келе, баланың туа біткен аздаған реакцияларының
жиынтығында сыртқы тітіркендіргіштерге көптеген рефлекстер бар,
олардың негізінде ештеңе дамымайды. Бұл – баланың хайуанаттардың арғы
атасынан тұқым қуалайтын атавизимдік рефлекстер болып табылады.
Баланың шартты рефлекстердің ішінде жармасу рефлексі мен еңбектеу
рефлексі осыған жатады. Бұл рефлекстерге тән қозғалыс түрлері бара – бара
жойылады. Жармасу рефлексі жұдырық түйген кезде алақанның
тітіркенуінен пайда болады.
Шартты рефлекс
Қармау мен еңбектеу туған күннен бастап емес, одан едәуір кейін,үлкендердің осы қимылдары үйретуімен,
жаттықтырумен қалыптасады. Сонымен, бала жанурарлар төліне қарағанда, әлдеқайда туа біткен мінез-құлық
формаларымен аз қаруланған. Балада адамға тән мінез-құлық формалары әлі де қалыптаспауы тиіс.
ШАРТСЫЗ РЕФЛЕКСТЕР
Шартты рефлекс
Қармау мен еңбектеу туған күннен бастап емес, одан едәуір кейін,үлкендердің осы қимылдары үйретуімен,
жаттықтырумен қалыптасады. Сонымен, бала жанурарлар төліне қарағанда, әлдеқайда туа біткен мінез-
құлық формаларымен аз қаруланған. Балада адамға тән мінез-құлық формалары әлі де қалыптаспауы тиіс.
СӘБИ ДАМУЫНЫҢ БАСТЫ БЕЛГІЛЕРІ
www.reallygreatsite.com
Достарыңызбен бөлісу: |