Негізгі бөлім.Қазіргі таңдағы білім саласында жүргізіліп жатқан реформаның басты мақсаты – ой-өрісі дамыған, жан-жақты, шығармашылық деңгейде қызмет ете алатын, дүние-танымы биік,білімдік бәсекеге қабілетті, жан-жақты, сыни ойлай алатын жеке тұлға тәрбиелеу екендігін басты бағдар ете отырып, болашақ маман ұстаздар даярлауда, әсіресе, бастауыш мектеп мұғалімдерін даярлауда жаңа педагогикалық инновацияларды олардың бастауыш сынып оқушыларын оқыту мен тәрбиелеу ісінде нәтижелі, тиімді қолдана білулері маңызды орын алатыны сөзсіз.
Білімнің, ғылыми дүниетанымның бастауы бастауышта болғандықтан бастауыш мектеп мұғалімдеріне артылатын міндет ауыр да, маңызды әрі жауапты. Себебі, бірден-бір негізгі мақсат – оқушылар алған білімдерін пайдаға асырып, өздігінен әрекет ете алатын, оларды түрлі өмірлік жағдайда қолдана білетін, жалпы азаматтық және ұлттық құндылықтарды қатар меңгерген, өзіндік көзқарасы бар, Отанын шын сүйетін азамат болып жетілуіне көмектесу, соған қажетті іскерлік-дағдыларды оқушылардың бойына сіңіру.
Қазіргі білім беру жүйесіндегі басты мәселелердің бірі – мектептегі білім беруде озық педагогикалық инновациялар мен технологияларды тиімді қолдану. Осыған орай оқытудың әртүрлі технологиялары жасалып, мектеп тәжірибесіне енгізілуде.
Оқыту мен білім берудің тиімділігін арттыру мәселесі бүкіл әлемді толғандырып отыр. Ғаламдану өркениетімен қазіргі заманғы әлемде бәсекелестік жағдайына тез бейімделу қабілеті тұрақты дамудың ең маңызды факторы болып табылады. Әлем елдеріндегі білім беру жүйесінің құрылымы түрліше. Әлем елдерінің білім беру жүйесі ерекшеліктеріне қарай даму үстінде. Себебі, кез келген елдің бәсекелестік мүмкіншіліктері көбіне білім беру жүйесінің жай-күйімен анықталатын мемлекеттің әлеуметтік капиталының дамуына тәуелді.
Қысқаша оқыту технологияларының дамуына шолу жасасақ, педагогикалық технологияға алғаш анықтама берген ғалымдардың бірі – орыс ғалымы В.П.Беспалько. Оның жеке аспектілері мен түрлері В.М.Монахов, М.В.Кларин, П.И.Третьяков, И.П.Сенновский, Г.А.Монахова, т.б. ғалымдар еңбектерінде қарастырылған. В.П.Беспалько “Педагогикалық технологияны – практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе, жоба” деп көрсеткен. Ол педагогикалық жүйе тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, мақсатты, бір-бірімен өзара байланыстағы әдіс-тәсілдер деп қарастырады.
Жаңа педагогикалық технологияны оқыту процесінде пайдалану қажеттіліктен туындайды. Ғылыми – техникалық даму ғасырындағы жаңа қажетті жағдайдың бірі – интелектулдық, шығармашылық, ізгілікті жас ұрпақты тәрбиелеу.
Кез – келген педагогикалық технологияның философиялық және педагогикалық – психологиялық әдістемелік негізі болады. Қазіргі кездегі педагогикалық технологиялар негізінен гуманистік бағытта, қарым – қатынаста, тепе – теңдік позициясы мен жеке тұлғаны қалыптастыруға бағыт-талады және пайдалану қажеттілігінің жоғарылауына байланысты педагогикалық оқыту технологияларын қанағаттандыруға тиісті бірнеше талаптар анықталған.
Әр мұғалім өзінің бағыты мен қойған мақсатына байланысты мемлекет пен қоғамның сұранысына, ғылым мен техниканың дамуына байланысты технологияларын таңдай білу қажет;
Дарынды ұстаз К.Д.Ушинский: «Қызығушылығын туғызбайтын оқу бірте – бірте оқушының білімге деген құмарлығын жояды,ал тек қызығушылыққа негізделген оқу оқушының еркін,күш – жігерін тәрбиелемесе мәнін жояды» деген екен. Олай болса мұғалім өз сабағының жоғары мәнінде оқушының қызығушылығын оятатын, әсерлі болуын қадағалап отыруды қажет етеді.
Қазіргі инновациялық технологиялар – білім сапасын арттырудың кепілі. Оны өз дәрежесінде пайдаланудың оқушыны шығармашылыққа төселдіруге ықпалы өте зор. Оқытудың тиімділігін арттыру үшін мұғалім әр сабақта жаңа технологияларды қолдануылары қажет. Себебі, жаңа технологиялардың ерекшелігі – оның оқушыға жан – жақты ықпал етуінде. Яғни, тек білімді немесе оқу бағдарламасын меңгертіп қоймай, жеке тұлғаның танымдық қабілеттерін,т анымдық процестерін (есту,көру), өзін – өзі өзектендіру, бекіту, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру, белсенді сөздік қорын дамытуға, өз бетімен білім алуға, ізденуге деген ықыласы мен іскерлігін, оқу – танымдық ынтасын жетілдіру, әрі жеке тұлғаны жан – жақты дамытуға жетелейді.
Жаңа технологияны жүзеге асыруда мұғалім белсенділігі, шығар-машылық ізденісі, өз мамандығына деген сүйіспеншілігі алдындағы шәкірттерін бақылауда орын алады. Білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше, сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгерту мұғалімнің интелектуалдық, кәсіптік адамгершілік, рухани азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.
Бәсекеге қабілетті білім кеңістігін құруға бағытталған Қазақстандық білім беру реформасының басты мақсатттарының бірі – инновациялық технологияларға сүйене отырып, баланың бойында шығармашылық ойлауды дамытуға мүмкіндік жасау болып отыр. Мұндай күрделі мәселелерді шешуде бастауыш сыныптың алатын орны ерекше.
Бастауыш сынып оқушысының бойында субъектікті дамытуға бағытталған іс-шаралар кешенін ұйымдастыру өте тиімді. Берілген жағдайды жүзеге асыру бастауыш сынып оқушысының білім беру үдерісі барысында өзіндік қажеттіліктері мен мотивтерін жүзеге асыра алуымен байланысты болып келеді. Бұл жағдайда оқушының белсенділігі өзіндік логикаға негізделеді. Бастауыш сынып оқушыларының оқу үдерісінде жаңа технологияларын қолдану арқылы мұғалім оларға қажетті материалдарды игеру мақсатында материалды және сәйкес көмек көрсетеді.
Оқыту технологияларының түрлерімен танысу, оған қойылатын талаптарды ескеру, олардың білім парадигмаларына сәйкес келуі, оқыту процесін технологияландыру, осы принциптерге сәйкес бағдарламаларын жасау жұмыстарында қарастырылады.
Оқыту мақсатының нақты қойылуы мен оның ғылыми негізделуі:
мақсаттың уақыт талабына сай болуы;
технологияның оқытушыға да, оқушыға да пайдалануға ыңғайлы болуы;
технологиялық құралдар мен дидактикалық материалды бірге пайдалану мүмкіндігінің болуы;
оқу іс-әректінің нәтижеснің жоғары сапалы болуы;
оқу материалын толық қабылдау мүмкіндігінің болуы;
оқу поцесінде қарым-қатынсатың еркін болуы;
оның үнемі жетілдіріп, толықтырылып отыру мүмкіндігінің болуы.
Бастауыш мектептегі оқу жұмысына бейімделу балада бірден қалыптаспайды және балалардың оқуға белсенділігі әр сабақта әр түрлі болады. Жеке пәндерден сабақтарды ойдағыдай үлгеру үшін алдымен баланың осыған ықыласы болуы шарт. Оқу ойынға қарағанда қиын болғандықтан балалардың кейбіреулерінің оқуға ықыласы төмен болады. Оларды оқуға үгіттеу арқылы тарту қиын. Сондықтан оқуға деген ықыласты тудыру үшін қалыптасқан дәстүрлі оқыту әдістерінен бөлек, қазіргі кездегі әртүрлі инновациялық технологияларды тиімді әрі шеберлікпен қолдана білу бүгінгі күнгі жас ұстаздардан талап етіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |