Сарамандық жҧмыс №6 Физикалық жүктеме және тыныс алу жиілігі Мақсаты: қалыпты жағдайдағы тыныс алу жиілігін ӛлшеу және физикалық жаттығуларды орындау тыныс алу жиілігіне себеп болатынын анықтау.
Күтілетін нәтиже: оқушылар тыныс алу жиілігі датчигін қолдана отырып, физикалық жаттығуларды орындау кезіндегі, орындағаннан кейінгі және орындағанға дейінгі тыныс алу жиілігін ӛлшейді. Талдауға арналған құралдарды пайдалана отырып мәліметтерді санайды.
Жасалатын зертханалық жұмыс туралы берілетін ақпарат: организмде оттегі қажетті мӛлшерде бірнеше минуттан артық уақыт сақталмайды. Қан құрамындағы оттегі әрдайым энергия шығару мақсатында жасушалармен қолданылып отырады. Түрлі процестерді оттегінің жеткілікті қор мӛлшерімен қамтамасыз етіп отыру үшін ӛкпе үздіксіз жұмыс жасауы қажет. Зат алмасудың соңғы ӛнімі ретінде жасуша ӛз кезегінде кӛмірқышқыл газын шығарады. Егер кӛмірқышқыл газы қанда жиналса, онда қандағы рН деңгейі тез тӛмендеп, қауіпті болуы мүмкін. Жаттығуды орындау кезінде, жасушалар кӛбірек энергия шығару үшін оттегін жояды, ол зат алмасудың соңғы ӛнімі ретінде кӛмірқышқыл газын кӛбірек шығарады. Осы кӛмірқышқыл газы деңгейінің артуы мимен анықталады, ол жасушаларға кӛбірек оттегін беру үшін тыныс алудың жоғары жиілігін кӛрсетеді. Тыныс алу –бұл мимен реттелетін еріксіз әрекет, бірақ ол ӛз қалауынша да бақылана алады.
Жұмыс барысы:сарамандық жұмысты оқушылар мұғалім нұсқаулығы бойынша орындайды.
Мәліметтерді жинау жүйесімен жаңа тәжірибе бастаңыз.
Бетпердені кӛк, қара және түссіз қысқыштарды нұсқаулыққа сәйкес тыныс алу жиілігінің датчигіне орнатыңыз.
Датчикті мәліметтерді жинау жүйесіндегі портқа жалғаңыз.
Тыныс алу жиілігін х осіндегі секундтық уақытқа қатысты у осіндегі минутына қағысының жиілігін таңдаңыз.
Тыныс алу жиілігі ӛлшенетін адамның бетіне бетперде кигізіп, мәліметтерді (қалыпты жағдайдағы, жаттығу орындау кезіндегі және жаттығу аяқталғаннан кейінгі) жазуды бастаңыз.
Барлық мәліметтерді кӛрсету үшін кестенің шкаласын күйіне келтіріңіз.
Тыныс алу жиілігі қалпына келгеннен кейін жазуды тоқтатыңыз.
Экспериментті сақтап қойыңыз.
Алынған мәліметтерді қолдана отырып кестені толтырыңыз: