258
аяқталса, келесі сөздің басындағы
қ, к
дыбыстары ұяңдап,
ғ, г
болып айтылады.
Ырғақтық
топтар:
жез қазған
өнер кәсіп
бал қаймақ
тай келтір
аман келді
қаз қатар
азан қазан
жылан көз
сонымен қатар
қатар
қой көз
қай қайдағы
Жазылуы:
Жезқазған
өнеркәсіп
бал қаймақ
Тайкелтір
Амангелді
қаз-қатар
азан-қазан
жылан көз
сонымен қатар
қой көз
қай-қайдағы
Айтылуы:
Жезғазған
өнөргәсіп
балғаймақ
Тайгелтір
Амаңгелді
қазғатар
азаңғазан
жылаңгөз
сонұмеңғатар
қойгөз
қайғайдағы
Бұл ережеге мысал ретінде мына үзінділердің дұрыс айтылу
түріне назар аударыңыз:
Қарағым / айналайын / келдіңғайдан //
Алүйрек / алмамойұн / ұшарсайдан //
Ейғалқа / мекеніңді / айтыпқойшұ //
Адамның / жатполмағы / осұндайдан //
(Халық өлеңі)
Мына шумақтарды ырғақтық топтарға ажыратып, дұрыс
айтылуын көрсетіңдер, жоғарғы ережеге сай келетін сөздерді
табыңдар:
Салмасам, Айнамкөзге ән болмайды,
Кимесем, екі бешпент сән болмайды,
Ойнасаң, өзің теңдес жаспен ойна,
О дағы алғаныңнан кем болмайды.
Айнамкөз, сен қайдағы, мен қайдағы,
Біреудің мен де өзіңдей боз тайлағы.
Есіме, беу қарағым, сен түскенде,
Қайнайды зығырданым қай-қайдағы.
(Мұхит)
§ 3.
Ырғақтық топқа енетін сөздердің бірінші сыңары
қ,
к, п
деген қатаң дыбыстарға аяқталса, келесі сөз дауысты
дыбыстардың біреуінен немесе
Достарыңызбен бөлісу: