Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары
Бейорганикалық қосылыстарды жіктеу
жүктеу/скачать 5,26 Mb.
|
химия дәрістер
- Бұл бет үшін навигация:
- Оксидтер Оксидтер
- Тұз түзбейтін
- Оксидтерді алу әдістері
| Бейорганикалық қосылыстарды жіктеу
Жіктеу – классификация – ол ұқсас қасиеті бар әр түрлі қосылыстарды белгілі топқа біріктіру, жинақтау. Бейорганикалық қосылыстарды құрамы бойынша және функционалдық белгісі бойынша жіктейді. Бинарлы қосылыстардың топтары (кластары): гидридтер (CaH2 ; LiH) оксидтер (Na2О; SiО2; P2О5) пероксидтер – асқын тотықтар (Na2О2; BaО2) галогенидтер (фторидтер, хлоридтер, бромидтер, йодидтер) – PtCl4; KBr; NaJ; PF5. халькогенидтер (сульфидтер, селенидтер, теллуридтер) – ZnS; Ni3Se2; CS2; пниктогенидтер (нитридтер, фосфидтер, антимонидтер немесе стибидтер, арсенидтер, висмутидтер)- Li3N; Ca3P2; Cu3As; карбидтер (CaC2; Be2C; MgC2) силицидтер ( Mg2Si; NaSi2; BaSi2) боридтер (Mg3B2; ZrB2) интерметалдық қосылыстар ( Cu5Zn8; Cu3 Au) және т.б. Бейорганикалық қосылыстарды функционалдық белгісі бойынша былай жіктейді: Оксидтер Оксидтер деп екі элементтен тұратын және оның біреуі оттек болып келетін күрделі заттарды атайды. Оксидтердің жалпы формуласы: ЭnОm, мұндағы n-элемент атомының саны; m-оттек атомының саны. Мысалы, К2О, CaО, SО3, N2О3. Барлық оксидтерді тұз түзетін және тұз түзбейтіндерге бөледі. Тұз түзбейтін (индифферентті) оксидтер – ол қышқылдармен және негіздермен әрекеттесекенде тұз түзбейтін оксидтер. Тұз түзетін оксидтер – ол қышқылдармен және негіздермен әрекеттескенде тұз түзетін оксидтер. Мысалы, K2О+2HCl = 2KCl+H2О SО3+2KОH = K2SО4+H2О Тұз түзетін оксидтер негіздік, қышқылдық және амфотерлік болып 3 топқа бөлінеді. Периодтарда солдан оңға қарай (байланыстың полярлық дәрежесі азаюымен) оксидтердің негіздік қасиеті әлсірейді, ал қышқылдық қасиеті өседі. Оксидтердегі оттек атомдары өзара байланыспаған және олар тек басқа элементпен байланыста болатындығын есте сақтау қажет. Мысалы, О = C = О О = Al – О – Al = О Оксидтерді алу әдістері: жай заттардың оттекпен әрекеттесуі: 2Ca + О2 = 2CaО 4P + 5О2 = 2P2О5 Бұл әдіс сілтілік металдар үшін жарамсыз ( себебі: олар мұндай тотығу кезінде пероксидтер түзеді). Оксидтерді ыдырату: 4CrО3 = 2Cr2О3 + 3О2 Ерімейтін негіздерді ыдырату: Cu(ОH)2 = CuО +H2О Қышқылдарды ыдырату: H2CО3 = H2О + CО2 Кейбір тұздарды ыдырату: CaCО3 = CaО + CО2 Металл және бейметалмен қышқылдарды (тотықтырғыш) әрекеттестіру: Cu + 4HNО3 (конц ) = Cu(NО3)2 + 2NО2 + 2H2О C + 2H2SО4(конц ) = CО2 + 2SО2 + 2H2О Жоғарғы температурада аздау ұшатын оксидпен жақсы ұшатын оксидті ығыстыру: балқу Na2CО3 + SiО2 Na2SiО3 + CО2 жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|