48
Ж.Пияже ойланудың осы ең күрделі тәсілі – формальдық операция жасауға
үйрену жеткіншектердің 12-18 жаста басталынады, оған дейінгілерде кездеспейді деген
болатын. Осылай деу жеткіншектің ақыл-ойға орай мүмкіншілігін жоғарғы дәрежеде
деп бағалау болып есептелінеді.
Жеткіншек жасында
жеке заттарды ұғымға жатқызып, оларды толптастыру,
нәрселердің себебін және одан шығатын нәтиже мен олардың өзара байланысын білу
бұларда кеңінен өріс ала бастайды.
Барлық операциялар дамыған, бірақ абстракциялау операциясы ерекше дамиды.
В.В.Давыдов. Олардың формаларын қолдана бастайды.
Абстракциялық ой-
дегеніміз нақты заттарға мән бермей (ұмытып) солардың негізгі
белгілерін біріктіріп жалпылап бейнелеу.
Жеткіншекте осы тәсіл кеңінен өріс алғанымен, оның бұрын болып келген нақты
ойы бірден жоқ болып кетпейді.сонымен қатар жеткіншек жекеден жалпыға /
индукция/,
жалпыдан жекеге /
дедукция/
ой үстінде көшіп отырады. Немесе бұлар нәрселердің
сырын көбінесе жорамал амалына /анологияға/ сүйеніп біледі. Тиісті мәселенің сырын
жорамалға сүйеніп білу ойланудың жоғарғы түрі болып саналады. Жеткіншек тиісті
мәселені шешу кезінде
«бәлкім
», «
солай болуы мүмкін»немесе :»егер бұлай болса, онда
анау солай
болады
».т.с.
тәсілдері математика, физикқа сабақтарында қолдануға
үйренеді. Мұндай формальдық операцияларды ойша қолдана алу,жеткіншектің ой-
өрісін кеңейтіп отырады.
Достарыңызбен бөлісу: