Жетілмеген бәсеке келесі түрлермен көрсетіледі: монополиялық бәсеке, олигополия, монополия.
Жетілмеген бәсеке келесі түрлермен көрсетіледі: монополиялық бәсеке, олигополия, монополия.
Монополистік бәсеке – бұл нарықтың бір түрі, онда көптеген шағын фирмалар ұқсас (бірақ біртекті емес) өнім өндіреді және оларға бағаны бақылау мүмкіндігі бар. Өніміңіз бәсекелестікінен жоғары болған жағдайда ғана тауардың бағасын көтеруге болады. Аналогтардан айырмашылығы бар өнімдерді жасау процесі дифференциация деп аталады. Өнімдерді саралаудың бірнеше жолы бар: өнім сапасын жақсарту, тұтынушыларға қызмет көрсетуді жақсарту, жарнамалау (тұтынушыларды өнім ерекшеліктері туралы хабардар ету мақсатында). Монополистік бәсеке нарықтарына мысал ретінде шағын бөлшек сауда дүкендерін, гүл дүкендерін, кітап дүкендерін, наубайханаларды және т.б. жатады. Шынайы өмірде бұл нарықтық бәсекелестіктің ең кең тараған түрі.
Олигополия - бұл бірнеше ірі фирмаларға тиесілі нарық түрі. Олигополияда фирмалар саны өте аз, өйткені салаға кіру үшін айтарлықтай үлкен кедергілер бар: бастапқы капиталдың мөлшері; қызметті лицензиялау қажеттілігі; коммерциялық құпия; авторлық құқық. Олигополиялық нарықта баға бәсекесінің тиімділігі төмен: егер фирма өз бағасын төмендетсе, басқалары да солай жасайды, нәтижесінде барлық фирмалар табысын жоғалтады. Олигополия нарығында өнім бағасы бағалық көшбасшылық принципі бойынша белгіленеді: сала басшысы өз бағасын белгілейді, қалғандары оның соңынан ереді.
Олигополия - бұл бірнеше ірі фирмаларға тиесілі нарық түрі. Олигополияда фирмалар саны өте аз, өйткені салаға кіру үшін айтарлықтай үлкен кедергілер бар: бастапқы капиталдың мөлшері; қызметті лицензиялау қажеттілігі; коммерциялық құпия; авторлық құқық. Олигополиялық нарықта баға бәсекесінің тиімділігі төмен: егер фирма өз бағасын төмендетсе, басқалары да солай жасайды, нәтижесінде барлық фирмалар табысын жоғалтады. Олигополия нарығында өнім бағасы бағалық көшбасшылық принципі бойынша белгіленеді: сала басшысы өз бағасын белгілейді, қалғандары оның соңынан ереді.
Олигополия нарығында бәсеке тауарлардың тұтынушылық қасиеттерінің айналасында жүргізіледі. Олигополияда фирмалар жарнамаға көп ақша жұмсайды. Теледидардағы, радиодағы, көліктегі және т.б. іс жүзінде барлық жоғары бағадағы жарнама олигополияларды жарнамалау болып табылады. Ұялы байланыс қызметтерінің нарықтары осының жарқын мысалы болып табылады.
