Бүгінгі санда: Телеарналар жат атауға неге жармасып жүр?



Pdf көрінісі
бет7/11
Дата15.03.2017
өлшемі16,59 Mb.
#9790
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

Еңлік КЕНЕБАЕВА

8

№46 (1356) 

17 – 23 қараша 

2016 жыл


АНА ТІЛІ

МƏСЕЛЕНІҢ МƏНІСІ

БІЛІМ КӨКЖИЕГІ 

АЙТЫС

«Бар кітапқа бас болған, 



ліппе – ғылым анасы. 

ліппеден басталған 

Даналықтың данасы» деп ақиық ақын 

Мұқағали Мақатаев жырлағандай,  ліп-

педе белгілі бір жүйелілік, әдістемелік 

маз мұн бар еді. Баланың таным-түсінігіне 

лайық, әрбір тақырыбы суреттерімен, 

жазу  рнегімен қызықтыра білетін. Артық 

ештеңе жоқ. 

« ліппе» кітабының жақсы жақтарын 

түгел санамалап жату мақсат болмас. Мә-

селен, осы оқулықтың атасының неме ре-

сіне берген батасымен аяқталуы қазақы 

салт-дәстүрімізден хабардар етіп тұр емес 

пе? Ауыз әдебиетінің озық үлгілері де осы 

оқулықта топтастырылып берілетіні қандай 

ғанибет. 

Ал «Сауат ашу» оқулығы бірден тап-

сырмалармен басталатыны білім әлеміне 

енді ғана қадам басқан бүлдіршін үшін 

– Жыл сайын 28 қыркүйекте құ -

дайы ас беріп, Мұхтар  уезовтің 

рухына бағыштап құран оқытып 

тұрамыз. Ардагер ұстаздарымызды 

құрметтеп, мектептің бұрынғы дирек-

торларын атап  тіп, арғы-бергі тарих-

ты қозғап, сол күні тамаша еске алу 

кеші ұйымдастырылады. Бұл шараға 

оқушыларымыз да түгел қаты сады. 

Олар  з мектебінің тарихын жақсы 

білуі керек. Білім ордасын мақтаныш 

етуі үшін де мұндай тағылымды 

кештердің берері к п, – деді мектептің 

директоры Толқын Бейсенова.

Несін жасырайын, директордың 

ә ң г і м е с і н е   а л ғ а ш қ ы д а   е л е ң   е т е 

қоймағаным рас. Мектеп заңғар жазу-

шы Мұхтар  уезовтің есімімен атала-

тындықтан, қаламгердің туған күнінде 

осындай іс-шара ұйым дастырылатын 

болар деген ой түйіп қойғам. 

– Біздің мектепті Мұхтар  уезов тің 

зі салдырғанын білетін шығарсыз?

Толқын апайдың тосыннан қойған 

сұрағына тосырқап қал ғаным да содан. 

Білмейтін мәлі метті білуге ұмтылдым. 

Қаламгердің осы аймаққа келгенін, 

елді, жерді аралап, қарт Қаратаудың 

етегінде талай күн қонақ болғанын 

Еркінбек Тұрысов ағамыздың жазба-

ларынан оқығанмын. Сол сапарында 

Мұхтар  уезовтің «Шаянға барсаң 

әншімін деме» деген с зін әлі күнге 

дейін бәйдібектіктер елге берілген 

үлкен баға деп қабылдайды. Ал мектеп 

салдыртқанынан бейхабар екенмін. 

–   М е н   о л   к е з д е   1 0 - с ы н ы п -

та оқимын. Он екінші мамыр күні 

Шаянға аудандық партия комитетіне 

Мұхтар  уезов келіпті десті жұрт. 

Бір сағаттан соң ауылдағы клубта 

кездесу кеші  теді дегенді естідік. 

Содан ауылдағы клубқа халық лық 

толды. К п күттірмей қасына ілескен 

шағын топты бастап, орта бойлы, 

жылы жүзді, м лдір к зді, реңді кісі 

кірді. Алдыңғы қатардағы орындардың 

біріне жайғасты. Кездесу басталып, 

спектакль сахналанып, концерттік 

бағдарлама жалғасын тапты. Концерт-

тен соң жазушы сахна т ріне к терілді. 

Ұлы жазушының әр қимылын бағып, 

әр с зін тыңдауға құмартқан жұрт лезде 

тынышталды, – дейді Қазақстан Жур-

налистер одағының мүшесі  Шахизада 

Жолшиев.


Шаянда болған сол кездесуден соң 

жазушы іргетасы 1926 жылы қаланған 

мектепке де ат басын бұрады. Бұл білім 

ұясын кезінде Пірім хан Жұмабаев 

ашқан деседі жұрт. Алғашқыда бас-

тауыш мектеп болып ашылған. 1934 

жылы жетіжылдық, ал 1937 жылы орта 

мектепке айналған білім ордасының 

ғимараты ескі әрі тозығы жеткен. Осы 

жайтты к збен к рген Мұхтар  уезов 

мектеп ғимаратының ескіргенін айтып, 

аудан басшыларына  з қынжылысын 

білдіреді. 

– Клубтағы кездесуден сабаққа 



Қазақстан Республикасы Тәуел-

сіз дігінің 25 жылдығына орай 

Ақт беде «Нұр Отан» партиясы 

және облыстық әкімдіктің қол-

дауымен ұйымдастырылған 

«Наркес кен тілмен жыр етем, Мәң-

гілік елдің мұратын» атты рес пуб-

ликалық ақындар айтысы  тті. 

Ақт бенің Жастар сарайын-

да  ткен жыр додасына Ринат 

Зайытов, Айбек Қалиев, Рүстем 

Қайыртай, Мұхтар Ниязов, Ершат 

Қайболдин, Оразбек Қиынбаев, 

Мақсат  Аханов және тағы да басқа 

ақындар қатысты.

С зден маржан терген дүлдүлдер  ел 

тәуелсіздігін жырға қосып, бейбітшілік 



«Наркескен тілмен жыр етем...» 

да сапасы мәз емес.  зара пәнаралық 

байланыс жоқ. «Сауат ашудан» әлі әріпті 

тпей жатып, «Жаратылыстанудан» суретті 

мәтінге жалғауымыз керек. Оқи алмайтын 

бала, суретте қандай с з жазылып тұрғанын 

қайдан білсін.

Оқулық былай тұрсын, оқулық тың 

салмағы дәптерімен қоса есептегенде  те 

ауыр. Оқушының денсаулығына ешкім 

мән беріп жатқан жоқ. Күніне 4-5 сабақ 

қоямыз, әр кітаптың салмағын есептеңіз. 

Шетелде әр баланың арнайы шкафы бар, 

қажет кезінде алып, үйіне кетерінде ор-

нына апарып қояды. Бұл оқулық соларға 

арналған. Осының салдарынан біз ата-

аналардан ауыр с з естіп жатамыз. «Кітап 

ауыр, с мкесі ауыр, сыныбына дейін 

с мкесін  зіміз к теріп апарамыз» дейді. 

Айта кетер тағы бір мәселе – бастауыш 

сынып мұғалімдерінің айтуынша, жалпы 

методика бойынша 1-сынып оқушыларына 

кешігіп келдік. Сыныпқа кіріп, отыр-

ғанымыз сол еді, Мұхтар  уезов жа-

нында аудандық «Алғабас» газетінің 

сол кездегі редакторы Е.Тұрысов, 

Ж . Е г е н б е р д и е в   ж ә н е   б і р н е ш е 

кісілермен біздің сыныпқа кіріп 

келді. Жаңа ғана  ткен кездесуден 

мол әсер алып келген біз,  з сыны-

бымызда жазушымен жақынырақ 

кездескенімізге к ңіліміз марқайып 

сала берді. Жүзіміз бал-бұл жанып, 

әйгілі жазушымен сәлемдескенімізге 

зімізді бақытты сезініп тұрмыз. 

Бізбенен сыпайы сәлемдескен жа-

зушы білім деңгейімізді, қоғамдық 

жұмыстарға қатысуымызды білгісі 

келіп, сұрақтар қойды. Тұщымды 

ж а у а п   а л ғ а н   б о л а р ,   қ а с ы н д а 

тұрған ауданның бірінші хатшысы 

Н.Исмаиловқа бұрылды да, «Осындай 

нерлі де дарынды балаларыңның 

бар екенімен мақтануыңа болады, 

бірақ мектеп жайы  те ескі екен. Жа-

маумен ұстап отырғандарың к рініп 

тұр. Жәрдем берейін, жаңа мектеп 

салдыру керек» деді. Сондағы бүкіл 

сыныптың қуана қол соққаны-ай! Күні 

бүгінге дейін жазушының сол айтқан 

с здері к кейімізден кетпейді, – дейді 

 Шахизада  Жолшиев.

Осылайша жазушы уәдесінде 

тұрып, Шаянда жаңа мектеп ғима-

ратының салынуына мұрындық бо-

лады. 1962 жылдың 28 қыркүйегінде 

пайдалануға берілген жаңа ғима рат тың 

ашылу салтанатына Шаян тұрғындары 

тайлы-тұяғы қалмай келді. Міне, 

сол мектепті жұрт әлі күнге «Мұхтар 

уезов салдырып берген» деп мақтана 

айтады. Еңбекшілер депутаттары 

аудандық кеңесі атқару комитетінің 

шешімі негізінде №1 Шаян орта 

мектебі Мұхтар  уезов атындағы №1 

орта мектеп деп аталатын болды. 

– Мектебіміздің н мірі ғана бірінші 

емес, шәкірттеріміздің де білім жарыс-

тарында алдыңғы орыннан к рінуіне 

бар күшімізді салып жүрміз. Ауданда 

ткен түрлі байқауларда «Ең үздік мек-

теп», «Сенімге ие мектеп» номинация-

ларын жеңіп алдық. «Үздік мұғалім», 

пен бірлікті, саяси тұ рақтылықты 

дәріптеді.

Айтыскерлердің  нерін Қазақ с-

тан ның халық артисі, Мемлекеттік 

сыйлықтың лауреаты Асанәлі  шімов 

бастаған қазылар алқасы бағалады. Ай-

тысты республиканың еңбек сіңірген 

қайраткері, Мұқағали Мақатаев 

атындағы сыйлықтың екі мәрте 

лауреа ты, ақын, журналист Жүрсін 

Ерман жүргізді. 

Жалпы жүлде қоры 7 миллион 800 

мың теңгені құрады. Ақындар айтысы 

екі айналым бойынша  тті. Алғашқы 

кезеңнен ұпай саны бойынша алға 

озған екі айтыскер ғана ақтық сынға 

шықты.


Жарыс қорытындысына орай 

«ӘЛІППЕМЕН» 

«ӘЛІППЕМЕН» 

қоштасқаннан не ұттық?

қоштасқаннан не ұттық?

М.ӘУЕЗОВ 

М.ӘУЕЗОВ 

салдырған мектеп 

салдырған мектеп 

Биылғы оқу жылынан бастап еліміздегі жалпы білім беретін мектептердің бастауыш сы-

нып тарында «Әліппе» мен «Ана тілі» оқулықтары мектеп бағдарламасынан алынып тас-

тал ды. Бұл пәндердің орнын «Сауат ашу-1», «Сауат ашу-2» дейтін оқулық алмастырыпты. 

Осы мақаланы дайындау барысында етене ыстық «Әліппе» оқулығына шолу жасап 

көрдік. Аталған оқулық Елбасының: «Қолыңдағы әсем кітап «Әліппең» – аяулы ана 

тіліңнің мөлдір бастауы, білім шыңына жол ашар ақылшың». Білім есігін ашқан алғашқы 

қадамың құтты болсын! Еңбегіңмен алған білімің өзің үшін де, Елің үшін де таусылмас 

асыл қазына болмақ. Елін, жерін сүйетін, жаны ізгі жақсы азамат болып өсетініңе сенемін» 

деген ұлағатты сөзімен ашылған. 

Шаяндағы іргелі білім ордаларының біріне бас сұққанмын. Осы аймақтан 

шыққан небір айтулы азаматтар дәл осы мектепте оқығанын естуші едім. 

Мектеп жанынан ашылған мұражайдың да айтар сыры көп емес пе? Соны 

көрмекке, танысып-білмекке ұмтылған ниет еді біздікі. 

қ а у ы м д а с т ы қ п е н ,   а т а - а н а л а р м е н , 

ұстаздармен, ҚР Парламенті Мәжілісінде 

д е п у т а т т а р м е н ,   м ү д д е л і   м е м л е к е т т і к 

органдардың  кілдерімен талқыланды. 

Биылғы жылы барлық мектептердің 

1-сыныптары аталған оқулықпен толық 

қамтамасыз етілген».

 Министрліктің Баспас з хатшы-

сы А.Алибекова осылай дегенмен, Ал-

маты қаласындағы жалпы білім беретін 

мектеп-гимназия-лицейлерді аралап 

жүріп білгеніміз, «Сауат ашу» оқулығын 

оқытудың жай-жапсары бастауыш сынып 

мұғалімдеріне егжей-тегжейлі түсінді ріл-

меген, яғни түсінік жұмыстары жүргізіл-

меген.  ркім  з білгенінше,  з пайым-түсі-

ні гінің жеткенінше мағлұмат беріп келеді.

Ү с т і м і з д е г і   ж ы л ы   ш і л д е - т а м ы з 

а й л а р ы н д а   Қ Р   Б і л і м   ж ә н е   ғ ы л ы м 

м и н и с т р л і г і н е   қ а р а с т ы   «

р л е у » 

біліктілікті арттыру ұлттық орталығының 

Алматы қаласы бойынша педагогикалық 

қызметкерлердің біліктілігін арттыру ин-

ституты бастауыш сынып мұғалімдерін 

үш апталық курстан  ткізіп, «Сау-

ат ашу» оқу бағдарламасының (орта 

білім беру мазмұнын жаңарту аясында) 

тек жобалық нұсқасын ұсынған. Ал 

қыркүйектің 1-інде сабақ басталған 

уақытта «Сауат ашу» оқулығын к рген 

ұстаздар таңғалғандарын жасыра алмады. 

«Үлгілі маман», «Жыл мұғалімі» 

ата лымдары бойынша біліктілігін 

дәлелдеп жүрген ұстаздарымыз к п, 

– дейді мектеп директоры Толқын 

Бейсенова. 

Айтса айтқандай-ақ, «Мектеп 

мақтанышы» бұрышында суреттері 

ілінген айтулы талай азаматтың 

Мұхтар  уезов салдырып берген білім 

ордасынан түлеп ұшқанын білдік.  не 

бір суреттерде  мірзақ Ш кеевтің 

мектептегі спорттық жарыстарда 

жүлде алып тұрғаны бейнеленсе, тағы 

бір суреттерде Орынбай Рахманберди-

ев,   Болат Жылқышиевтің оқушы кезін 

к руге болады.

Қазір мектепте 543 оқушы білім 

алады. Халықаралық білім беру 

стандарттарына ұмтылыс жоғары – 

компьютерлік кластар , интерактивті 

тақталар әр сыныпта. Химия, фи-

зика кабинеттері зертханалық қон-

дырғылармен толықтай қамтамасыз 

етілген. Бәйдібек ауданындағы бірден 

бір мақтаулы білім ұясы. 

Ы.Алтынсарин т сбелгісін иемден-

ген ұстаздардан білім алған шәкірттер 

арасында облыстық пән олимпиада-

ларынан жүлдегер атанып жүргендер 

к п. Мысалы, былтыр мектеп бітірген 

44 түлектің 22-сі жоғары оқу орын-

дарына мем лекеттік грант негізінде 

оқуға қабылданған. Білімділер ор-

дасы аталып кеткен мектепке оқуға 

қабылдануға  тініш білді ретіндер  те 

к п екен. Дегенмен, балаларды сы-

нып б лмелерінің сыйымдылығына 

қарай қабылдай тындықтан, алдағы 

кезде мектеп ғимаратын кеңейту 

жоспарлануда. Осы мектепте оқып, 

жоғары оқу орнын бітіріп келген соң, 

қарапайым мұғалім болып 13 жыл 

қызмет атқарып, бүгінде директор бо-

лып отырған Толқын Бейсенова жуық 

арада жаңа спорт зал салынатынын да 

жеткізді. Оған облыстық мәслихаттың 

депутаты Шәріпбек Жамалбеков 

демеушілік жасап, заман талабына сай 

жабдықталуына мұрындық болуда.

Мұхтар  уезов салдырған білім 

ордасының осындай жетістіктері к п 

бола бергей.



Жәмила МАМЫР ЛІ

Оңтүстік Қазақстан облысы

бас жүлдеге тігілген 3 милли-

он теңге  ал матылық  Шұғайып 

Сезімханға  бұйырды. Ал І орынға 

ақ т белік ақын Ершат Қайболдин 

лайық деп танылды. Алматылық 

Рүстем Қайыртайұлы мен астаналық 

Мұхтар Ниязов ІІ орынды б лісті. Ал 

ІІІ орынды Марат Ахметов (Ақт бе) 

пен Серік Қалиев (Алматы) иеленді.  

Алматылық Қазірет Бердіхан ар-

найы жүлдеге ие болды. Барлық 

жүлделі орындарға қаржылай мара-

пат жасалып, қалған қатысушыларға 

ынталандыру сыйлығы берілді.  



Толқын С БИТОВА

АҚТ БЕ


тым ауыр тимей ме деген ойға қалдық. 

Мәселен, «Сәлем саған, мектебім» деген 

тақырыпта «Суреттен не к ріп тұрғаныңды 

айт. Бүгін қандай күн? Бұл күн сенің  міріңе 

қандай  згеріс әкелді?», «Оқушымын 

мен енді» тақырыбында «Суреттерге на-

зар аудар. Бұлар қандай б лмелер? Олар 

қайда орналасқан? Сызбаның к мегімен 

берілген сұрақтарға жауап беріп к р. Сы-

нып б лмесінде отырғандар кімдер? Олар 

не істейді? Сенің бұл берген жауабың екі 

с йлемнен тұрады. Олар с йлеуді құрайды» 

деп жалғасып кете береді. Анасы мен 

қызының арасындағы мына бір диалог та 

ұлттық ерекшелігі сай құрылмағаны к рер 

к зге анық байқалып тұр. 

– Қызым-ау, ботқа мен нан дәнді 

дақылдан жасалған. Оларды Жер-Ана 

сірді, деп түсіндірді анасы. 

– Ф-ф-у, нанды ма? Кәмпит тәтті, ал 

нанда түк дәм жоқ. (50-ші бет) 

рине, біз оқулық сарапшысы емеспіз. 

Бұл оқулықпен тікелей жұмыс істеп отырған 

мұғалім де емеспіз. Десек те, осы оқулық 

ж нінде ой толғап,  з пікірлерін білдірген 

ғалымдар мен мектеп ұстаздарының айтқан 

пікірлеріне құлақ ассақ. 

Құбығұл ЖАРЫҚБАЕВ, педагогика 

және психология ғылымының докторы, про-

фессор: 

–  ліппенің мыңжылдық тарихы бар. 

1-сыныпта оқылатын оқулықты «Сауат 

ашу» деу ұят жағдай. Ж.Аймауытов, 

М.Жұмабаев, т.б. алаш ардақтылары 

30-жылдары халықтың к бі сауатсыз, 

к шіп-қонып жүргеннен кейін сауаты 

жоқ адамдарға арнап «Сауат ашу» кітабын 

жазған. Енді бүгінгі 6-7 жасар балаларға 

« ліппенің» атын  згертіп «Сауат ашу» деп 

қойып жатқандары еш қисынсыз. 

Журналист Серік  БІКЕН фейсбук тегі 

парақшасында: 

– «30-35 жыл ұстаздық еткен әпкелерім: 

«Сауат ашу» – қазақ тілін түбегейлі жою 

үшін енгізілген!» деген «үкім» шығарды. 

Орыс балалары «Азбука», «Букварын» оқып, 

озып барады. Біз болсақ әріп үйретпестен 

«мына с йлемнің мазмұнын айтып бер» деп 

қинаймыз дейді немересі 1 сыныпқа барған 

сия. Шынымен, « ліппені» әумин еткен 

министрдің неге «Азбукаға» әлі келмей 

қалды?». 

Құсни ЕРМҰҚАНҚЫЗЫ, 1-сыныпқа 

барған немересінің әжесі: «1962 жылы 

ауылдағы қазақ мектебіне барып, әріп тану-

ды « ліппеден» бастаған едім. Ол жеңіл еді. 

Биылғы «Сауат ашу» оқулығы  те күрделі. 

Жаттауы қиын. Балалар әріпті танымай жа-

тып, с здің мәнін түсінбей, тақпақты жат-

тай алмайды ғой. Оқулықта 1-сыныптың 

баласына, яғни 6 жасар балаға түсінбейтін 

с здер к п. Мәселен, «тосқауыл» деген 

с зді түсіндіріп к р». 



Б.ҚАСЫМХАН (аты-ж ні  згертіліп 

алынды), 30 жылдық тәжірибесі бар ұстаз:

–   Ж о ғ а р ы д а   а й т ы л ғ а н   с ы н н ы ң 

барлығына қосылуға болады. Мәселен, 

бала әріптің дыбысталуын әлі білмейді. 

«Сауат ашуда» дауысты мен дауыссызды 

меңгермеген балаға осы ж нінде тапсырма 

берілген. Сонда біз қалай жұмыс істеуіміз 

керек? Оқулық жазғанда мұғалімдер тара-

пынан да қосымша пікір алынуы керек еді 

ғой. Оқулықтағы мәтіннің барлығы күрделі, 

мұғалімнің қаншама уақытын алып жатыр. 

Қазір мұғалім аз с йлеп, оқушы к п с йлеуі, 

оның тілі дамуы керек дейміз. Мына 

сабақтарды мұғалімнің басшылығынсыз 

оқу мүмкін емес. Сыныптағы 30 баланың 

әрқайсысына қайталап айтқызып, тіпті 

үлгерту үшін сабақтан соң алып қалып 

оқытып жатырмыз. 

Тек «Сауат ашу» оқулығы ғана емес, 

1-сыныпқа арналған  зге оқулықтардың 

үйге тапсырма берілмеуі керек. Үйге тап-

сырма беруге мұғалімнің құқы жоқ. Мұғалім 

мәтінді оқып, түсіндіріп, түсінбейтін с з 

кезіккен жағдайда мысал келтіру арқылы, 

ұғындыруы тиіс.

ҚР Білім және ғылым министрлігіне ел-

жұртты толғандырған бірнеше сауал қойып, 

хат жолдаған едік. Министрліктің Баспас з 

хатшысы А.Алибековадан т мендегідей 

жауап келді:



Хат №11132

26.10.2016.

«Қазақстан Республикасы Білім және 

ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы 

№ 500 бұйрығына сәйкес 2016-2017 оқу 

жылына дейін пәннің атауы «Сауат ашу» 

деп аталғанымен, оқушыларға « ліппе» 

оқулығы (әліппеге дейінгі кезеңде және 

әліппе кезеңінде) бойынша және «Ана тілі» 

оқулығы (әліппеден кейінгі кезеңде) бойынша 

білім беріліп келді.

2016-2017 оқу жылынан бастап Бас тауыш 

білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті 

стандарты, жаңартылған мазмұндағы ба-

стауыш білім берудің үлгілік оқу жоспа-

ры бойынша «Сауат ашу» пәні атауына 

сәйкес оқулықтың аты да «Сауат ашу» болып 

згертілді. 

Оқулықтың атауы  згергенімен, пәннің 

мазмұны «Қазақ тілі», « дебиеттік оқу» 

пәндерінің мазмұнын толық қамтиды.

. . . Қ а з а қ с т а н   Р е с п у б л и к а с ы н ы ң 

Президенті Н. . Назарбаев « леуметтік-

экономикалық жаңғырту – Қазақстан 

дамуының басты бағыты» атты 2012 жылғы 

27 қаңтардағы Қазақстан халқына Жол-

дауында оқушылардың функционалды 

сауаттылығын дамытуды нақты міндет етіп 

қойғаны белгілі. Елбасының бұл тапсырма-

сын орындау үшін жоғарыда аталған шара-

лар орта білім беру мазмұнын жаңартудың 

маңызды құрамдас б лігінің бірі болып 

табылады. 

Осыған орай, 1-сыныптағы  «Сауат 

 а ш у »   с а б а қ т а р ы н д а   ф у н к ц и о н а л д ы қ 

сауаттылықтың негізін қалайтын с йлеу 

әрекеттерінің түрлерін: тыңдалым, айтылым, 

оқылым, жазылымды қарқынды оқыту жүріп 

жатыр. 

«Сауат ашу» деген атау оқушылардың 

осы пәннің мазмұнын қабылдауына және 

оқу мақсаттарын жүзеге асыруға кедергі 

келтірмейді, керісінше жан-жақты, терең 

білімді, сауатты адам болып қалыптасуына 

негіз болады деп есептейміз.

«Сауат ашу» пәні басқа пәндермен қатар 

еліміздің 30 пилоттық мектебінде (оның 

ішінде қалалық, ауылдық, шағын жинақты 

мектептер бар) 2016-2017 оқу жылында 

сынақтан сәтті  тті. Мектеп мұғалімдері оң 

баға берді. Сонымен қатар бағдарламасының 

жобасы барлық  ңірде педагогикалық 

Себебі жобалық нұсқасы мен оқулықтың 

арасындағы  згеріс жер мен к ктей. 

Ата-аналардың «әріп танымайтын бала 

қалай мәтінді оқып, с здерді жаттай-

ды, с здің мән-мағынасын түсінбеген 

баланың құр жаттаудан миы ашып кетпей 

ме» деген с здерінің жаны бар. Мектеп 

табалдырығын аттаған баланың бірі мек-

тепке даярлық тобынан, бірі балабақшадан 

келсе, енді бірі ата-әжесінің тәрбиесінде 

тәрбиеленген бүлдіршіндер, яғни үш түрлі 

деңгейдегі орта. Бірі әріпті танып, оқи 

алатын дәрежеде болса, екіншісі мүлдем 

әріп танымауы мүмкін. Іргетасы дұрыс 

қаланбаған оқушының ертеңгі тағдыры 

не болмақ? Білім жүйесін жақсартамыз, 

жаңа бағыт, жаңа  згерістер жасаймыз деп 

жүріп, күні ертең дүбәра оқушы тәрбиелеп 

шықпасымызға кім кепіл? 

Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес 

ж а с а л ғ а н   е к е н ,   о н д а   к р н е к і л і к   т е , 

мектептің жабдықталуы да заман талабы-

на сай болуы шарт. Мәселен мектептегі 5 

мұғалімге тек бір ғана әдістемелік оқулық, 

яғни мұғалімнің жұмыс істейтін нұсқау-

лығы берілген. Соның салдарынан арада 

түсінбестік жағдай да орын алуда. Дидак-

тикалық к рнекілік мүлдем жоқ, ескі-құсқы 

к рнекіліктерін шығарып, дәнекер болуға 

тырысқандарымен, одан дұрыс нәтиже 

шығар емес. Интерактивті тақта дегенді 

шам алып іздесеңіз де таппайсыз. Аракідік 

гимназия-лицейлерде кездесіп қалғанымен, 

қаланың мектебінде жоқ интерактивті тақта 

алыс ауылдарда, шалғайда жатқан елді ме-

кендерде қайдан болсын?..

Ең сорақысы – «Сауат ашу» оқулығына 

жапсырылып, қосымша берілген аудио-

жазбаны тыңдайтын мүмкіндік жоқ. Бұл 

таза шетелдің к шірмесі екендігі даусыз. 

Шетелдегідей әр баланың алдында ноутбук 

немесе компьютер қойылмаған. Кейбір 

мектепте әр балаңыз не, бүкіл сыныптан бір 

компьютер таппайсыз. Мектептегі жалғыз 

компьютерді сыныпқа к теріп әкеліп, бүкіл 

сыныпқа аудиожазбаны тыңдатқан екен. 

Дауысы бәсең, дұрыс естілмейді. Себеп – 

аудиожазба құлаққап арқылы тыңдауға, 

яғни әр баланың жеке тыңдауына арналған. 

Ж а ң а   о қ у л ы қ   ж н і н д е   т а я у д а   Қ Р 

Парламенті Мәжілісінде Білім және ғылым 

министрлігіне депутаттық сауал жолдаған 

нер қайраткері Б.Тілеухан пікірін ашық 

айтқан еді. «Іші толған қайшылықтар. Бала 

деңгейі ескерілмеген. Бұған ата-ана да, 

мұғалім де, қоғам да наразы» деді депу-

тат. Осы мәселенің шешіміне нақты жа-

уап күтетінін айрықша атап  тті. Біз де 

халық қалаулысының с зін қолдаймыз. Ми-

нистрлік бұл ж нінде қандай уәж айтар екен? 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет