Білім беру бағдарламасы 6В04123 Қаржы, 6В04103 Есеп және аудит


Негізгі құралдарды бағалау



бет31/51
Дата09.12.2022
өлшемі0,69 Mb.
#56212
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   51
2. Негізгі құралдарды бағалау

Негізгі құралдар ретінде танылатын материалдық емес активтер алғашқы құн бойынша бағаланады. Алғашқы құн – бұл тўрғызумен немесе негізгі қўралдардың тауып алуына, төленгенбеген салықтар жјне төленген жинауларға қоса, ал дјл осылай шығынның жеткізумен, монтажға, қўруға, эксплуатацияға жіберуге жјне - басқа шығындар, байлаулылар оның қолдануына арналған жўмысқа жарамдылық қалпыда актив келтіруімен тағайындалады .


Ағымбағы құн – белгілі мерзімге негізгі құралдардың нарықтық бағалар бойынша құны.
Қолдану процесі барысында негізгі құралдар тозады.
Баланстық құн – бұл амортизациялық сомасын алғандағы алғашқы немесе ағымдағы бағасы.
Сонымен қатар, негізгі құралдарда өткізу және жойылу құндары бар.
Өткізу құны – бұл екі тәуелсіз жақсы мәліметтенген жақтар арсында және келісімді жүзеге асыруға дайын негізгі құралдардың айарбасталуы мүмкін болатын құн.
Жойылу құны – шығу бойынша күтілетін шығындарды алғанда негізгі құралдардың қызмет ету соңында жойылу кезінде пайда болатын қосымша бөлшектердің, үйменнің, қалдықтардың күтілетін құны.


3. Негізгі құралдардың кірісің немесе шығысының құжаттық құрылуы

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі келесі мақсаттардың орындалуын қамтамасыз етуі тиіс:



  • есепте негізгі құралдардың түсуін, ішкі ораналасуын, шығуын және құжаттрадық құрылуының дұрыстығын;

  • негізгі құралдардың жұмыс күйінде сақталуына байланысты шығындарды тоықтай анықтау;

  • бухгалтерлік есепке алынған негізгі құралдардың сақталуына беқылау.

Бұл мақсаттарды жүзеге асыру үшін кәсіпорында бекітілген графикке сәйкес құжат айналымының рационалды жүйесі дайындалуы керек, негізгі құралдар объектілерінің сақталуы және қозғалысы үшін жауапты тұлғалар анықталуы тиіс.
Негізгі құралдардың сақталуына бақылауды қамтамасыз ету үшін әр инвентарлық объектіге нөмер беріледі. Егер объекті шығатын болса, онда оның нөмірі жаңа келген обектіге берілмейді.
Негізгі құралдардың түседі:

  • басқа жеке және заңды тұлғалардан сатып алу нәтижесінде;

  • кәсіпорынға жарғылық капитал түрінде объектілердің келіп түсуі;

  • сенімхат, айырбастау келісім-шарты бойынша басқа кәсіпорындармен беру нәтижесінде;

  • жай серектестік келісім-шартының қатысушының беруі нәтижесінде;

Алғашқы есепті құжаттар есепке алынады, егер олар альбомдардың алғашқы есептік құжаттардың үйлестіру формалары болса формалар бойынша құрылса.
Негізгі құралдардың есебі үшін алғашқы есептік құжаттардың типтік формасы болып табылады:

  • негізгі құралдардың қабылдау-өткізу актісі (ф.№ОС-1);

  • жөнделген, қайта құрылған және жаңартылған объектілердің қабылдау-өткізу актісі (ф.№ОС-3);

  • негізгі құралдарды есептен шығару актісі (ф.№ОС-4);

  • көлік құралдарын есептен шығару актісі (ф.№ОС-4а);

  • негізгі құралдардың инвентарлық карточка есебі (ф.№ОС-6);

  • жабдықтарды қабылдау актісі (ф.№ОС-14);

  • жабдықтарды монтажға қабылдау-өткізу актісі (ф.№ОС-15).

Негізгі құралдардың қабылдау-өткізу актісі құрылады:

  • кегізгі құралдар объектісінің өткізілуі кезінде;

  • объектілердің басқа кәсіпорындарға жарбасқа кәсіпорындарға жарғылық капиталдың салынуы ретінде немесе бірігіп қызмет ету тіралы келісім-шарт бойынша объектіні беру;

  • сыйға беру келісім-шарт бойынша обектілерді тегін тапсыру;

  • негізгі құралдарды айарбастау келісім-шарты бойынша басқа заңды немесе жеке тұлғалардың меншігіне беру.

Негізгі құралдардың инвентарлық карточкасының есебі негізгі құралдардың аналитикалық есебінің негізгі регистрі болып табылады. Инвентарлық карточка әр инвентарлық ... үшін бухгалтериямен ашылады
Ол негізгі құралдарды қабылдау-жіберу актінің, техникалық паспорттардың және сатыл алудың басқа да құжаттарының, ғимараттарды, негізгі құралдар объектілерінің орынның ауыстырыуы және есептен шығару негізінде толтырылады.
Түгендеу карточкасының оң жағында объектінің атауы және түгендеу нөмері көрсетіледі, шығару мерзімі, қабылдау туралы актінің нөмері және мерзімі, толық құны, пайдалы жұмыс істеу мерзімі, амортизацияны есептеу әдістері, амортизацияны есептеуден босатылуы, объектінің ауысуы және шығуы туралы мәліметтер болады.
Карточканың теріс жағында объектінің жеке сипаттамасы жасалады. Ары қарай карточканың теріс жағында объектін жөндеу, реконструкциялау, модернизациялаумен бірге жасалған шығындардың сомасы жазылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   51




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет