Білім беру мекемесі
жүктеу/скачать 0,55 Mb. Pdf көрінісі
|
| Профильдік пәндер
Тандау бойынша компонент 38 2 Демократия тарихы мен теориясы интеллектуалды құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - білу: демократияның бірнеше теориялары бар, олардың негізгілері плюралистік, партициативті (немесе қатысу демократиясы), нарықтық, плебисциттік, консоциативті, өкілді, халықтық, социалистік. -құрылымы мен қызметі либералды-демократиялық дүниетанымдық және құндылық постулаттарына, нормаларға, көзқарастарға негізделген институттар мен ұйымдардың кешенін білу демократияның саяси жүйесін құрайды. Зияткерлік 38 2 Құқықтық мемлекет және саясаттың адамгершілік аспектілері Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - құқықтық мемлекет және саясаттың адамгершілік аспектілері мәселелерін білу. - Қазіргі қоғамның тарихы мен саяси өміріндегі құқықтық мемлекеттің мазмұнын, рөлі мен маңызын анықтау, зерделеу және түсінудің негізгі тәсілдерін, азаматтық қоғамның қалыптасуы мен динамикасына байланысты әлемдік және Қазақстандық саяси процестің негізгі заңдылықтары мен үрдістерін білу. 39 3 Геосаясат: тарих және заманауи тәсілдеры Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: қазіргі халықаралық қатынастар мен әлемдік саясаттың теориясы мен практикасының өзекті мәселелерін білу. халықаралық қатынастардың негізгі теориялық тұжырымдамаларын, қазіргі әлемдік саясаттың мәселелерін, сондай-ақ Қазақстанның сыртқы саясаты контекстіндегі халықаралық қатынастардың мәселелерін талдауды білу. Әлемнің түрлі өңірлерінде қалыптасып жатқан жағдайлардың сипаттамасына және Қазақстанның Батыс Еуропа елдерімен, ТМД мемлекеттерімен, Африка мен Азияның басқа елдерімен қатынастарының даму перспективаларына ерекше назар аударылады. 39 3 Саяси әлеуметтану Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: * саяси ойлар тарихын, теорияларды, саяси идеялар дамуының жаңа үрдістерін білу; * Саяси институттар, олардың қызметі және қоғам өміріндегі орны, олардың арасындағы өзара іс-қимыл; * Жеке тұлға мен мемлекеттің байланысы, азаматтардың елді басқаруға қатысу арналары; * Саяси себептер бойынша құрылған әлеуметтік топтар — партиялар, қоғамдар, бірлестіктер, кәсіподақтар; * Әлемдік саясат, халықаралық қатынастар, халықаралық қатынастарды құқықтық реттеу және оның жалпы қоғаммен байланысы.[2] * биліктің жұмыс істеуі мен бөлінуі процесінде саяси және әлеуметтік жүйелердің өзара әрекеттесуі; * әр түрлі әлеуметтік топтарға тән саяси нормалардың, құндылықтардың, саяси үміттердің, бағдарлар мен ұмтылыстардың жұмыс істеуі. * Мемлекеттік басқарудың әлеуметтік мәселелері, саяси элитаның олигархия мәселесі; * Электораттың мінез-құлқына және саяси қатысуына әлеуметтік факторлардың әсері; * Саяси шешімдер қабылдау процестері; * Идеологиялық плюрализм мәселесі, саяси институттар мен элиталар арасындағы идеологиялық негіздегі қақтығыстар.[2] 40 3 Саяси жуйе Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: қоғамның саяси жүйесінің мәнін білу Саяси жүйенің келесі функциялары бөлінеді: * Белгілі бір әлеуметтік топ үшін немесе белгілі бір қоғам мүшелерінің көпшілігі үшін саяси билікті қамтамасыз ету (басқарудың нақты формалары мен әдістері саяси жүйемен белгіленеді және жүзеге асырылады — демократиялық және антидемократиялық, зорлық- зомбылықсыз және т. б.); * Жеке әлеуметтік топтардың немесе халықтың көпшілігінің мүдделері үшін адам өмірінің әртүрлі салаларын басқару (басқарушы ретінде саяси жүйенің әрекеті мақсаттар, міндеттер, қоғамның даму жолдарын, саяси институттардың қызметіндегі нақты бағдарламаларды белгілеуді қамтиды); * Осы мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін қажетті қаражат пен ресурстарды жұмылдыру (үлкен ұйымдастырушылық жұмыс, адами, материалдық және рухани ресурстарсыз, қойылған көптеген мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізілмейді); * Саяси қатынастардың әр түрлі субъектілерінің мүдделерін анықтау және ұсыну (осы Мүдделерді саяси деңгейде таңдау, нақты анықтау және білдірусіз ешқандай саясат мүмкін емес); * Белгілі бір қоғамның белгілі бір мұраттарына сәйкес материалдық және рухани құндылықтарды бөлу арқылы саяси қатынастардың әртүрлі субъектілерінің мүдделерін қанағаттандыру (адамдардың әртүрлі қауымдастықтарының мүдделері кездесетін бөлу саласында); * Қоғамның интеграциясы, оның құрылымының әртүрлі элементтерінің өзара әрекеттесуі үшін қажетті жағдайлар жасау (әртүрлі саяси күштерді біріктіре отырып, саяси жүйе қоғамда сөзсіз туындайтын қайшылықтарды жоюға, қақтығыстарды жеңуге, қақтығыстарды жоюға тырысады); * Саяси әлеуметтену (ол арқылы жеке адамның саяси санасы қалыптасады және ол нақты саяси тетіктердің жұмысына қосылады, соның арқасында қоғамның жаңа мүшелерін оқыту және оларды саяси қатысу мен қызметпен таныстыру арқылы саяси жүйенің көбеюі орын алады); * Саяси билікті заңдастыру(яғни нақты саяси өмірдің ресми саяси және құқықтық нормаларға сәйкес келуіне қол жеткізу). 40 3 Өтпелі саяси процестер Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - өтпелі процестер ұғымын білу өтпелі саяси процестер қарама-қарсы қасиеттерді көрсетеді. Атап айтқанда, олар саяси жүйенің бірқатар параметрлерінің билеуші режимнің құрылымына сәйкес еместігін көрсетеді( мысалы, мемлекеттік саясатты әзірлеу кезінде азаматтық құрылымдардың пікірін елемейтін өкілді тетіктердің болуы); саяси элитаны жалдаудың полярлық қарама-қарсы әдістерін қолдайды; олар мемлекеттік басқарудың әртүрлі тетіктеріне бағдарланған институттардың болуын көрсетеді, сондықтан жұмыспен қамту, инфляцияның төмендеуі, жекешелендіру, әлеуметтік-экономикалық өзгерістердегі мемлекеттің рөлі, ірі меншікті ұлттандыру, нарықтық тетіктерді қолдану, инвестициялық ахуалды қалыптастыру, ұлттық экономикалардың жақындығын арттыру немесе әлемдік экономикаға белсенді көшу және т. б. мәселелерді шешу жолдары туралы бір-біріне қайшы келеді. 41 3 Саяси идеология Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - белгілі бір қоғамдық қозғалыстың, институттың, әлеуметтік таптың немесе үлкен топтың идеалдарының, принциптерінің, доктриналарының, мифтерінің немесе символдарының этикалық жиынтығын білу, олар қоғамның қалай құрылатынын және белгілі бір қоғамдық тәртіптің кейбір саяси және мәдени жобаларын ұсынатындығын түсіндіреді. Саяси идеология негізінен саяси билікті бөлу мәселелеріне және оны қандай мақсатта пайдалану керек деген мәселеге назар аударады. Кейбір партиялар белгілі бір идеологияны өте нақты ұстанады, ал басқаларында әртүрлі идеология топтарынан алынған кең көзқарастар болуы мүмкін, бірақ олардың кез-келгенін ұстанбауы мүмкін. Идеологияның танымалдығы ішінара моральдық билікке байланысты. - идеологияны адамдардың саясатқа, қолданыстағы саяси жүйеге және саяси тәртіпке қатынасын, сондай-ақ саясаткерлер мен тұтастай қоғам ұмтылуы керек мақсаттарды көрсететін құндылықтар, көзқарастар мен идеялар жүйесі ретінде білу. Құзыреттері: арнайы 41 3 Президенттік билік институтын салыстырмалы Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - мемлекеттік билік жүйесіндегі президенттік институттың талдауын білу мемлекеттік- құқықтық зерттеулердегі өзекті бағыттардың бірі болып табылады. талдау Президент мемлекеттік институт ретінде ерекше, ерекше орынға ие, өз қызметінде мемлекеттік маңызы бар мәселелердің кең ауқымын қамтиды. Оның ерекше жағдайы Конституцияның құрылымында да көрініс тапқан, онда мемлекеттік органдар жүйесінің сипаттамасы Президент туралы тараудан басталады. Президент лауазымы негізгі, бірақ президенттік институттың құрамдас элементтерінің бірі ғана. Бұл институттың саяси жүйеде өз орнын алуы үшін, ең алдымен, президенттіктің берік конституциялық негізі және президенттік биліктің кең қоғамдық-саяси қолдауы қажет. Негізгі Заңда және басқа да құқықтық нормаларда Мемлекет басшысының мәртебесі, оның өкілеттігі мен осы өкілеттіктердің шегі барынша айқын әрі толық айқындалуға тиіс. 42 3 Саяси көшбасшылық Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: - саяси биліктің басты құралы ретінде саяси көшбасшылар туралы білу. Саяси көшбасшылық-көшбасшының жеке беделіне негізделген адамдардың үлкен топтарына ұзақ мерзімді әсер ету. 42 3 Саяси мифтер Арнайы құзіреттіліктер Курс саясатта, қоғамда бар саяси мифтерге қатысты мәселелерді ашуға арналған. Тарихи дамудың белгілі бір кезеңдерінде саясаттағы мифтерге үндеу барлық мемлекеттерге тән. Бұл нақты әлеуметтік-саяси және экономикалық жағдайлармен байланысты, олар күрделі мәселелерді нақты қолда бар қаражат есебінен шешуге мүмкіндік бермейді және саясаткерлерді мифтердің көмегімен адамдардың жаппай санасына әсер етуге мәжбүр етеді және сол арқылы оларды кем дегенде бір рет пісіп, қиын шешілетін қайшылықтардан алшақтатады. 43 4 Біздің заманымыздың саяси партиялары Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент: Қазақстанда көп партиялы жүйенің қалыптасуы мен саяси элитаның қалыптасуын аша білу. Бұл пән тоталитаризм, авторитаризм, демократия және т. б. сияқты негізгі тарихи-саяси процестердің құбылысын анықтайды. ҚР саяси жүйесіндегі ішкі және сыртқы саясаттың негізгі ұғымдарын ашып көрсетеді. 43 4 Сайлау процесі: механизмдер мен рәсімдер Арнайы құзіреттіліктер Курс сайлау процесінің мәселелерін ашады: механизмдер мен рәсімдер. Сайлау жүйесінде маңызды орынды тиісті заңдармен реттелетін тіркеу институты алады. Өкілдік принципі және партияның заңды оппозиция ретіндегі идеясы халықтық егемендікті және партиялар арқылы билік жүйесіндегі барлық мүдделі топтар мен топтардың өкілдігін қамтамасыз етуге арналған сайлау идеясымен тығыз байланысты. 44 4 Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі Арнайы құзіреттіліктер Студенттерге ғылыми білім саласы ретінде ұлттық қауіпсіздіктің пайда болуы мен қазіргі жағдайы туралы терең ауқымды білім жүйесін беру. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі геополит саласында кәсіби саяси құзыреттілік пен аналитикалық мәдениеттің негізін қалау. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі курсын зерделеу барысында ҚР геосаяси негіздері, оның екі континенттің тоғысқан жерінде орналасуы, шикізат ресурсы, қоныстану ерекшелігі, кең аумақтар қарастырылады. Осы курсты оқу нәтижесінде студент тұжырымдамалық аппаратты игеруі керек, - оқытылатын курстың әдіснамалық негіздерін, мәдениеттану тұрғысынан білім беру жүйесінің даму кезеңдерін білуі тиіс 44 4 Әлемдік мәдениеттегі Қазақстанның орны мен рөлі Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент саясат пен дін адамның әлеуметтік белсенділігінің көрінуінің ежелгі нысандарының бірі екенін білу, содан кейін олардың өзара әрекеттесуі мен өзара әсерін адамзат қоғамының дамуының кез-келген кезеңінде табуға болады. Саяси функциялар тұрғысынан идеология белгілі бір әлеуметтік (ұлттық, діни және т.б.) топтың мүдделері негізінде немесе халықтың белгілі бір топтарына негізделмеген мақсаттарға жету үшін (мысалы, анархизм, фашизм идеологиясы) қоғамды біріктіруге, біріктіруге тырысады. Саяси идеологияның негізгі функциялары: қоғамдық сананы игеру; оған өткенді, бүгінді және болашақты бағалаудың өзіндік критерийлерін енгізу; ол ұсынған саяси дамудың мақсаттары мен міндеттерін қоғамдық пікірдің көз алдында жағымды образ жасау. 45 4 Демократия: принциптер, көзқарастар мен құндылықтар Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент демократияның негізгі принциптерін және оның заң шығарушы мемлекет ретінде нақты институционалдық іске асырылуын талдау. "демократия" ұғымын білу басқарудың либералды-демократиялық жүйесі мен демократия идеяларының қалыптасуы мен эволюциясының негізгі факторлары мен кезеңдерін білу азаматтық қоғам мен заң үстемдігінің қалыптасуы мен эволюциясының маңызды кезеңдерімен сәйкес келеді. Сонымен қатар, осы үш компоненттің барлығы либералды демократиялық қоғамдық-саяси жүйенің негізін құрайды. Бұл процесте растау мен заңдастыруға байланысты 45 4 Білім және саясат Арнайы құзіреттіліктер Пәнді игеру нәтижесінде студент мемлекеттік саясат пен білімнің өзара әрекеттесуін білу. Өйткені, білім адам қызметінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Білім-бұл білім мен дағдыларды алуға бағытталған ерекше процесс, сонымен қатар олардың әрі қарай дамуын білдіреді. Білім |