Білім беру мазмұнына қойылатын талаптар

18 
 
27. Негізгі орта білім беру білім берудің барлық деңгейлеріне ортақ болып 
табылатын және білім алушының мінез-құлқы мен қызметін ынталандыратын 
өмірлік тұрақты бағдарлары болуға арналған білім алушылардың бойына 
ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды дарытуға бағытталған. 
28. Негізгі орта білім беру мазмұнында айқындалған негізгі құндылықтар:
1) қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік; 
2) құрмет; 
3) ынтымақтастық; 
4) еңбек пен шығармашылық; 
5) ашықтық; 
6) өмір бойы білім алу. 
29. Білім берудегі құндылықтарды дарыту негізінде білім алушылардың 
мынадай қабілеттері дамуы тиіс: 
1) Қазақстан мүдделеріне қызмет етуге дайындығы; 
2) Қазақстан 
Республикасының 
Конституциясы 
мен 
заңдарының 
нормаларын құрметтеу және сақтау; 
3) әлеуметтік жауапкершілік және шешім қабылдай алу; 
4) мемлекеттік тілді меңгеруге ынталану; 
5) Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрлерін, әлемнің мәдениеттік 
алуан түрлілігін құрметтеу; 
6) рухани келісім және толеранттылық идеяларын қолдау; 
7) қоршаған ортаға және экологиялық тұрақтылықты сақтауға оң қарым-
қатынас; 
8) шығармашылықпен және сын тұрғысынан ойлау; 
9) коммуникативтілік және ақпараттық-коммуникациялық құралдар мен 
технологияларды тиімді қолдана білу; 
10) өмір бойы білім алуға және өзін-өзі жетілдіруге талпыну. 
30. Негізгі орта білімнің мақсаты - тұлғаның жалпы мәдениетін 
қалыптастыру, тұлғаны қоғам өміріне бейімдеу, кәсіпті, мамандықты саналы 
түрде таңдауға және меңгеруге негіз жасау. 
31. Негізгі орта білім берудің негізгі міндеттері білім алушылардың: 
1) рухани-адамгершілік қасиеттерін; 
2) ғылым негіздері бойынша базалық білім жүйесін; 
3) өздігінен білім алу және тұлғалық өзін-өзі дамыту дағдыларын; 
4) оқу, жобалау, зерттеушілік іс-әрекеттерін жүзеге асыру дағдыларын; 
5) сын тұрғысынан және шығармашылық ойлау дағдыларын; 
6) қауымда өзін-өзі іске асыру және өзара әрекет жасау дағдыларын 
қалыптастыру мен дамыту болып табылады. 
32. Білім берудің базалық мазмұны стандарт талаптары негізінде 
әзірленетін оқу пәндерінің оқу бағдарламаларымен айқындалады. 
33. Негізгі орта білім берудің базалық мазмұны оқу, жобалау және зерттеу 
іс-әрекеттерінің мақсатты ұйымдастырылған тәрбие жұмысымен үйлесімі 
арқылы іске асырылатын академиялық дайындықты, білім алушылардың 
дербестігін дамытуды және рухани-адамгершілік тәрбиені кіріктіру негізінде 

19 
айқындалуы тиіс. 
34. Негізгі орта білім берудің базалық мазмұны мынадай бағдарларды 
ескере отырып айқындалады: 
1) заманауи қоғамның серпінді сұраныстарына сәйкес болу; 
2) сын тұрғысынан, шығармашылық және позитивті ойлауды дамыту 
қажеттілігі; 
3) оқу пәндері мазмұнын кіріктіруді күшейтудің орындылығы; 
4) бастауыш білім беру және негізгі орта білім беру деңгейлері арасындағы 
білім беру мазмұнының үздіксіздік және сабақтастық қағидатын сақтауды 
қамтамасыз ету; 
5) білім беру мазмұнының академиялық және практикалық бағыттылығы 
арасындағы теңгерімді сақтау; 
6) оқыту, тәрбиелеу мен дамытудың біртұтастығын қамтамасыз ету. 
35. Негізгі орта білім беру деңгейінде оқыту процесін ұйымдастыру
оқыту мен тәрбиенің бірлігі қағидатын іске асыруға бағытталған. Оқытуды 
ұйымдастыру кезінде білім алушылардың жетекші қызметі ретінде оқуға басым 
рөл беріледі. 
36. Оқыту процесінде әр оқу пәні арқылы тәрбие мәселесі шешіледі. 
Тәрбие жұмысының барлық түрлері білім алушылардың жаңа білімді 
субъективті тануы мен меңгеруі мәселелерін шешуге, ұлттық дәстүрлерді, 
мәдениетті зерделеуге және жалпы адамзаттық құндылықтарды дарытуға 
бағытталған. 
37. Сабақтан тыс іс-әрекеттің әртүрлі нысандарын ұйымдастыру 
жинақтала келе білім алушылардың рухани-адамгершілік, азаматтық-
патриоттық, көркем-эстетикалық, еңбек және дене тәрбиесінің іске асырылуын 
қамтамасыз етеді. 
38. Оқу процесін ұйымдастыру білім алушыларды ізденуге, мәселелерді 
талқылауда, көзқарасын дәлелдеуде белсенділікке, сындарлы шешімдер 
қабылдауға ұмтылу жолымен өздігінен тәжірибе меңгеруін ұйымдастыруға 
негізделген оқытудың интерактивті әдістерін пайдалануды көздейді. 
39. Міндетті оқу пәндерін оқытумен қатар элективті курстар, сыныптан 
тыс сабақтарды өткізу, білім алушылардың ғылыми жобаларға қатысуы 
көзделген.
40. Білім алушылардың жобалау және зерттеу іс-әрекеті дағдыларын 
дамытуда жүйелілікті қамтамасыз ету білім беру ұйымдарында білім беру 
процесін ұйымдастырудың негізгі қағидаттарының бірі болып табылады. 
41. Негізгі орта білім берудің базалық мазмұны үштілді білім беру саясаты 
шеңберінде іске асырылады. Үштілді білім берудің мақсаты көптілді тұлғаны – 
кемінде үш тілді меңгерген, қызметтің әртүрлі салаларында үш тілде еркін 
диалог жүргізе алатын, өз халқының мәдениетін бағалайтын, басқа 
халықтардың мәдениетін түсінетін және құрметтейтін Қазақстанның азаматын 
қалыптастыруға негізделеді. 
42. Үштілді білім беру іс жүзінде: 
1) қазақ, орыс және ағылшын тілдерін деңгейлік меңгеру; 
2) оқыту тіліне қарамастан жекелеген пәндерді қазақ, орыс және ағылшын 

20 
тілдерінде оқытуды ұйымдастыру; 
3) сабақтан тыс іс-әрекеттер мен элективті курстарды қазақ, орыс және 
ағылшын тілдерінде ұйымдастыру арқылы іске асырылады. 
43. Негізгі орта білім берудің әр білім беру саласы бойынша базалық 
мазмұны білім алушыларға тек ғылым негіздерін оқытып қана қоймай, олардың 
тиімді әлеуметтенуіне ықпал ететін рухани, әлеуметтік және мәдени 
тәжірибелерін одан әрі дамытуды қамтамасыз етудің қажеттілігі ескеріле 
отырып анықталды. 
44. «Тіл және әдебиет» білім беру саласының мазмұны: 
1) оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін «Қазақ тілі», «Қазақ 
әдебиеті» және оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін «Орыс тілі», 
«Орыс әдебиеті»; 
2) оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптар үшін «Қазақ тілі мен 
әдебиеті» және оқыту орыс тілінде жүргізілмейтін сыныптар үшін «Орыс тілі 
мен әдебиеті»;
3) «Ағылшын тілі» оқу пәндерінде іске асырылады; 
4) Қазақстан аумағында жинақы тұратын этностардың тілінде оқытатын 
білім беру ұйымдарында «Тіл және әдебиет» білім беру саласына осы этностың 
ана тілі мен әдебиеті қосымша енеді. Оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілінде 
жүргізілетін сыныптар үшін «Ана тілі», «Әдебиет» («Ұйғыр әдебиеті», «Өзбек 
әдебиеті», «Тәжік әдебиеті») оқу пәндері үлгілік оқу жоспарының инвариантты 
компонентіне енеді. 
45. «Тіл және әдебиет» білім беру саласының мазмұны басқа тілдік және 
тілдік емес оқу пәндерімен пәнаралық байланысты пайдалануды; білім 
алушылардың 
ойдағыдай 
әлеуметтенуін; 
білім 
алушылардың 
жас 
ерекшеліктеріне, қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес тілдік 
дағдыларын дамытуды; қазіргі әлемде тілдерді оқытудың маңыздылығын 
түсінуді; рухани-адамгершілік құндылықтардың дамуын; көптілді және 
көпмәдениетті әлемнің тұтастығын түсінуді; қарым-қатынас процесінде 
тұлғаарлық және мәдениетаралық байланыстарды орнатуды; өзге елдердің 
мәдениетімен танысу арқылы әртүрлі көзқарастарды сыйлай білуге 
тәрбиелеуді; оқыту тілінде түрлі ақпарат көздерімен, оның ішінде интернет 
ресурстарымен өз бетінше жұмыс істей білуді; шығармашылық және сын 
тұрғысынан ойлауды дамыту және пайдалануды қамтамасыз етуі тиіс. 
46. "Математика және информатика" білім беру саласының мазмұны 
"Математика", "Алгебра", "Геометрия", "Информатика" оқу пәндерінде іске 
асырылады. 
47. «Математика және информатика» білім беру саласының мазмұны 
математика мен информатиканың әлемдегі рөлін айқындау және түсіну 
қабілетін қалыптастыруды; математиканы ғылымның әмбебап тілі, құбылыстар 
мен процестерді модельдеудің құралы ретінде түсінуді; математика мен 
информатиканы оқыту кезінде орта білім беру деңгейлеріндегі сабақтастықты, 
пәнаралық және пәнішілік байланыстарды; жалпы орта білім беру деңгейінде 
оқуды жалғастыруға және сабақтас пәндерді оқуға, оларды күнделікті өмірде 
пайдалануға қажетті базалық математикалық білім мен біліктерді меңгеруді; 

21 
бағдарламалау 
технологиясының 
және 
ақпараттық-коммуникациялық 
технологиялардың теориялық негіздері бойынша базалық білім жүйесін, 
информатиканы және басқа да пәндерді оқу кезінде ақпараттық және 
телекоммуникациялық технологияларды пайдалана отырып шынайы объектілер 
мен процестердің модельдерін қолдану және түрлендіру біліктерін меңгеруді; 
функционалдық сауаттылықты, логикалық, алгоритмдік және операциялық 
ойлауды, кеңістікті елестетуді, математика мен информатиканың түрлі тілдерін 
(сөздік, символдық, талдамалық, графикалық) пайдалану қабілеттерін, әртүрлі 
нысанда берілген ақпаратты қабылдау және сын тұрғысынан талдауды 
дамытуды қамтамасыз етуі тиіс. 
48. «Жаратылыстану» білім беру саласының мазмұны «Жаратылыстану», 
«Физика», «Химия», «Биология», «География» оқу пәндерінде іске асырылады. 
49. «Жаратылыстану» білім беру саласының мазмұны функционалдық 
білім мен біліктерді, жоспарлау, талдау және өңдеу, түсіндіру, жүйелеу, 
алгоритм бойынша жұмыс, зерттеу, практикалық-эксперименттік дағдыларды 
жетілдіру, қорытындыларды бағалау және тұжырымдау дағдыларын 
қалыптастыруды; әлемнің қазіргі жаратылыстану көрінісінің негізінде жатқан 
іргелі ұғымдарды, заңдылықтарды, теориялар мен қағидаттарды, табиғатты 
ғылыми тану әдістерін, табиғатты, экономиканы және қоғамды кешенді зерттеу 
негізінде адамзаттың ғаламдық және жергілікті проблемаларын түсінуді 
тереңдетуді; экологиялық мәдениетті, ғылыми, жобалық және кеңістіктік 
ойлауды дамытуды; патриоттық сезімдерді, қоршаған ортаға деген 
жауапкершілікті және ұқыпты қарауды тәрбиелеуді; білім алушыларды 
жаратылыстану ғылымдары бағытында кәсіби бағдарлауды іске асыруды 
қамтамасыз етуі тиіс.
50. «Адам және қоғам» білім беру саласының мазмұны «Қазақстан 
тарихы», «Дүниежүзі тарихы», «Құқық негіздері», «Өзін-өзі тану» оқу 
пәндерінде іске асырылады. 
51. «Адам және қоғам» білім беру саласының мазмұны білім алушыларда 
«Адам – Қоғам» жүйесі шеңберінде қоғамдық-гуманитарлық ғылымдар 
бойынша білім негіздерін қалыптастыруға бағытталуы тиіс. Оқу пәндерінің 
мазмұны білім алушыларда тарихи ойлау, өткен және қазіргі жағдайды, 
олардың өзара байланысын түсіну мен ұғыну, тарихи, құқықтық, 
экономикалық, саяси, әлеуметтік ақпарат көздері материалдары бойынша 
талдау мен негізделген қорытындылар жасау және соның негізінде ешкімге 
тәуелсіз тұжырым жасау, өзіндік сараланған шешімдер қабылдау дағдыларын 
қалыптастыруға; патриотизм сезімін тәрбиелеуге, құқықтық сауаттылықты, 
демократиялық құқықтық қоғам идеалдары мен құндылықтарын түсінуді, 
әлеуметтік-мәдени байланыс жағдайында тиімді өзара қарым-қатынасты іске 
асыру және коммуникативтік құралдарды таңдау үшін белсенді азаматтық 
ұстанымды қалыптастыруға; жалпыадамзаттық, этномәдени құндылықтар 
жүйесіне, әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайларға жеке қатынасын 
айқындай білуін дамытуға, адамгершілік таңдауды жүзеге асыру үшін қажетті 
әлеуметтік құбылыстар мен оқиғаларды бақылау мен бағалауға бағытталған. 
52. «Технология және өнер» білім беру саласының мазмұны «Көркем 

22 
еңбек», «Музыка» оқу пәндерінде іске асырылады. 
53. «Технология және өнер» білім беру саласының мазмұны қоршаған 
әлемнің бейнесін, өскелең ұрпақтың ортақ мәдениетін тұтастай қабылдауды, 
білім алушылардың эстетикалық, рухани-адамгершілік және эмоционалдық 
саласын қоғамның ұлттық және әлемдік көркем құндылықтары негізінде 
дамытуға, адам өміріндегі өнер мен технологиялардың рөлі туралы негізгі 
түсініктерді дамытуға, қазақ халқының және әлемнің басқа да халықтарының 
салт-дәстүрлеріне, мәдениетіне және әртүрлі өнер түрлерін түсінуге және 
құрметтеуге; өнердің әртүрлі түрлерінде көркем, музыкалық және жобалық 
әрекетті жүзеге асыру білімдерін, біліктерін және дағдыларын одан әрі 
дамытуға; негізгі технологиялық білім, білік, дағдыларды, соның ішінде 
компьютерлік цифрлық технологияларды қолдану арқылы; әртүрлі музыкалық 
цифрлық технологияларды қоса алғанда, вокалды және инструменталды 
дағдыларды дамытуға; мәнерліліктің көркем және музыкалық құралдары және 
заманауи технологиялар арқылы әлемді танудың әртүрлі әдістерін өз бетінше 
меңгеруге бағытталуы тиіс. 
54. «Дене 
шынықтыру» білім беру саласының мазмұны «Дене 
шынықтыру» оқу пәнінде іске асырылады. 
55. «Дене шынықтыру» білім беру саласының мазмұны денсаулықты 
нығайтуға, негізгі дене бітімі қасиеттерін дамытуға және ағзаның қызметтік 
мүмкіндіктерін жоғарылатуға; қозғалыс мәдениетін қалыптастыруға, қозғалыс 
тәжірибесін жалпылай дамыту мен түзетуге бағытталған физикалық 
жаттығулар арқылы байытуға; дене шынықтыру-сауықтыру және спорттық-
сауықтыру іс-әрекеті дағдысы мен іскерлігіне, дене жаттығуларын жасауды өз 
бетінше ұйымдастыруға үйретуге; базалық және ұлттық спорт түрлерінің 
техникалық қимылдарымен амалдарын меңгеруге; патриоттық сезімге, өз 
Отанын сүюге және рухани ерік-жігер қасиеттеріне тәрбиелеуге бағытталуы 
тиіс. 
56. Негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын 
меңгеру мерзімі – бес жыл. 

жүктеу/скачать 264,44 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: