Білім және ғылым министрлігі Қазақстан Республикасы «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» сейтпанов п. К., Каpтабаев а. Т., Алпысбаев а. А
жүктеу/скачать 6,14 Mb. Pdf көрінісі
|
| Контактілерді диагностикалау. Кез-келген электр жабдықтарының
электр тізбегінде электр түйіспелері арқылы өзара байланысқан әртүрлі элементтер бар. Мысалы, төмен вольтты желіде бір үш фазалы электр қабылдағышқа орта есеппен 60-қа жуық электр контактілері келеді. Барлық электр қондырғысының өнімділігі олардың кез-келгенінің жағдайына байланысты. Сондықтан электр байланыстарын үнемі бақылау электр жабдықтарының жоғары сенімділігін қамтамасыз ету жұмыстарының маңызды бөлігі болып табылады. Электр байланысы дегеніміз-токтың бір ток бөлігінен екіншісіне ауысу орны. Мақсаты бойынша контактілер байланыстырушы және коммутациялық болып бөлінеді. Олардың біріншісі тек электр тізбегінің әртүрлі элементтерін қосуға қызмет етеді, ал екіншісі электр тізбегін қосуға, өшіруге және ауыстыруға арналған. Контактілердің көптеген құрылымдық нұсқалары белгілі. Байланыс контактілері жиналмалы (бұрандалы, бұрандалы, сына) және бөлінбейтін (дәнекерленген, дәнекерленген, тойтарылған және т.б.) болып бөлінеді. Коммутациялық байланыстар қозғалғыштық (жылжымалы, қозғалмайтын), қозғалғыштық дәрежесі (өзін-өзі ұстайтын, өзін-өзі орнатпайтын), геометриялық пішіні (нүктелік, сызықтық, Үстірт), салқындату түрі (табиғи, жасанды), мақсаты (негізгі, доға сөндіргіш, қосымша) және басқа белгілері бойынша жіктеледі. Контактілердің күйі анықтаушы немесе көмекші параметрлер бойынша бағаланады. Олардың біріншісіне өтпелі кедергі, кернеудің төмендеуі және контактілерді қыздыру температурасы, ал екіншісіне - байланыс аймағы, ерітінді, сәтсіздік және контактілерді қысу күші жатады. Өтпелі байланыс кедергісі-бұл токтың бір түйіспелі бетінен екіншісіне ауысу орнындағы қосымша кедергі, бұл, біріншіден, Контакт қимасының бетінің тегіс емес жерлерінде тарылуына, екіншіден, газ және май қабықтарының кедергісіне, сондай-ақ байланыс бетімен сіңірілген шаңға байланысты. Өтпелі кедергінің мәні көптеген факторларға байланысты, олардың негізгілері - микрорельеф, қысу күші және байланыс бетінің материалы. Өтпелі байланыс кедергісіндегі кернеудің рұқсат етілген төмендеуі негізінен байланыс материалына байланысты және ол номиналды режимде жұмыс істейтін контактілердің металын жұмсартудың болмауы жағдайында таңдалады. Төмен вольтты жабдықтар үшін келесі рұқсат етілген кернеудің төмендеуі орнатылған: күміс - 0,01÷0,02 В, мыс - 0,01÷0,03 в, алюминий - 0,01÷0,04 в, темір - 0,02÷0,05 в. Контактілердің кедергісі жұмыс кезінде тұрақты болмайды. Бұл қосымша шығындардың көзі, сондықтан байланыс бетінің температурасы әрқашан іргелес өткізгіштердің температурасынан жоғары болады. Оттегінің әсерінен бұл металл бетінде пленка пайда болады, оның қалыңдығы уақыт өте келе артады, бұл өтпелі қарсылықтың өсуіне және қосымша қыздыруға әкеледі. Белгілі бір уақытта температура мен электр өрісінің әсерінен пленка бұзылып, өтпелі кедергі бастапқы мәнге түседі. Содан кейін процесс қайта- қайта қайталанады. Бірақ кейбір жағдайларда мұндай өзін-өзі тазарту болмайды, байланыс өртеніп, істен шығуы мүмкін. Контактілердің сенімді жұмыс істеуі үшін қыздыру температурасы үшін белгіленген нормаларды қатаң сақтау қажет: мыстан жасалған коммутациялық контактілер - 85°С, күміс жабыны бар контактілер - 240°с; мыс аппараттарының ішіндегі байланыстырушы контактілер - 95°с, негізгі металдармен қапталған - 105°с, күміс жабыны бар - 135°с (қоршаған ортаның есептік температурасы 45°С болған кезде). 218 Контактілердің жанасу аймағы оларды орнату сапасын немесе тозу дәрежесін сипаттайды. Жарамды жағдайда жанасудың нақты ауданы жанасудың номиналды ауданының кемінде 70% - ын құрайды. Контактілердің ерітіндісі контактілердің ашық күйінде жанасу беттері арасындағы ең үлкен қашықтық деп аталады. Құрылғының түріне байланысты бұл мән 3-тен 50 мм-ге дейін болуы мүмкін. Контактілердің сәтсіздігі-бұл тізбек ашылған немесе жабылған кезде қозғалмайтын контактімен байланысын жоғалтпай, жылжымалы байланыс қозғалатын қашықтық. Төмен вольтты құрылғылар үшін сәтсіздік 3÷6 мм құрайды. Контактілердің өтпелі кедергісі тұрақты немесе айнымалы токпен өлшенеді. Ол үшін микроомметрлер, Қос көпірлер немесе милливольтметр схемалары қолданылады. Жаңа түйіспеде өтпелі кедергі өткізгіштің бүкіл эквивалентті бөлігінің кедергісінен 1,2 есе аспауы керек. Пайдалану процесінде кедергіні бастапқы мәнмен салыстырғанда 1,8 еседен аспайтын ұлғайтуға жол беріледі. Өтпелі кедергідегі кернеудің төмендеуі байланыс арқылы номиналды тұрақты ток өткізетін милливольтметрмен немесе гальванометрмен өлшенеді. Ол үшін әртүрлі жүктеме қондырғыларын қолданыңыз. Бұл үшін ауыл электр қызметтері әмбебап стендтермен жабдықталған, олар кернеудің төмендеуін анықтауға, сонымен қатар бірқатар басқа операцияларды орындауға мүмкіндік береді. Дұрыс байланыста ондағы кернеудің төмендеуінің жалпы эквивалентті учаскедегі кернеудің төмендеуіне қатынасы 1,1÷1,2 аспауы керек. Егер жұмыс процесінде Бұл қатынас 1,7-ден асса, онда контактіні жөндеу немесе ауыстыру қажет. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|