«Биоақпараттану жәнеСинергетика» жалпы білім беру мектебінде


ОӘЖӘ М/5/8/10 Жай бөлшектерді көбейту және бөлу және аралас сандар



бет11/13
Дата19.12.2023
өлшемі2,3 Mb.
#141000
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Байланысты:
5 кл есептер

ОӘЖӘ М/5/8/10 Жай бөлшектерді көбейту және бөлу және аралас сандар

Жай бөлшектерді көбейту және бөлу және аралас сандар


Eгер

көбейту

бөлу

Eгер

Eгер

Аралас сандар болса



Екеуі де жай сандар болса

Екеуі де аралас сан болса

Екеуі де жай бөлшек болса

Аралас сандарды бұрыс бөлшек түрінде жазып аламыз



Алымдарын алымға, бөлімдерін бөлімге жазамыз



Бөлуді көбейтумен алмастырамыз

Аралас сандарды бұрыс бөлшек түрінде жазу керек







Алымы мен бөлімінде қысқартылмайтын бөлшек болса



Алымы мен бөлімінде қысқартылатын бөлшектер болса

Бөлінгіш бөлшекті бөлгіш бөлшекке кері санға көбейтеміз

Eгер



Қысқартуды орындаймыз





Алымдарын көбейтіп, алым етіп, бөлімдерін көбейтіп бөлім етіп жазу керек



Eгер

Дұрыс бөлшек

Бұрыс бөлшек



Аралас сан түрінде жазылады

Жауабы жазылады

12. Жаттықтырғыш . Жай бөлшектердің барлық мысалдар амалдарын орындау.


ТКШ



ТКШ



Жауабы



ТКШ



Жауабы



ТКШ



Ответ

1





11



2

21



4

2





12



2

22





3





13





23





4



1

14





24



6

5





15





25





6





16





26





7





17



10

27



4

8





18





28





9



2

19



3

29





10



17

20



2

30





АКШ



АКШ



Жауабы



АКШ



Жауабы



АКШ



Жауабы



АКШ



Жауабы

1





11





21



5

31





2





12





22





32





3





13





23





33





4





14





24





34





5





15





25





35





6





16





26





36





7



70

17



26

27





37



2

8



329

18





28





38



1

9





19





29





39





10





20





30





40







ЖКШ

1





11





21








2





12





22








3





13





23








4





14





24








5





15





25








6





16



4

26








7





17





27








8



1

18



6

28



1




9





19





29








10






20





30









ЖКШ



31





41



1

51





32





42





52





33





43





53





34





44





54





35





45





55





36





46





56





37





47





57





38





48





58





39





49



12

59





40





50





60






13.Жаттықтырғыш. Санның бөлігін табу.Бөлігі бойынша санды табу.







ТКШ

Жауабы

АКШ

Жауабы

ЖКШ

Жауабы

1

Баллардың көйлектерін тігуге арналған 75метр матаның 2/5 кетті. Көйлектерге неше метр мата жұмсалды?

30

Радиусы болған 4,4 дм, шеңбердің ¼ ауданын табыңдар. Ондыққа дейінπ санын дөңгелектеңдер.

15,004

Пойыз 324 км жүріп өтті. Барлық жолдың 8/9 көлденең жазықтық жол телімі құрайды, ал жол өрі болса 1/12, қалған жол бөлік еңісінен шет бетке шыққан.Пойыз неше километр жол жүрді?

9

2

Киіз үйде 125 уық бар. Оның 1/25 киіз үйдің есіктің басжағынан мықтап бекітіледі. Киіз үйдің есік басжағынан неше уық нық бекітіледі?

5

Тұтынушының 240 теңгесі бар.Ол ойыншықты сатып алуға сол сомманың 9/20 шығынданды. Қанша теңге қалды?

132



Дүкенге 600 кг картоп алып келді. Түске дейін бар жоғы 0,45 картоп, ал кейін содан 2/3 түске дейінгісі сатылды. Күндізгі сатылымдағы картоптың қанша бөлігі қалды?

1/4

3

Қазахстан аумағынан ағып өтетін Ертіс өзенінің ұзындығы 1700 км тепе – тең болады. Қазахстан аумағынан ағатын Жайық өзенің ұзындығы, Ертістің 16/25 құрайды. Қазахстан аумағынан ағып өтетін Жайық өзенің ұзындығы қанша болғаны?

1088

Оқушы сол 300 беттен тұратын, барлық кітаптың 3/20 бетін оқыды. Оқушыға неше бетті оқуы қалды?

255

Саяхатшы үш күнде 32 км жүріп өтті. Ол бірінші күні жолдың 3/8, ал екінші күні қалғанын 2/5 өтті. Саяхатшы үшінші күні неше километр жол жүрді?

12

4

Адам салмағынның 16/25 су құрайды. Ал 75 кг адам ағзанында қанша су мөлшерін құрайды?

48



Жеңілкөлік бір сағатта барлық жолдың 3/25 өтті, ал содан кейін оған 440 км өтуі қалды. Жолдың ұзындығы қандай?

500



Жанармайдан 300т дайындалған, ал қаңтарда осы жанармайдың 27/200, ақпанда 39/200 жұмсалды.Қаңтарға қарағанда, ақпанда қаншаға артық тонна жанармай жұмсалып біткен?

18

5

Шеңбердің бірінші радиусы 6 см, ал шеңбердің екінші радиусы , бірінші радиустың 4/3 құрайды.

8

Бірінші күні берілген барлық жер алқабына 19/50 орман ағаштары отырғызылды.Ал екінші күні қалған 7,3 гектарға отырғызу жүргізілді. Орман ағаштарын отырғызуға берілген егіс алқабы неге тең? Ондыққа дөңгелектеңдер жауабын.



12,2

Ауыл шаруашылық қожалығында барлық егістік алқабының 7/9 бидаймен орын алған. Ал қалған алқап 0,3 жүгерімен, осыдан тағыда қалған алқабына көкөніске берілген.Егер барлық егістік алқап ауданы 450 гектар болса, онда көкөніске неше гектар жер берілген?

70

6

Саяхатшы үш күнде 32 км жүріп өтті. Ол бірінші күні жолдың 0,07 өтті. Саяхатшы бірінші күні неше километр жол жүрді?

2,24

Тәжірибе жер телімде орамжапырақ 2/7 үлесін алып жатыр. Ал қалған 42 гектар телімге жүгері себілген болатын. Барлық тәжірибе телім алқабын табыңдар.

58,8

Бір тілім матадан бастапқыда 30 %, ал қалғанын кейіннен тағыда 20% қиып алды. Бір тілім матадан неше пайыз қалды?

56%

7

Үш санның соммасы 126 тең. Осы үш санның, бірінші саны 5/6 құрайды. Бірінші санды табыңдар.

105

Үстелдің бетінің ұзындығы 1,2метр, ал ені болса оның ұзындығының2/3 құрайды. Үстел үстінің ауданын табыңдар.

0,96

Үш санның соммасы 126 тең болғаны Бірінші сан,екіншіден 2 есе артық. Ал үшінші сан, екінші санының 5/6 құрайды. Осы сандардың әрқайсысын табыңдар.

60; 36; 30

8

Бесінші және алтыншы сыныптарда 70 бозбалалар оқиды. Бесінші сыныптағы оқушылардың барлығының 0,3 ұлдар құрайды. Бесінші сыныпта неше ұл- бала бар?

21

Оқушы үш санды ойлады.Оның бірінші саны 68, ал екінші санның ¼ және үшінші санның 2/17 құрайды. Екінші және үшінші сандарды табыңдар.

272 и 578

Кітаптағы екі әңгіме 121 бетті алып жатыр.Бірінші әңгіменің бет саны, екінші әңгіменің бет санының 3/8 құрайды. Әр- бір әңгіме неше бетті алып жатыр?

88 и 33

9

Әмбебап дүкенге 1200 жұп жаңа үлгідегі аяқкиім түсті. Түске дейін барлық аяқкиімнің 0,4 сатылды. Түске дейін неше жұп аяқкиім сатылған.

300

Біздің сыныптың 12 оқушылары спорт үйірмесінде шұғылданады, онда сынып оқушыларының 2/3 үйірмеге қатысушыларды құрайды. Үйірмеде айналысатын оқушылардың санының, сыныптың барлық оқушының 3/5 құрайды. Сыныпта неше оқушы бар?

30

Барлық мектеп оқушыларының 9/20 бастауыш сыныптар оқушылар санын құрайды. Қалғандары 385 оқушылар жоғарғы сыныптардан. Мектепте барлығы неше оқушылар бар?

700

10

Екі тракторшы 405 гектар жерді жыртты. Бірінші тракторшы осы алқап ауданын 4/9 жыртты. Бірінші тракторшы неше гектар жерді жыртты?

180

Тәжірибе жер телімде орамжапырақ 3/10 барлық үлес алқабын алып жатыр, оның 24 гектарын құрайды. Ал қалған телім алқабы ауданында картоппен сәбіз отырғызылған болатын. Картоппен сәбіз қанша гектар жерге егілген?

56

Бірінші күні тракторшылар бригадасына берілген жер телімінің бар болғаны 5/12 жыртты. Ал екінші күні қалған телімнің бөлігінің 4/7 айдады. Барлық үлеске алқабын анықтаңдар.

907,2

11

Кесек темірдің салмағы 19,5 кг-нан, осы кесектен 0,6 кесіп алды. Неше килограмм темір кесіп алынған?

11,7

Комбайнышылар бірінші күні 0,35 егістік алқабынан бидайды жинап алды. Ал екінші күні 9/20 алқабтан, үшінші күні болса қалған 24,6 гектар егістіктен. Алқаб ауданы қанша болғаны?

123

Ауыл шаруашылық қожалығының барлық жерінің 4/9 шабындық және 1/3 егістік алып жатыр. Егер егіндікке қарағанда, шабындық 270 гектарға артық алып жатса, қожалықтың барлық жер алқабы қанша болғаны?

2430

12

Екі күнде 48 теңге жұмсалды. Бірінші күні осы сомманың 3/6 шығындалған болатын. Бірінші күні қанша ақша жұмсалып болған?

24

Қоймада 270 тонна картоп бар. Бастапқыда осы картоптан 5/9 алып шықты, ал екінші рет 0,45 алып кетті, бірінші рет алып шыққандай. Екінші рет қанша тонна картоп алып кеткен?

67,5

Шеңбердің ауданын табыңдар, егер ұзындығы осы шеңбердің 1/3 болса, шеңбер 12,4 см тең.( пи санын 10 дөнгелектеңдер).



111,6

13

Екі бөлме ауданы 48 м2болған. Бір бөлме ауқымы, осы аудандының 1/3 құрайды. Осы бөлменің ауданын табыңдар?

16

Жұмысшы пәтерге және үй қызметіне бір айлығынан 7/100 бөлігін төледі. Содан соң оның айлығының 176,7 теңгесі қалды. Осы жұмысшының бір айлығы қанша? Онға дейін дөгелектеңдер.

189,9

Бірінші сан екіншіден 9 кем. Осы сандарды табыңдар, егер ½ бірінші сан,екіншінің 1/3 тең болса.

18 и 27

14

Жанармайдан 300тонна дайындалған, ал қаңтарда осы жанармайдың 4/15 жұмсалды.Қаңтарға неше тонна жанармай жұмсалған?

80

Сұйықтық затпен ыдыстың массасы 660 грамм. Бос ыдыстың массасы, сұйықтықтың массасының 2/9 құрайды. Осы ыдыстың ішіндегі сұйықтық зат массасын табыңдар.

528

Бесінші және алтыншы сыныптарда 70 жасөспрімдер оқиды. Бесінші сыныптағы оқушылардың барлығының 9/20 ұлдар құрайды. Ал алтыншы сыныптағы оқушылардың барлығының 0,6 ұлдар құрайды. Егер осы сыныптарда ұлдар саны бірдей болса, бесінші және алтыншы сыныптарда неше оқушы бар?

В 5 классе 40 в 6 классе 30

15

Бақша алқап ауданы 2,2 гектар. Ал осы ауданның 11/20 алма ағаштары құрайды. Алма көшеттері неше гектар жер алып жатыр?

1,21

0,9 тонна күрішті өлшеп орап қаптады, оның дүкенге әкелінгенін барлық күріштің 18/200 құрайды. Алып келінген күріштің 13/20 құрау үшін, тағыда неше қап күрішті өлшеп орау керек ?

5,6

Жеңілкөлік ыдысында 60 литр жанармай бар.Көлге жол жүріп қайтқан уақытында ыдыстың 2/5 жұмсалды.Ал орманға аралап қайтқан уақытта ыдыстың 0,3 кетті. Ыдыста неше литр жанармай қалды?



16

16







78,4 кг картопты жұмсап бітіргенде, қор қоймасының бар болғаны 49/200 жұмсалған болып шықты. Қор қоймасында қанша килограмм картоп жиналған?

320

Әмбебап дүкенге 1200 жұп жаңа үлгідегі аяқкиім түсті. Түске дейін барлық аяқкиімнің 0,4 сатылды. Түстен кейін қалғаннын ¾ . Күндізгі сатылымнан кейін неше жұп аяқкиім қалды?

225

17







Май зауытына түскен күннбағыстар тұқымын екі күнде өңдеп шықты. Бірінші күні ол 49 тонна құрайтыннан барлық тұқымның 7/10 өңдеді. Ал екінші күні қалған қалдықтың 6/7. Екінші күні неше тонна күнбағыс тұқымы өңделген болатын?

18

Бірінші сан екіншіден 4,1 кем. Осы сандарды табыңдар, егер ¾ бірінші сан,екіншінің 2/3 тең болса.

4,1 и 8,2

18







Жасөспрімдер жорықта екі күн болды. Олар бірінші күні белгіленген өтетін жолдың бар болғаны 2/5 жүріп өтті. Ал екінші күні қалған жолдың 12 км еңсерді. Барлық жолдың ұзындығын табыңдар.

20

Үш күніде тракторшылар бригадасы берілген жер телімін жыртты. Ал бірінші күні осы телімнің 3/10 олар жыртты, ол болса 108 гек құрайды.Екінші күні үшінші күндегідей олар 5/7 жыртты. Үшінші күні және екінші күндері неше гектар жыртқан болатын?

105 и 147

19







Саяхатшы бірінші күні барлық жолдың 7/20 жүріп өтті. Ал екінші күні болса 1/25 жолға кем. Саяхатшы осы екі күнде қанша жолдың бөлігін көлікпен жүрген?

19/30

Мотоциклшы бірінші сағатта барлық жолдың 9/20 жүріп өтті. Екінші сағатта жолдың 0,4, ал үшіншіде қалған 37,5 км еңсерді. Мотоциклшы осы үш сағатта қанша қашықтықты жүріп өтті?

250

20







Оқушыда 96 теңге бар. Ол тәтті тоқашты сатып алуға осы сомманың 5/8 шығындалды. Кейіннен ол тағыда дәптерге 2/5 тәтті тоқаштың құнын жұмсады. Оқушы дәптерге қанша теңгеге шығындалған?

24

Үш тракторшы 405 гектар жерді жыртты. Бірінші тракторшы 4/9 жыртты. Ал екінші осы алқабының 1/3. Үшінші тракторшы неше гектар жерді жыртты?

90

21













Қоймада 160 тонна ашытылған орамжапырақ бар.Бірінші ретте осы орамжапырақтың 3/8 алып шықты.Ал екінші кезеңде бірінші реттегідей 0,8 алып кетті. Екінші ретте осы орамжапырақтың қанша бөлігін алып шықты? Қоймада қанша орамжапырақ қалды?

3/10 и осталось 52 т

22













Кесек темірдің салмағы 19,5 кг-нан, бастапқыда осы кесектен 0,6 кесіп алды, ал кейін қалғаннан 2/3. Неше килограмм темір қалды?



2,6

23













Мұғалім жаңа тақырыпты сабақтың 0,4 түсіндірді,ал сабақтың қалған уақыттың 5/9 есептерді шығаруға кетті. Оқушылар тағыда қалған уақытында өзіндік жұмыстарды жазды. Егер сабақтың ұзақтығы 45 минунт болса, оқушылар қанша уақыт жұмыстарды жазған?

18

24













Үш зауыт мотор жасап шығаруға тапсырыс алды. Бірінші зауыт алған барлық тапсырыстың 8/25 орындады, екінші тапсырыстың 0,4, ал үшінші болса қалған 280 моторды дайындады. Барлық тапсырыс неше моторды құрайды?

1000

25













Тәжірибе жер телімде орамжапырақ 2/7 алып жатыр, қалған алқабын ¼ картоп құрайды. Ал тағыда қалған 42 гектарға жүгері себілді. Барлық тәжірибе телім алқабын табыңдар?

196



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет