«Биология» пәнінен тоқсандық жиынтық бағалауға арналған спецификация 10- сынып

26 
10.3С 
Эволюциялы
қ 
даму 
Селекция 
негіздері.
Тірі 
ағзалардың 
алуантүрліліг
і 
10.2.6.1 Тұқымқуалайтын өзгергіштік 
пен 
эволюция 
арасындағы 
өзара 
байланысты түсіндіру
 
Білу және 
түсіну 
1 
12 
ҚЖ 
1 
1 
5 
10.2.6.3 
Түр 
түзілудің 
негізгі 
механизмдерін жіктеу
 
Қолдану 
1 
13 
ҚЖ 
5 
2 
10.2.5.1 Селекция әдістері арқылы ауыл 
шаруашылық 
өсімдіктері 
мен 
жануарлардың 
қолтұқымдарын 
жақсарту тәсілдердің зерттеу 
Қолдану 
1 
14 
ҚЖ 
2 
1 
10.1.1.1 
Жер 
бетінде 
тіршіліктің 
қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын 
сипаттау 
Қолдану 
1 
15 
ҚЖ 
2 
1 
 
Барлығы 
 
 
 
 
40 
25 
25 

27 
Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі 
 «Биология» пәнінен 3 – тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары 
 
1. 1-суретте жануардың гаметогенез сызбасы берілген. 
 
1-сурет 
Анықтаңыз.
А) Гаметогенез түрі: 
B) №2,3 санымен берілген үдерістің атауын атаңыз және сипаттама беріңіз.
[2] 
2) Гаметогенездің биологиялық маңызын түсіндіріңіз. 
[1] 
3. Қай тізбекте «молекулалық - генетикалық теломеразды теория» мен «нейрогендік теория» 
туралы тұжырымдама келтірілгенін анықтаңыз. 
молекулалық 
- 
генетикалық 
теломеразды теория 
нейрогендік теория 
А 
ДНҚ тізбегінің соңында арнайы бөлік 
теломера бар және ол хромосоманың 
бөлінуі кезінде қысқара бастайды
 
Жоғары 
жүйке 
жүйесінің 
функционалдық жұмысының бұзылуы
 
В 
Ағза 
жасушасына 
таксондық 
заттардың әсер етуінен кері үдерістер 
туындап ағзаның қартаюына әкеледі.
 
ДНҚ тізбегінің соңында арнайы бөлік 
теломера бар және ол хромосоманың 
бөлінуі кезінде қысқара бастайды
 
C 
ДНҚ тізбегінің соңында арнайы бөлік 
теломера бар және ол хромосоманың 
бөлінуі кезінде қысқара бастайды
 
Ағза жасушасына таксондық заттардың 
әсер етуінен кері үдерістер туындап 
ағзаның қартаюына әкеледі.
 
D 
Жоғары 
жүйке 
жүйесінің 
функционалдық 
жұмысының 
бұзылуынан қартаю процесі жүреді.
 
Ағза жасушасына таксондық заттардың 
әсер етуінен кері үдерістер туындап 
ағзаның қартаюына әкеліп соғады.
 
[1] 
4. Қояндардың аталық және аналығымен шағылыстырғаннан кейін дүниеге келген ұрпақтары ақ 
түсті болып туылды. Уақыт өте келе кейбір қоянның балаларында қара түсті дақ пайда болды. 
Бұдан қандай өзгергіштікті анықтауға болады? Сипаттаңыз. 

28 
2-сурет 
[1] 
2-суретте көрсетілген табиғи жағдайдағы қоянмен мұз қойылған және А қоянның
айырмашылығын түсіндіріңіз. 
[2] 
5. Асқабақ тұқымының кездесу жиілігін анықтау кестесі көрсетілген. 
Тұқымның ұзындығы, мм
 
12 
11 
10 
9 
14 
16 
9 
11 
14 
13 
13 
14 
8 
15 
16 
15 
10 
15 
16 
17 
12 
11 
9 
13 
14 
17 
13 
16 
12 
16 
10 
15 
12 
17 
15 
14 
10 
15 
13 
17 
14 
15 
13 
18 
14 
12 
16 
19 
18 
11 
тұқымның ұзындығы 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
1 
3 
4 
4 
5 
6 
7 
7 
6 
4 
2 
1 
кездесу жиілігі 
Формуланы пайдалана отырып, белгілердің орташа көрсеткішін есептеңіз. 
[2] 
6. Иттердегі қара жүннің болуы, қоңыр түске қарағанда доминантты, ал жүннің қысқа болуы 
ұзын болуына қарағанда доминантты. Ата – аналарының генотиптерін анықтаңыз.
Ата – аналарының генотиптерін анықтаңыз. 
А. Rr Gg 
В. RR Gg 
С. Rr GG 
D. RR gg 
[1] 

29 
7. Төменде берілген есептің шартын пайдалана отырып, екі белгісі арқылы гетерозиготалы 
иттен қара қысқа жүнді күшіктердің дүниеге келу мүмкіндігін анықтаңыз? 
[1] 
8. 3-суреттегі сызбадағы ата – аналарының генотиптерін пайдалан. 
а) F
1 
ұрпақтың гаметаcын анықтаңыз. 
[1] 
b) F
2 
ұрпақтың фенотипін анықтаңыз. 
[1] 
9.
а) Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі сызбасын аяқтаңыз. 
[1] 
b) Ұзақ қарғаның ұясында балапандар жұмыртқа жарып шықты. Олардың арасында 
барлығы – қара, біреуі – ақ. Не себепті ақ түсті балапан пайда болғанын сызба арқылы
көрсетіп түсіндіріңіз? 
[2] 
10. Төменде берілген ауру түрлерін мутацияның типтерімен сәйкестендіріңіз. 

30 
А) хромосома ұштарының жетіспеушілігі
В) ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің орналасу ретінің өзгеруі 
С) хромосома санының гаплоидті жиынтыққа еселеніп өзгеруі
D) гемофилия 
F) дальтонизм 
G) трисомия ауру 
мутация типтері 
тұжырымдама 
ауру түрлері 
Гендік 
Хромосомалық 
Геномдық 
[3] 
11. Адамда Клайнфелтер синдромында 47 хромосома болады және үш жыныс жасушалары, 
XXY бар. Бұл аномолия ненің әсерінен пайда болады, көрсетіңіз: 
А. Будандастыру 
В. Делеция
С. Мутация нәтижесінда хромосоманың қосылуы
D X жыныс хромосомасының болуы
[1] 
12.Эволюцияда тұқымқуалаушылық өзгергіштіктің маңызы немен түсіндіріледі,сипаттаңыз.
[1] 
13. 4-суретте түр түзілудің түрлері берілген. 
4-сурет 
а) Атаңыз: 
А._______________________________________________________________________ 
В._______________________________________________________________________ 
[1] 
b) Жоғарыда көрсетілген түртүзілу түрлерінің ұқсастықтары мен айырмашылығын 
анықтаңыз. 
1)
2)
[1] 

31 
14. 5 - суретте қыстық алма іріктемесі алынған сызбасы келтірілген. Iріктеме суыққа төзімді 
және сапалы жеміс береді. 
5-сурет 
Осы іріктемені алудағы селекция әдісінің маңызын сипаттаңыз. 
[1] 
15. 6-суретті пайдалана отырып, Жер тарихының дәуіріне атау беріңіз және ұзақтығын 
анықтаңыз. 
6 -сурет 
[1] 

жүктеу/скачать 2,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: