Бұл база тек жаттауға негізделмеген. Биологиядан 7-сынып бойынша

nurbakyt_sarsenov
8708 747 3804
32 
 
&56. Ағзалардың жеке даму түсінігі 
• Онтогенез – ағзаның туған сәтінен бастап, тіршілігін жойғанға дейінгі жеке дамуы 
• Адам үшін онтогенез басталады: Эмбриогенез,_Постэмбриогенез_•_Постэмбриогенез'>Ұрықтану кезінде Зиготаның пайда болуынан 
• Онтогенез 2 үлкен кезеңге бөлінеді: Эмбриогенез, Постэмбриогенез 
• Постэмбриогенез – туғаннан кейін даму 
• Эмбриогенез – туғанға дейін даму 
Эмбриогенездің аяқталуы 
Омытқасыздар, Балықтар мен 
Қосмекенділер үшін 
Эмбрионның не Дернәсілдің дамуымен 
Тірі туатындар үшін 
Туумен 
Жоғалаушыларда, Құстарда, Жұмытқа 
салатын сүтқоректілер үшін 
Жұмыртқа жарып шығуымен 
Гүлді өсімдіктер үшін 
Тұқымның өнуімен 
Эмбриогенез сатылары 
1. Зигота 
Ұрықтанған жұмыртқа жасушасы 
2. Бөлшектену 
Митоз арқылы зиготадан көп жасушалар түзілуі 
3. Бластула 
Бір қабатты ұрық; 
Зиготаның бөлшектену нәтижесі; 
Бір-бірінен ажыраса, бір жұмыртқалы егіздер пайда 
болады 
4.1. Ерте гаструла 
Ерте сатыдағы екі қабатты ұрық: 
Ұрық жапырақшалары пайда болады; 
Сыртқы – эктодерма; 
Ішкі – энтодерма. 
4.2. Кеш гаструла 
Үш қабатты ұрық: 
Сыртқы – эктодерма; 
Ортанғы – мезодерма; 
Ішкі – энтодерма. 
5. Нейрула 
Тек желілерге тән саты; 
Жүйке түтікшесі – ми мен жұлын пайда болады 
6. Органогенез 
Мүшелердің түзілу үдерісі 
 

nurbakyt_sarsenov
8708 747 3804
33 
 
&57. Жануарлардағы онтогенездің тура және жанама типтері 
• Жануарларда онтогенездің 2 типі бар: Тура және Жанама (тура емес) даму 
• Тура даму – эмбриогенезі аяқталған ағза ересек жануарға ұқсайды 
• Сырттай ересек ағзаға ұқсас, тек мөлшері кішкентай болады: Тура дамуда 
• Тура даму тән ағзалар: Қосмекенділерден басқа барлық омыртқалылар 
• Тура даму тән омыртқасыздар:
➢ 
Шұбалшаң; 
➢ 
Құрсақаяқты және Басаяқты ұлулар; 
➢ 
Өзен шаяны; 
➢ 
Бүкіл өрмекшітәрізділер. 
• Тура емес (Жанама) даму – постэмбриогенезге өткен жануарлар ересек ағзадан қатты ерекшеленеді 
• Тура емес дамуға тән: «Дернәсіл сатысы» 
• Тура емес даму тән ағзалар: Паразит құрттар 
• Дернәсілі әртүрлі ие-ағза денесінде болады: Паразит құрттар 
• Бауырсорғыш дернәсілі тіршілік етеді: Ұлу денесінде 
• Бауырсорғыш ересек құрты тіршілік етеді: Сиыр бауырында 
• Тура емес даму 2-ге бөлінеді: Толық түрленіп даму және Шала түрленіп даму 
Толық түрленіп даму 
(Толық метаморфоз) 
Айырмашылық 
Шала түрленіп даму 
(Толық емес метаморфоз) 
Жұмытқа – дернәсіл –қуыршақ – 
имаго 
Даму сатысы 
Жұмытқа – дернәсіл – имаго 
Мүлде ұқсамайды 
Жұмыртқадан 
шыққан дәрнәсіл 
ересек ағзаға 
Ұқсайды 
Қуыршақ сатысы бар 
Ерекшелік 
Тура дамуға ұқсайды 
Қоңыз 
Көбелек 
Шыбын 
Маса 
Ара 
Қандай жәндіктерге 
тән 
Дәуіт 
Шегіртке 
Тарақан 
Бит 
• Толық түрленіп дамудың биологиялық маңызы: Қорекке бәсекелестікті азайту 
 
 
 
 
 
 
 
 

nurbakyt_sarsenov
8708 747 3804
34 
 
&58. Өсімдік онтогенезінің сипаттамасы 
• Өсімдіктерде эмбриогенез басталады: Ұрықтану кезінен 
• Өсімдіктерде эмбриогенез аяқталады: Тұқым ұрығы өскен сәттен 
 
Өсімдіктердегі онтогенез 
1. Эмбриогенез 
➢ 
Ұрық түзіледі 
(ұрық тамыршасы, сабағы, бүршігі) 
➢ 
Ұрық өсуімен аяқталады 
2. Постэмбриогенездің 1-ші сатысы 
➢ 
Тұқым ұрығының өсу үдерісі; 
➢ 
Жеке ағзаға айналу үдерісі; 
➢ 
Өз бетімен қоректене бастағанда аяқталады 
3. Өсу және Жас өсімдік сатысы 
➢ 
Генеративтіге дейінгі саты; 
➢ 
1-ші гүлдеудің бастамасына дейінгі кезең; 
➢ 
Генеративті мүшелердің түзілуімен аяқталады 
(гүлді өсімдіктерде – гүл түзілу) 
(қылқанжапырақтыларда – бүр түзулу) 
4. Ересек өсімдік сатысы 
Пісіп жетілу не Генеративті саты 
➢ 
Жынысты көбею фазасы; 
➢ 
Тозаңдану мен ұрықтанудан басталады; 
➢ 
Соңғы тұқымның қалыптасуымен аяқталады. 
(гүлді өсімдіктерде – жеміс түзу) 
5. Қартаю сатысы 
➢ 
Гүл, тұқым, жеміс түзуін тоқтатқанда басталады. 
 
&60. Өсімдіктің өсуі 
• Өсімдіктер тіршілігінде ең қарқынды өсу жүретін кезең: Генеративті саты алдында 
• Температуралық оптимум – өсімдік барынша өсетін температура 
• Табиғаттық-климаттық жағдай туралы айтуға болады: Жылдық сақинаның қалыңдығы мен 

жүктеу/скачать 0,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: