Бөлім: Қазақтың Қанышы Шығармалар: М. Сәрсеке «Қаныш Сәтбаев» роман-эссе 1-БӨлім роман-эссенің



бет2/2
Дата08.12.2023
өлшемі27,9 Kb.
#135419
1   2
Байланысты:
10 сынып әдебиет

БӨЛІМ


  1. Романның « Алатау баурайында» бөлімінің композициялық ерекшелігіне талдау жасаңыз

[5]


  1. Үзіндіде автор бейнесі қалай көрінеді?


Черчилль мырза сіздің ұлтыңызды айыра алмай тұр, деді тілмәш
Қазақпын, сэр.

  • Казак?.. Таңмын, казактардың тап сіздей, маңғол өңдес типі бар ма?

  • Ғафу етіңіз, сэр. Мен көшпелі номадтардың өкілімін. Қазірде

Қазақстан аталатын дербес республиканың азаматымын... деп барынша салмақты шыраймен жауап берді Қаныш Имантайұлы, іле туған халқы, оның географиялық тұрағы, тарихы мен тілі туралы қысқа да нұсқа деректер естіртті.

  • Солай ма?!.. Черчилль байырғы далалықпын деп тұрған,

киім үлгісі, болмыс-парасаты түркі тілдес азиялықтан гөрі
еуропалыққа бейім алып денелі қонағына көзінің астымен барлай қарады, сірә, сын- сымбатын ғана емес, ақыл-парасатын да аңдағысы келді білем, апыр-ай, сонда барлық қазақтардың болмыс-бітімі тура сіздей алпамса тұлғалы ма? деді
кенет жайраңдаған қалпы.

  • О, жоқ, Черчилль мырза, халқым менен де еңселі!..

Черчилльге мәртебелі қонағының қарымта әзілі ұнаған тәріз- ді, кеңк-кеңк күлді.
[5]



  1. Профессор В.С. Коптев-Дворниковтың: «Ол артына үш түрлі ұлы игілік қалдырып кетті: Жезқазған бір, Қазақстанның Ғылым академиясы екі, Геологиялық ғылымдар институты – үш...Мұның үшеуінде де ғалым, коммунист, геолог, қазақ халқының ұлы перзенті Қаныш Имантайұлы Сәтбаев іргесін қалаған игі істерді әр қарай дамытуға құлшынған мыңдаған адамдар еңбек етеді...»- деген пікіріне өзіндік көзқарасыңызды білдіріңіз, мәселені бүгінгі күнмен салыстырыңыз.

[5]

  1. БӨЛІМ


  1. Берілген пікірге сүйеніп, ғылыми еңбектерді негізге ала отырып, шығармаға әдеби сын жазыңыз.



«Бұл роман-эсседе тек Қаныш Сәтбаевтің өмірбаяны ғана емес, өмір сүрген кезеңіндегі елдің қал-ахуалы, саяси-әлеуметтік жағдайы, Қазақ жеріндегі ғылымның дамуы, саясат басындағылардың әділетсіздігі көрініс табады. Бұл еңбегін жазуда автордың біраз тер төккенін байқауымызға болады. Роман-эсседе кеңінен қолданылған тарихи құжаттар мен естелік-эсселер шығарманың шынайлығын, деректілік сипатын арттырып тұрғанын көруге болады деп ойлаймын. Сонымен қатар, автор Қаныш атамыздың көзін көргендерден сұхбат алысып, мәлімет жинаған. Қазақстанды жаппай қаулаған 1932 жылғы ашаршылық, ата-анасынан айырылуы, 1937 жылғы зобалаң жолындағы қиыншылықтардан өтіп, пісіп, жетілген жас зерттеуші бейнесі романда айқын бейнеленеді.»
[10]

Балл қою кестесі






Жауап

Балл

Қосымша ақпараттар

1

D

1

5


2

В

1

3

A

1

4

D

1

5

В

1

6


Композициялық ерекшелігін талдайды;

2

15


Мысалдармен дәлелдейді;

2

Өзіндік қорытынды жасайды.

1

7


Автор бейнесін анықтайды;

2

Үзіндіден дәлел келтіреді

2

Автор ойын нақтылайды;

1

8


Шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасайды;

2

Өзіндік көзқарасын білдіреді;

2

Мәселені бүгінгі күнмен салыстырады;

1

9


Берілген сыни пікірді негізге алады;

2

10


Өзіндік көзқарасын, сыни пікірін білдіреді;

2

Ойын мысалдармен дәлелдейді;

2

Логикалық қорытынды жасайды;

2

Сыни-пікірдің стилін сақтайды.

2

1-тапсырма. Медеу Сәрсекенің «Қаныш Сәтбаев» шығармасының жанрлық ерекшелігін ажыратыңыз.



Шығарманың жанры


Шығарманың композициясы




2-тапсырма. Медеу Сәрсекенің «Қаныш Сәтбаев» роман-эссесіндегі Қаныш бейнесін анықтаңыз.

Талдау нысаны

Қаныш Сәтбаев

Өмірлік мақсат-мұраты




Кейіпкердің өзі өмір сүрген ортасына көзқарасы, қарым-қатынасы


Келешек туралы пікірі






3-тапсырма. Медеу Сәрсекенің «Қаныш Сәтбаев» роман-эссесі «Сібір
шамшырағында» бөліміндегі Қаныштың мінез-құлық ерекшелігіне талдау жасаңыз. Ойыңызды 4-5 сөйлеммен дәлелдеп жазыңыз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


Бағалау критерийі

Тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Шығарманың жанрлық ерекшелігін ажыратады.

1

Шығарманың жанрын ажыратады;

1

Шығарманың композициясын анықтайды;

1

Өз пікірін дәлелдейді.

1

Кейіпкерлердің ерекшеліктері бойынша типтік образдарды анықтайды.

2

Кейіпкерге талдау жасау арқылы типтік образды анықтайды;

1

Өмірлік мақсат-мұратын ажыратады;

1

Кейіпкердің өзі өмір сүрген ортасына көзқарасы мен қарым-қатынасын ажыратады.

1

Келешек туралы пікірін анықтайды.

1

3

Бөлімдегі Қаныш бейнесін айқындайды.

1

Қаныштың мінез-құлық ерекшелігіне талдау жасайды.

1

Ойын дәлелдеп жазады.

1

Барлығы

10


Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет