-Ондан әрі барар жер жоқ, осында қыстаймыз. Табан тірейтінімізде осы. Әлімхан- деп, Амантай топ боп отырған жауынгерлердің қасына келеді -Ия ақсақал- деп, бірден жауап тартады -Ағаш кесіп қысқа отын дайындау керек. Етті тек ауруларға, сүтті балаларға беріндер. -Амантай өйтіп қателеспе, бұл жерде қыстап қол қусырып отырғаннан түк шықпайды. Бекініс құрып отыратын уақытымыз жоқ, қайткендеде шабуылға шығыуымыз керек – деп, Асқар үндейді -Сонда не айтпақшысың -Мал жанның бәрін тауға жасыру керек. Сөйтіп отрядты жеңілдетіп, ықшамдап алсақ, сонда ғана басқа отрядтарға қосылып, жаудың күлін көке ұшырамыз. -Дұрыс айтат. Тауып айттың- деп қасындағылардың бәрі шулай кетті. -Жоқ, дұрыс емес. Бізсіз бала шаға күн көре алмайт. Әке шешесін тастап қай сарбаз соғыс алат. Не көрсекте бірге көреміз, жеңсекте өлсек те бірге боламыз. Соғыстың аты соғыс. -Бұл жәй ғана соғыс емес, Амантай, революция соғысты келісіммен бітіруге болат, ал революция оған көнбейт. Не жеңіс не өлім. Жоқ Амантай, бүкіл еліміз от боп өртеніп жатқанда, біз қол қусырып қарап отыра алмаймыз. Әрі қарай Амантай ашуға келіп өзінікінің дұрыс екенін ашумен көрсете бастайды. Асқар оны сабырға шақырады. Екеуінің ойлары екі жақтан шығады. Міне басында фреймге айтылған мысалға осы романдадағы оқиғаныда келтіруге болады. Амантай мен Асқардың ойларының өзіндік дұрыстығы да бұрыстығы да бар.
Талдаған оқиға И.Гофман теориясындағы “фреймге” дәл келеді. Фреймдер жойылған эмпирикалық шындықты жағдайлардың анықтамасына айналдырады. Осы негізде түсінуге байланысты әлеуметтік өзара әрекеттесу мүмкін болады.
Қорытынды
Фрейм–тұрақты құрылым, когнитивтік формация, сондай-ақ бейнелеу схемасы. Фрейм – оқиғаларды реттейтін оқиғаларды ұйымдастыру және қатысу принциптеріне негізделген жағдайдың метакоммуникативтік анықтамасы.
Фреймді құру құралы ретінде ажырату қашықтаудың неокантиандық принципінің корреляциясы болып табылады: кадрдың «ішінде» орын алатын көптеген әрекеттер мен оқиғалар маңызды емес және оларды қарастырудан алып тастау керек, өйткені олар түсінуге кедергі келтіреді. мағынасы. Бұл қажетті материалдан раманың оқиға кенептерін құрастыруға қатысты. Адам идеясы - бұл өте нақты кадр, ол жеке тұлға туралы. Сәбит Мұқановтың «Ботагөз» романы фреймдерді талдауға өте жақсы мысал ретінде қарастырылады. Себебі, әр жағдай әр қайсысына әртүрлі.. Яғни, әрбір тұлғаның әр жағдайға деген көзқарасы әртүрлі болады. Романда жинақталған оқиғалар желісі мен оны әр кейіпкердің жеке талдауы анық суреттеледі. Сол себептен де, “Ботагөз” романы Гофманның “фрейм” теориясын жақсы түсіндіреді және көрсетеді.
Фрейм романның әр кездеде болады. Сол заманда болған оқиғада әр адам әр түрлі ойлады біреуі революцияны қолдаса, біреуі оны еріккендік деп ойлады. Енді біреуі төңкеріске шығу халқты құтқарат десе, біреуі оны жоят деп санады. Осыған сәйкес фрейм әрқашанда болады. Біздің күнделікті өміріміздеде фрейм айналамызды қоршап, әр кезде жүреді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Сәбит Мұқанов “Ботагөз” романы
Goffman E. Frame analysis: An essay in the organization of experience. New York: Harper and Row, 1974
Гоффман И. Анализ фреймов: Эссе об организации повседневного
