Ч а с т ь I v молодой ученый

“Young Scientist”  .  # 14 (304)  .  April 2020

Қожабекова Гүлмарал Мәулетханқызы, магистрант

Нархоз Университеті (Алматы, Қазақстан)

Берілген мақалада лизинг тиімділігін бағалау әдістемелерінің ерекшеліктері қарастырылады.

Кілт сөздер: лизингтік операциялар, мүлік, ақша ағындарының балансы, нетто-кірістер, нетто-шығыстар, сальдо, 

таза келтірілген құн.

Особенности методики оценки эффективности лизинга

Кожабекова Гульмарал Маулетхановна, магистрант

Университет Нархоз (Алматы, Казахстан)

В данной статье рассматриваются особенности методики оценки эффективности лизинга.

Ключевые слова: лизинговые операции, имущество, баланс денежных потоков, нетто-доходы, нетто-расходы, 

сальдо, чистая приведенная стоимость.

Ә

лемдік шаруашылық байланыстардың дербес то-

лизингті бөлу, тиісті институтты қалыптастыру про-

цестері, сондай-ақ ұлттық экономиканы дамытудың 

қазіргі заманғы жағдайларында әртүрлі лизингтік схе-

маларды пайдаланудың тиімділігі мен орындылығын 

бағалау қажеттігі жаңа кешенді тәсілді және бәсекеле-

стік артықшылықтарды қалыптастыру тұрғысынан тиісті 

зерттеу жүргізу ерекшеліктерінің бүкіл жиынтығын қа-

рауды талап етті.

Осыған байланысты, әлемдік шаруашылық байланы-

стары субъектілерінің экономикалық өзара қарым-қа-

тынастары контекстінде және осыған байланысты ұзақ 

мерзімді кезеңде туындайтын міндеттемелерді қарастыру 

қағидатты маңызды әдіснамалық жағдай болып табыла-

тынын тағы бір рет атап өту қажет. Қазақстанда лизингтік 

схемаларды пайдаланудың өсуін тежейтін негізгі объ-

ективті факторлар ретінде елдегі экономика дамуының 

бірқатар жағымсыз үрдістері, сондай-ақ ұсынылатын 

қаржы капиталы үшін пайыздардың сақталып отырған 

жоғары деңгейі, лизингтің де, онымен аралас салалардың 

де құқықтық ортасының кемшіліктері болып табылатын-

дығымен қатар, шаруашылық жүргізуші субъектілерден 

жүргізілген сауалнама негізінен лизингті оның эконо-

микалық тиімділігін бағалау үшін әдістер мен әдістеме-

лердің барабарлығы проблемасын қолдануды тежейтінін 

көрсетті.

Бизнестің кез келген түрінің, оның ішінде лизингтік 

бизнестің даму дәрежесі, оның даму мүмкіндігі, осы тетік 

негізінде жаңғыртуға инвестициялардың өсуі маңызды 

санатқа — қызметтің тиімділігіне байланысты. Қазіргі за-

манғы отандық және шетелдік ғылыми әдістемелік әдеби-

етте лизинг тиімділігін бағалау әдістері мен тәсілдерінің 

тұтас спектріне тап болады [1]. Лизингке арналған ма-

мандандырылған сайттарда күрделі инвестицияларды 

қаржыландырудың баламалы схемаларымен салысты-

рғанда лизингті бағалау әдістемесі ұсынылған. Лизингтік 

компаниялардың сайттарында реципиент-кәсіпорын 

тұрғысынан лизингтің тиімділігін бағалауға мүмкіндік 

беретін көптеген лизингтік калькуляторлар ұсынылған. 

Бұл ретте, осы уақытқа дейін қазіргі ғылымда бағалаудың 

бірыңғай жалпыға танылған әдістемесі жоқ.

Қазіргі уақытта лизингтік операциялардың тиімділігін 

бағалаудың әртүрлі әдістері белгілі. Әдебиетте сипат-

талған лизингті бағалау әдістемелерін зерделеу нақты 

шарт шеңберінде лизингтік компанияның қызметін жү-

зеге асыруға арналған шығындар жиынтығы негізінде 

лизингтік төлемдерді есептеу әдістеріне негізделген 

отандық әдістемелерді қамтитын үлкен топты қалыпта-

стыруға мүмкіндік береді.

Лизинг тиімділігін бағалау әдістемелерінің басқа 

тобы лизинг тиімділігін және қаржыландырудың бала-

малы схемаларын салыстыруға арналған, әдетте, бұл ай-

налымнан тыс активтерді жаңартудың кредиттік схемасы. 

Өз кезегінде, ұсынылып отырған әдістемелерге сәйкес 

лизингті баламалы құралдармен салыстыру ақша ағыны 

мен ағындар теңгерімін салыстыру, дисконтталған құнды 

есептеу, дисконттаудың түзетілген ставкасы бойынша ли-

зингтің таза ағымдағы құнын есептеу әдістерімен жүзеге 

асырылуы мүмкін. Лизинг берушінің шығындарын каль-

куляциялауға негізделген ұсынылатын әдістемелердің қа-

тарында түзету коэффициенттерін пайдалану ұсынылады, 

ал басқаларында — дисконттау ұсынылады [2].

Отандық мамандардың әдебиетте және ұсынысында 

лизингтің тиімділігін бағалаудың шетелдік әдістерін 

қолдану, бірақ оларды қазақстандық жағдайларға бей-

імдеу сирек емес. Лизингті бағалаудың шетелдік әдістеме-

лерінің көпшілігі жалға алушы, сондай-ақ лизингтік ком-

жүктеу/скачать 4,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: