Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау
жүктеу/скачать 9,47 Mb.
|
Цито Сарыағаш-2
- Бұл бет үшін навигация:
- Уотсон-Крикұсынғанмодель
| Дезоксирибонуклеинқышқылы.ДНҚмолекуласы–бұлеңүлкенбиополимер,биспираль,себебі ол екі полинуклеотидтік тізбектен тұрады және олардың азоттық негіздерібір-біріменсутектікбайланыспенкомплементарлықпринципбойыншаантипаралельдіорналасады.А
-Т,Г-Ц. 31---ТААЦТАТГТЦЦГ---51 ДНҚядродаорналасады,олжердеақуыздарменсызықтықструктуралардыяғнихромосомалардықұрайды.Хромосомаларядроныңбөлінукезеңіндемикроскоптанжақсыкөрінеді. Ал интерфаза кезінде олар деспиральданған. ДНҚ митохондрияда және пластидтердекездеседі,олжердемолекулаларысақиналықұрылымдықұрайды Ядролық құрылымға дейінгі жасушаларда дасақиналы ДНҚ болады. ДНҚ екі еселенуге(редупликация)қабілетті. Бұлжасушалықциклдіңбелгілібірсинтездіккезеңіндеорындалады. ДНҚқұрылымытұқымқуалаушылықтыңмеханизмдерінтүсінугемүмкіндікбереді. ДНҚ-да биологиялық ақпараттар көшіруге жәгне ұрпақтан-ұрпаққа берілуге бейім күйдесақталады. Уотсон-Крикұсынғанмодель:1953 жылы Джеймс Уотсон жәнеФренсис Крикұсынған ДНҚ-ның молекулалық моделімынамәліметтергенегізделіпқұрастырылған: ДНҚ–полимер,ондағынуклеотидтер3-5фосфодиэфирлікбайланыстарарқылыжалғанып,полинуклеотидтіктізбектердіқұрайды. ДНҚ-дағынуклеотидтерқұрамыЧаргафережесінебағынады:ДНҚқұрамындағыпуриндик негіздер (А+Г) әрқашанда жәнепиримидиндік (Т+Ц) негіздер қосындысына тең;АмөлшеріТтең,ЦмөлшеріГтең. ДНҚмолекуласы2полинуклеотидтітізбектентұрады, қосширатылғанқұрылым. ТабиғижағдайдағыДНҚ-нықұрайтынқосарланғантізбекөзарасутектікбайланыстарарқылыұстасыптұрады. ДНҚүштікмоделі:ширатылғанқұрылым,қосарланғанполинуклеотидтітізбектіқұрайотырыпбір-біріменбайланысыптізбекоралғанкүйдеболады. Екітізбекбір-бірінеантипаралелльді ДНҚ тізбегі бағытымен және де полярлығымен ерекшеленеді: әрбір тізбектің 5/ ұшы мен 3/ұшыболады.Тізбектіңұзындығытекқанабірбағытта5/-тан3/-қадейінұзарады.Әрқаанда 3/ұшыұзарады. Тізбектің азоттық негіздері келесі комплементарлық арқылы бірігеді: А мен Т, Г мен Ц.Комплементарлық–ДНҚ-ныңбастыкілттік құрамы. ДНҚ молкулаларыекі түрлі бағытта ширатылған болуы мүмкін: 1) оңға қарай ширатылған-В–пішінді;2)солғақарайширатылған–Z–пішінді. Табиғатта ДНҚ молекулалары көпшілік жағдайда оңға қарай ширатылған күйде кездеседі.Құрамында ГЦ нуклеотидтерінің болуы не болмауына байланысты ДНҚ молекуласының кейбіручаскелеріВ-пішініненZ–пішініненемесекерібағытташиратылып пішіндерінөзгертуімүмкін.ДНҚқұрылымыныңауытқуыныңсебебіәлікүнгебелгісіз. ДНҚ-ныңбастықызметі –тұқымқуалау ақпаратынсақтау жәненуклеотидтерарқылысақталған ақпаратты ұрпақтан-ұрпаққа беру. Тұқым қуалау ақпаратының жасушадан-жасушағаберілуі ДНҚ молекуласының редупликациясына байланысты. ДНҚ молекуласында жасушаныңқұрылымы мен өмір сүруге бейімділігі туралы ақпарат жазылған. Бұл ақпарат генетикалық депаталады.ДНҚмолекуласындааминқышқылдарыныңтұқымқуалаутуралы ақпаратыжазылған. ПрокариоттардыңДНҚ-сықостізбектісақиналы,қаттыширатылғанмолекула,олцитоплазмадаорналасқан.Онынуклеоиддепатайды.НуклеоидцитоплазмаданбөлінбегенядролықмембранаондаДНҚ-ныңбірнешекөшірмесіболуымүмкін.Прокариоттардыңгеномындағы генлер тығыздығы эукариоттарға қарағанда әлдеқайда жоғары. Прокариотты гендерэукариоттыгендерденерекшелігіэкзон-интронсекілдімозайкалыққұрылымболмайды.Прокариоттардафункциональдыбайланысқангендероперондардепаталатынқұрылымдардықұрайды. ЭукариоттардыңДНҚ-сы біркелкі емес және ол нуклеотидтердің үшкласс қайталанатыннуклеотидтерқатарынажатады: –жиіқайталанатынқатарлар,геномда1млндейінкездеседі;бұндайДНҚхромосоманыңцентромерлік учаскелерінің гетерохроматиндерінде орналасады және де ақуыз синтезіне қатысыболмайдыбірақжекегендердіңарасынбөліптұруымүмкін.. –аз қайталанатын қатарлар,геномда 100 және 1000 рет кездеседі (мысалы, тРНҚ, рРНҚ жәнеақуыздар, рибосома мен хроматиннің құрамына кіретіндер және т.б ) «үй шаруашылық гендер»туралы ақпаратты алыпжүреді,ақуыздыңжәнеРНҚмолекуласымен синтезделуінбақылайды; –ДНҚ уникальды бөліктері –бұл ДНҚ бөлігі қайталанбайтын нуклеотидтеріне сәйкес, олардыңүлесі геномның15-98%-ын алады(адамда – 56%);және де структуралық гендердің құрамынакіреді,полипептидтіңбіріншілікқұрылымытуралыақпараттыалыпжүреді. жүктеу/скачать 9,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|