Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау



бет205/351
Дата21.02.2023
өлшемі9,47 Mb.
#69842
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   351
Байланысты:
Цито Сарыағаш-2

Дезоксирибонуклеинқышқылы.ДНҚмолекуласы–бұлеңүлкенбиополимер,биспираль,себебі ол екі полинуклеотидтік тізбектен тұрады және олардың азоттық негіздерібір-біріменсутектікбайланыспенкомплементарлықпринципбойыншаантипаралельдіорналасады.А

  • -Т,Г-Ц.

  • 31---ТААЦТАТГТЦЦГ---51


  • ДНҚядродаорналасады,олжердеақуыздарменсызықтықструктуралардыяғнихромосомалардықұрайды.Хромосомаларядроныңбөлінукезеңіндемикроскоптанжақсыкөрінеді. Ал интерфаза кезінде олар деспиральданған. ДНҚ митохондрияда және пластидтердекездеседі,олжердемолекулаларысақиналықұрылымдықұрайды

  • Ядролық құрылымға дейінгі жасушаларда дасақиналы ДНҚ болады. ДНҚ екі еселенуге(редупликация)қабілетті. Бұлжасушалықциклдіңбелгілібірсинтездіккезеңіндеорындалады.

  • ДНҚқұрылымытұқымқуалаушылықтыңмеханизмдерінтүсінугемүмкіндікбереді.

  • ДНҚ-да биологиялық ақпараттар көшіруге жәгне ұрпақтан-ұрпаққа берілуге бейім күйдесақталады.
  • Уотсон-Крикұсынғанмодель:


  • 1953 жылы Джеймс Уотсон жәнеФренсис Крикұсынған ДНҚ-ның молекулалық моделімынамәліметтергенегізделіпқұрастырылған:

    1. ДНҚ–полимер,ондағынуклеотидтер3-5фосфодиэфирлікбайланыстарарқылыжалғанып,полинуклеотидтіктізбектердіқұрайды.

    2. ДНҚ-дағынуклеотидтерқұрамыЧаргафережесінебағынады:ДНҚқұрамындағыпуриндик негіздер (А+Г) әрқашанда жәнепиримидиндік (Т+Ц) негіздер қосындысына тең;АмөлшеріТтең,ЦмөлшеріГтең.

    3. ДНҚмолекуласы2полинуклеотидтітізбектентұрады, қосширатылғанқұрылым.

    4. ТабиғижағдайдағыДНҚ-нықұрайтынқосарланғантізбекөзарасутектікбайланыстарарқылыұстасыптұрады.

    5. ДНҚүштікмоделі:ширатылғанқұрылым,қосарланғанполинуклеотидтітізбектіқұрайотырыпбір-біріменбайланысыптізбекоралғанкүйдеболады.

    6. Екітізбекбір-бірінеантипаралелльді

    7. ДНҚ тізбегі бағытымен және де полярлығымен ерекшеленеді: әрбір тізбектің 5/ ұшы мен 3/ұшыболады.Тізбектіңұзындығытекқанабірбағытта5/-тан3/-қадейінұзарады.Әрқаанда 3/ұшыұзарады.

    8. Тізбектің азоттық негіздері келесі комплементарлық арқылы бірігеді: А мен Т, Г мен Ц.Комплементарлық–ДНҚ-ныңбастыкілттік құрамы.


    1. ДНҚ молкулаларыекі түрлі бағытта ширатылған болуы мүмкін: 1) оңға қарай ширатылған-В–пішінді;2)солғақарайширатылған–Z–пішінді.

    2. Табиғатта ДНҚ молекулалары көпшілік жағдайда оңға қарай ширатылған күйде кездеседі.Құрамында ГЦ нуклеотидтерінің болуы не болмауына байланысты ДНҚ молекуласының кейбіручаскелеріВ-пішініненZ–пішініненемесекерібағытташиратылып пішіндерінөзгертуімүмкін.ДНҚқұрылымыныңауытқуыныңсебебіәлікүнгебелгісіз.

    3. ДНҚ-ныңбастықызметі –тұқымқуалау ақпаратынсақтау жәненуклеотидтерарқылысақталған ақпаратты ұрпақтан-ұрпаққа беру. Тұқым қуалау ақпаратының жасушадан-жасушағаберілуі ДНҚ молекуласының редупликациясына байланысты. ДНҚ молекуласында жасушаныңқұрылымы мен өмір сүруге бейімділігі туралы ақпарат жазылған. Бұл ақпарат генетикалық депаталады.ДНҚмолекуласындааминқышқылдарыныңтұқымқуалаутуралы ақпаратыжазылған.

    4. ПрокариоттардыңДНҚ-сықостізбектісақиналы,қаттыширатылғанмолекула,олцитоплазмадаорналасқан.Онынуклеоиддепатайды.НуклеоидцитоплазмаданбөлінбегенядролықмембранаондаДНҚ-ныңбірнешекөшірмесіболуымүмкін.Прокариоттардыңгеномындағы генлер тығыздығы эукариоттарға қарағанда әлдеқайда жоғары. Прокариотты гендерэукариоттыгендерденерекшелігіэкзон-интронсекілдімозайкалыққұрылымболмайды.Прокариоттардафункциональдыбайланысқангендероперондардепаталатынқұрылымдардықұрайды.

    5. ЭукариоттардыңДНҚ-сы біркелкі емес және ол нуклеотидтердің үшкласс қайталанатыннуклеотидтерқатарынажатады:

    6. –жиіқайталанатынқатарлар,геномда1млндейінкездеседі;бұндайДНҚхромосоманыңцентромерлік учаскелерінің гетерохроматиндерінде орналасады және де ақуыз синтезіне қатысыболмайдыбірақжекегендердіңарасынбөліптұруымүмкін..

    7. –аз қайталанатын қатарлар,геномда 100 және 1000 рет кездеседі (мысалы, тРНҚ, рРНҚ жәнеақуыздар, рибосома мен хроматиннің құрамына кіретіндер және т.б ) «үй шаруашылық гендер»туралы ақпаратты алыпжүреді,ақуыздыңжәнеРНҚмолекуласымен синтезделуінбақылайды;

    8. –ДНҚ уникальды бөліктері –бұл ДНҚ бөлігі қайталанбайтын нуклеотидтеріне сәйкес, олардыңүлесі геномның15-98%-ын алады(адамда – 56%);және де структуралық гендердің құрамынакіреді,полипептидтіңбіріншілікқұрылымытуралыақпараттыалыпжүреді.




    9. Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   351




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет