Комплементарлық:Аллельді емес 2 доминантты гендердің өзара әрекеттесуінен жаңабелгініңжарыққашығуы.АдамныңқалыптыестуқабілетіаллельдіемесДжәнеЕгендердің комплементарлық әрекеттесуінен қалыптасады. Д гені иірім түтігінің, Е-геніесту нервінің қалыптыжетілуін анықтайды. Рецессивті гендер бойынша гомозиготаларда(dd)иірімтүтігі,ee-генотиптілерде-естунервтерідамымайды.D-ee,ddEжәнеddeeгенотиптіадамдарестімейді.Адамныңжынысыдааллельдіемесгендердіңөзаракомплементарлықәрекеттесуібойынша анықталынады. Алғашқы қалыптасқан жынысбездеріболашақ ұрпақтың жынысын толық анықтай алмайды. Жыныс бездері мен жынысмүшелерініңжіктелуіқұрсақтадамудың4-12аптасындажәнеосыэтаптатолығымен екінші жынысхромосомасына тәуелді дамиды. Ағзадағы 2-ші Х-хромосомасыныңболуыалғашқалыптасқанжынысбезіменжынысжүйесініңдамуынәйелтипінесайқалыптасуына бағыттайды.
Ал аталық жыныстың дамуы У-хромосомасынабайланысты,аталықұрық безі менсыртқы аталық жыныс мүшелеріқалыптасады. Егер екінші жыныс хромосомасының Хне У хромосомаларыныңболмағанжағдайдажыныс бездері жіктелінбейді, туылғанбалада оныңорнына дәнекер ұлпаларқалыптасып, ішкі және сыртқы жыныс мүшелеріәйел типінеұқсап, бірақ жетілмегенкүйінде қалады. Аталық жыныстыңқалыптасуынаағзадағыУ-хромосомасыныңжәнежынысбездерініңжіктелуіменаталықжынысгормоны - тестостеронның синтезделуінанықтайтынУ- хромосомаментіркес гендердіңболуы жеткіліксіз. Бұлүшінаталық жыныс гормонына жасушалардың сезімталдығынқамтамасызететінбасқагенніңөнімі-белок рецепторқажет.Белок-рецептордыңсинтезінеХ хромосомадаорналасқанерекшегенжауапбереді.Кейбір жағдайдаадамдарецессивтігендікмутациянәтижесіненбелок-рецептортүзілмейді.Соныңсалдарынанаталықжынысбелгілердамымайқалады,ондайжағдайдааналықжынысбелгілерібасымболады.(Морриссиндромынемесетестикулярлықфеминизациясиндромы:генотипХУ,фенотипбойыншаәйел).
Сонымен адамда аталық жыныстың қалыптасуы 2 аллельді емесгендердіңкомплементарлыәрекеттесуінің:аталықжынысгормоны-тестостеронғажауапберетінгенменбелок-рецептордыңсинтезінежауапберетінгенніңөзараәрекеттесуініңнәтижесі.
Эпистаз:Біраллельдіемесгенніңекіншібіраллельдіемесгенменбасылуы:доминанттыәсеркөрсететінгендерэпистатикалықнемесесупресссор гендердепаталады.Бұлжағдайдаэпистаздоминанттыболыптабылады.
Доминантты эпистазға тауықтардың қауырсындарыныңтүстері мысал бола алады.ДоминанттыС-гені түрлітүске,доминанттыаллельдіемесIгенісупрессоржәнеС-Iгенотиптітауықтардыңтүсіақ болады.
P: ♀ CCIIx♂cciiG:CI;CI;ci;ci;
F1 CcIi
Достарыңызбен бөлісу: |