83
мен до ми никан дық тар ор де ні, ре фор ма ция қоз ға лы сы на қар сы кү рес кен
иезуит тер, бел гі лі ав гус тин дік, иоан нит тік ор де ні бү гін де та ны мал.
Ба тыс еуро па лық дін дар лар мен схо лас тар қа лып тас тыр ған ілім ка-
то лик шір кеуі нің рес ми көз қа ра сы на ай нал ды. Ка то лик ілі мін да мы тып,
қа лып тас тыр ған ор та ға сыр лық ой шыл –
Фо ма Ак вин с кий
(1225– 1274).
Ф.Ак ви нс кий дің аян жай ын да ғы ілі мін бі рін ші Ва ти кан Со бо рын да ка-
то лик тік шір кеу рес ми түр де қа был да ды. Аян жә не се нім дін дар лық тың
ба сы ре тін де бы лай деп тү сін ді ріле ді: «Құ дай – жа ра ту шы, өз сө зін қор-
ғаушы, құ дай – бар лық нәр се нің бас тауы мен соңы, ол адам са на сын да
жа ра тыл ған қуат тар ар қы лы нұрлана ала ды. Аян құ дай дың Исаға «айт-
қан» сөз де рін де кө рі не ді. Он да ғы се нім ді қа был дау жә не орын дау адам
ба ла сы на бе ріл ген сый».
Ка то ли цизм ілі мі нің бас ты ерек ше лі гі:
–
Қа сиет ті Рух Әке Құ дай дан ға на емес, Құ дай ұлы нан да шы ға ды;
–
Жан нат қа кір ген ге дейін адам то зақ та та за ра ды;
–
Рим Па па сын шір кеу бас шы сы ре тін де мой ын дау;
–
Ма риям ана ның да ас пан ға кө те ріл ге ні не се ну;
–
Ка то лик тер дің дін бас шы сы бо лу үшін үй лен беуі;
–
Пайғамбарға «түс кен» бар лық үкім ді бір дей қа был да мау жә не т.б.
Католик шіркеуінде қандай өзгерістер орнады?
Ка то лик тік шір кеуде гі өз ге ріс тер.
Ка то лик тік шір кеуде екін ші
Ва ти кан Со бо ры нан соң (1962–1965) көп өз ге ріс тер бол ды. Кө не ла тын
ті лін де жа са ла тын құл шы лық пен ді ни рә сім дер ен ді әр ұлт тың өз
ті лін де жа са ла ды. 1996 жы лы Па па Иоанн Па вел ІІ қол қой ған құ жат тар
бойын ша триадо ло гия қа сиет ті рух ту ра лы оқу мен қа тар кө не шы ғыс
әкей ле рі нің ілім де рі не сәй кес тү сін ді рі луі ке рек бол ды.
Қа зір гі пра вос ла вие шір кеуі мен ка то ли цизм нің ара сын да дог мат-
та ры ның дұ рыс ты ғы, ли тур гиясы ның то лық ты ғы, құл шы лық тар дың
шы най ылы ғы өза ра мой ын да ла ды.
Хрис тиан ді нін де жо ға ры да ғы шір кеу лер ден бас қа ұлт тық шір кеу лер
деп ата ла тын шір кеу лер де бар. Олар – Си рия шір кеуі, Ар мян шір кеуі,
Мы сыр шір кеуі, Эфиопия шір кеуі, Нес ту рия шір кеуі, Ма ро нит шір-
кеуі, т.б.
Ка то лик шір кеуі Ита лия, Ис па ния, Пор ту га лия, Фран ция, Бельгия,
Аус трия жә не Ла тын Аме ри касы ел де рін де кең таралған.
Достарыңызбен бөлісу: 
