Дархан қыдырәлі ұлы дала тарихы



Pdf көрінісі
бет69/407
Дата27.04.2022
өлшемі13,38 Mb.
#32466
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   407
Байланысты:
udt

ҰЛЫ ДАЛА тарихы

73 


айырып алу да оңайға түспейді. Сондай-ақ Сібірдегі шамандық сенім де бізге 

тән емес. «Шаманизм»

113

 – бізге бертін келе ориенталист ғалымдар жапсырған 



жасанды ұғым. Байырғы түрк тілінде «шаман» деген сөз тіпті болмаған. Қазақ 

«бақсы» деген. Десе де, бертінге дейін жалғасып келген «бақсылық» та түрктер 

арасына кейіннен енген.

«Бақсы» – санскрит сөзі. Байырғы түрктер «қам» деп атаған

114

. Бұл жерде 



айта кетерлік тағы бір жайт, «бақсы» немесе «qam> қам» - дін басы емес. Бақсы 

– бүгінгі жалпақ тілмен айтқанда дәруіш, тәуіп, жындарды қолдана білген емші, 

асқан  күйші,  өнерпаз,  шебер  ұста,  темірші.  Бақсылардың  негізгі  ерекшелігі 

–  олардың  жыны  болған.  Халық  арасында  оны  кейде  «арқасы  бар»  деп  те 

айтады. Ол ел аралап жүріп, қобызын күңірентіп күй тартқан, зікір айтып, жынын 

шақырып, дем салған, адамдарды емдеген, жауырын қарап, бал ашқан, дүкен 

ұстап, темірден түйін түйген. Бірақ ол діннің көсемі болмаған. Көне түрктерде 

діни  сенімнің  басы  –  қаған  еді

115

.  «Тәңір  жарылқаған»  қаған  –  тәңірдің  құты 



қонған  ерекше  кісі  екені  анық.  Жалпы,  бағзы  бабалардың  наным-сенімі  мен 

дүниетанымын әлі де терең зерттеу қажет деп есептейміз.

113

 Қыдырәлі, 2008, 216 б.



114

 Уәлиханов, 1961, 473 б.

115

 Гумилев, 1994, 73-75 бб.






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   407




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет