Дәріс №1 Тақырыбы: Жер кадастрының әдістемелік негіздері Қарастырылатын сұрақтар
Дәріс №11 Тақырыбы: Мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған
жүктеу/скачать 315,69 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс мәтіні
| Дәріс №11
Тақырыбы: Мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйелері (МЖК ААЖ) Қарастырылатын сұрақтар: Жер кадастрын ААЖ жүргізу Жер кадастрының ААЖ қалыптастыру Дәріс мәтіні: Жер кадастрын ААЖ жүргізуді жер учаскелері бойынша келесі міндетті ақпараттар кіреді: жер учаскесінің кадастрлік нөмірі; әкімшілік аудан; учаскесінің орны және оның жүйелік баяндамасы; нысаналы арналуы; бөлінуі; пайдаланудағы шектеулер және ауыртпалықтар; учаске ауданы. Жер кадастрыньщ компьютерге түсуі еліміз бойынша Астанада бірінші рет қолға алынып, жүзеге асқан шара болатын. 2002 жылы тамыз айында ҚР Жер ресурстарын басқару агенттіктің қолдауы мен 2 жүйе бойынша жоба жасалды. Олар МЖКААЖ және жер балансы. Бұл бағдарламалар Қазақстанның Солтүстік-батысында Ақтөбе облысының екі ауданында құрылған. Бұнда жер кадастрының тематикалық сандық карталарын құру үшін мынадай мәліметтер жиналған: жер кадастрлық; топографиялық; топырақтық; геоботаникалық. Сонымен қатар жер учаскелерінің атрибутивті мәліметтері жинақталган, жер учаскесінің интенсификациялық мәлімет меншік иесі жэне олар арасындагы құқықтык катынастар. Бұдан басқа сонымен мәліметтерді облыстық және республикалық жіберу механизмін дайындап шығару қажет болатын. Бұл кезде штабта 8 маман болса жылдың соңында 35 маманға көбейген. БМЖР мәлімет базасында мынадай талаптар қойылған: мәліметтерді сақтау мәліметті толық камтамасыз ету, мәлімет алу үшін ешқандай шектеулердің болмауы. Ақпарагтарды қоргау және т.б. мәліметтер базасы 102 кестеден, 4 процедурадан, 24 мінездемеден құрылған. Мәліметтер базасы жер кадастрының төмендегідей обьектілері бойынша мәлімет сақталады: жер учаскелері (интенсификациялық, аудандық, экономикалық, құқықтық сипатталады); кадастрлық кварталдар (аудандық және құкықтық сипаттамасы); аудандық сипаттамалар; облыстық сипаттамалар. Мәліметтер базасында сақталган жермен өзара қатысты субъектілер бойынша мәліметтер бірнеше категорияға бөлінеді: 1) заңды немесе жеке тұлғалар; 2) мемлекеттік немесе мемлекеттік емес тұлғалар. Азаматтық, ұйымдастырушылық және құқықтық формалары, мекен жайы, куәлан-дыратын құжаттар, жалпы қабылданған кодтар, жетекшілер жайындағы ақпараттар. Мынадай обьектілерді графикалық түрде корсету үшін мәліметтер сақталады: ғимараттар мен құрылыстар, топографиялық, сызықтық, полигондық және нүктелік жер учаскелері бойынша есептік кварталдардың аудандық елдімекендердің пункттерінің шекаралары. Алқаптар (сызықтық, полигондық, көлемдік), топырақтардың әр түрлілігі (ботаника, азықтық алқаптар). Бұл жобаның (жер балансының) соңғы модулінде жер кадастры бойынша әр жылдық есеп беру көрсетіледі. Оның негізгі мақсаты аудандық, облыстық жер комитетінің және ҚР жер ресурстарын басқару агентствосының жұмыстарын автоматтандыру. Бұл модуль құрылған жалпы жер мемлекеттік статистикалық есеп берудің бекітілген формаларын беруді көрсетеді. Соның ішінде жерлердің санаттар бойынша бөлінуі, меншік иесінің жер учаскесіне жеке меншік иелері және жер пайдаланушылар туралы есеп. Жерлерді лимандык суару туралы ауылшаруашылық мақсатындағы жер алқаптары көлемінің өзгеруі бойынша анықтамасы. ҚР азамат және занды тұлғаларға ауылшаруашылық емес және т.б. мақсатгарда тұрақты пайдалануға берілген жерлердің есебі: а/ш мақсатындағы жерлердің егістікті пайдалануы жайындағы анықтамасы, а/ш мақсатындағы жер учаскесінің шабындық және жайылымды түбегейлі жақсарту жайлы анықтама, әкімшілік аудан, облыстық және республикалық әкімшілік шекараларынан тыс пайдаланылып жатқан, ауданның, облыстың, республиканың жер пайдалану экспликациясы. ҚР азаматтарының және заңды тұлғаларының жер экспликациясы. 2003 жылы Астана қалалық жер ресурстарын басқару жөніндегі комитеттің және «Астана қала ҒӨО жер» еншілес мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдастырылуымен осы қала бойынша жер кадастрының автоматтандырылған ақпаратгық жүйесінің құрылымы Шымкент қаласындада ашылган. МЖК ААЖ «элекрондық үкімет» шегінде екі негізгі мәселені шешуге міндетті: Басқа да мемлекеттік ақпаратгық жуйелерді жер ресурстары жөнінде ақпараттармен қамтамасыз ету. Тұрғын халық пен басқа да заңды тұлғаларға ақпараттық қызмет көрсету. МЖК ЛАЖ мен электрондық үкімет интеграциясы саласында келесі бағыттар бойынша жұмыстар жүргізілді: - электрондық үкімет веб сайтының жер кадастрлық мазмұнды ақпаратпен жинақталуы; - «Пайдаланушымен жұмыс» жүйешесінің көмегімен МЖК ААЖ мәліметтер базасындағы акпараттарға қол жеткізу мен пайдаланылу механизмі өңделіп, сынақтан өткізілді. МЖК ААЖ бұл ақпараттармен «Адресті регистр», «Тұрғындарға қызмет көрсету орталыгы», мемлекеттік мәліметтер базасы «Жылжымайтын мүлік регистрін» қамтамасыз етеді; - ақпараттандыру Агенттігімен өңделіп шығарылатын МЖК ААЖ-ның «Жеке тұлға» және «Заңды тұлға» сияқты мемлекеттік мәліметтер базасы мен интеграциясы жөніндегі жұмыстар жоспарға енгізілген; - ақпараттандыру Агенттігі мамандарының көмегімен мемлекеттік құжатайналымы жүйесі ендірілуі орын алуда. Республика аумағында қалыптасып жатқан «Электрондық үкімет» шегінде багытталған мемлекеттік жер кадастрлық және оның автоматтандырылган ақпараттық жүйесі осындай сипатқа ие және ол келесі мәселелерді шешеді: - меншік қүқығына және жылжымайтын мүлікке басқа да заттық құқыктарды мемлекеттік кепілдемелермен қамтамасыз етуге жағдайлар жасау; - жер және басқа да жылжымайтын мүлік объектілерін есепке алудағы уақытша талап етулерді қысқарту және мемлекеітік жер кадастрының мәліметтерімен таныстыру; - салықтық әкімшіліктендіру жүйесінің жоғары жетілуі және салықтандыру мақсатында пайдаланылатын ақпараттардың толықтылығын және айқындылығын қамтамасыз ету; - ұйымдар мен азаматтарға, сонымен қатар мемлекеттік органдарға және жергілікті өзін-өзі басқару органдарына көрсетілетін мемлекеттік қызмет көрсетудің жоғары жетілуі. Қазақстан Республикасының Жер кодексі 2003 жыл 20 маусым жер кадастры қагазға түсіріліп жүргізіледі және ақпаратты жинақтаудың, өңдеу мен сақтаудың электрондық жүйелерін пайдалану арқылы жүргізілуі мүмкін. 1. Arc Gis by ESRI терезесі (15-сурет) программаны іске қосқаннан кейін GZK арлыкыгымен жұмысқа мүмкіндік туады. 2. ЕГРЗ графикалық мәліметтерімен жүмыс істеуге мумкіндік беретін құрал-саймандар 3. МЖК ААЖ программалық қамтамасыз ету жалпы жүйелік, базалық құрал-саймандық жүйелер тұтастығынан тұрады: операциялық, мәліметтер қорын басқару геоақпараттык, сонымен қатар жүйе жұмыстарының барлық кезеңдеріндегі жер кадастрлық ақпараттарды өңдеу, талдау, сақтау процесін автоматтандыратын арнайы қолданбалы программалық құралдар. 2. Заңдарда мәліметтен тұлға туралы екендігі ақпараттан түсінікті, заттан, фактіден, құбылыстардан және процестерде олардың ұсынылған формасына тәуелсіздігі, ақпараттандыруда - ұйымдастырылатын социалды экономикалық және ғылыми -техникалык процестер құрудағы оптималды шарттар үшін ақпаратпен қажетінше қанағаттандыру және азаматтардың кұқығын мемлскеттік жоғарғы органдарда реализациялау. Жергілікті басқару органдарында, ұйымдастыру, калыптастыру негізінде қоғамдық қалыптастыру және ақпарат ресурстарын пайдалану. Жоғарыда көрсетілген заңда келесі түсініктер қабылданган: Құжатталган ақпараттар (құжат) - материал тасушыда бекітілген ақпарат реквизиттерімен оны теңестіруге мүмкіндік береді. Ақпараттар процесі - жинау процесі, өңдеу, жинау, сақтау, іздеу және акпараттарды тарату. Ақпараттық жүйе - ұйымдастырылып реттелінген құжаттар жиынтығы (құжаттар массиві) және ақпараттар технологиясы, соның ішінде байланыс және есептеу техникасы кұралын пайдалана отырып ақпарат процесін реализациялау. Ақпарат ресурстары - жеке құжаттар және жеке құжаттар массиві, ақпараттар жүйесіндегі құжаттар массиві (кітапханаларда, архивтерде, қорларда, банктердегі деректер, басқада ақпарат жүйелерінде) және құжаттар. Ақпараттар ресурстарын қалыптастыру қоғамның құқылы мүшесі, заңды тұлға есебінен жүзеге асырылады және оларды баскада ресурстармен қатар заң қорғайды. Ақпараттар ресурстарының құқықтық режимі нормамен анықталады, орнататын: меншіктік құқык жеке құжаттарда және жеке құжаттар массивінде, ақпараттандыру жүйесі құжаттарда; ақпараттар категориясы деңгейі бойынша пайдалану мүмкіндігі; ақпаратты құқықтық қорғау тәртібі. Сонымен қатар ақпаратты құжаттаудағы шартты міндеттің бірі ақпаратты ақпараттар ресурстарына қосу болып табылады. Ақпараттар жүйесін қамтамасыз ету автоматты құралы түрде және оның технологиясы - программалық, техникалық, лингвистикалық, қүқықтық және ұйымдастыру қүралы (программаларды электронды есептеу машинасы үшін; есептеу техника қүралы жэне байланыс; сөздіктер, тезаурстар және классификаторлар; методикалар және нұсқаулар; үкімдер, міндеттік нүсқаулар; сызбалары және олар туралы қысқаша түсініктері, басқада пайдаланатын құжаттарды сүйемелдеу), пайдаланатын немесе ақпарат жүйелсрін жобалау кезінде жасағганды пайдалануды қамтамасыз ету. Ақпараттар ресурстары меншігі, ақпараттар жүйесі, технологиясы және қамтамасыз ету құралы - субъект, өкілетті иелік толық көлемде реализациялау, көрсетілген обьектілерді пайдалану эмірлік ету. Ақпараттар рссурстарының иесі, ақпарат жүйесін, технологиясын және оны қамтамасыз ету қүралы - субьект, көрсетілген обьектілерді пайдалануды жүзеге асырушы және өкілетті өкім шегінде реализациялауға орнатылган заң бойынша. ІІайдапанушы (түтынушы) ақпаратты - субьект, акпараттар жүйесіне немесе делдалга озіне қажетті ақпаратты алу үшін және оны пайдаланушы болып табылады. Конфиденциялды ақпараттар - заңға сәйкес пайдалануға шек қойылатын құжатталған ақпараттар. Пайдалануға тыйым салынған, шектеу қойылған ақпаратқа жататындар; Заң шығарушы және басқада нормативті актілер, құқық орнататын, бастандық және азаматгардың міндеттері. Құжаттар, мемлекеттік билік органдары басқару және жергілкті өзін-өзі басқару органдары туралы ақпаратгар қүжаттары, бюджет қорын пайдалану туралы және басқада мемлекеттік және жергілкті ресурстар. Ақпарат көздерін пайдаланудан бас тарту сотта қаралуы мүмкін. Дәрежесі «қызметке пайдалану үшін» аса анықталмаган және қосымша билік кұрылымдарының шешімін талап етеді. Мысалы, жер туралы мәлімет және оның иесі келісімімен болуы тиіс, телефоны, мекен-жайы, жеке басы құжатынын нөмірі және де басқада мәліметтер, мүмкін, жалпыға пайдаланымға жария болмауы керек. Сондықтан жер кадастры жүйені кіргізуде белгілі бір классификациялық ақпараттар дәрежесіне байланысты жабық болуы тиіс және оны алудағы толем шарты. Деңгей - барлық ақпарат пайдалануға тегін беріледі. Деңгей - қабатталған ақпараттар, тегін беріледі мынандай жағдайда қаражаттық және технологиялық қатысулар бірыңгай жасағанда белгілі әкімшілік-территориялық ұйымдасқанда. Деңгей - нақтылы ақпарат төлемақыға беріледі. Ұсынылған жобаны талдай отырып, жалпы кадастр өндіріс процесінде акпаратты пайдаланушылардың арасындағы олардың қатысымен айырмашылықтарды айтарлықтай байкауға болады. Осы өндірісті қаражаттандыру, басқару органының барлык деңгейі кезкелген ақпаратты тегін ала алады. Бірақ билік органы түсінігімен бұл жағдайда тек регион әкімшілігі айымдайды, бюджет қорын бөлуші ретінде және заң шығарушы өкілдер. Тегін ақпаратты сонымен қатар сот орган және тәртіп сақтау органдары, салық инспекциясымен қоса және полиция (бірінші деңгейдегі мәліметті қажет ететін). Екінші деңгей үйымдардан және мекемелерден тұрады, үнемі жер ақпаратына қызығушылық білдіріп отыратын. Бұдан баска олар ереже бойынша оздерінің ведомоствалық кадастрларын жүргізеді немесе басқада іспетес жүйелерде. Бүл үйымдар бірыңғай ақпарат жүйесін құруға қызыгушылық танытады себебі бүрынырақ қарастырылгаи. Сондықтан қаражатгары техникалық және басқада ресурстар үшін жылжымайтын мүлік жэне жер туралы бірыңғай банк мәліметгерін орынды біріктірілген. Қоғамның құқылы мүшесі және үшінші деңгейді уйымдастыруда ақпаратты белгілі бір төлем арқылы алуы тиіс. Телем ақы көлемі және беру, сақтау, нақты шыгынға кадастр ақпаратын актуализациялау. Ақпарат мәліметтерінің бірыңғайлы банкі қүрғаннан бұрын ақылы болуы тиіс. Екінші деңгейлі банктер үшін. Осы үлгімен ақпаратгарды реттеу көздеген максатқа орындауға мүмкіндіктудырады. Акпаратты корғау және субьектілердің мақсатын жүзеге асырады: жою ісіндегі рұқсатсыз қозғалысын болдырмауда; жаңарту, көбейту, ақпаратты бөгеу; азаматтардың конституциялық құқыгын қорғау жеке құпияларын және жеке мәліметтердің конфиденциальностын сақтау, ақапарттар мүиесіндегі; Ақпарат процессінде қоғамның құқылы мүшесінің құқығын сақтау зерттеу кезінде, өндірісте және ақпараттар жүйесінде қолдану, технологиялық құралмен қамтамасыз ету. Ақпарат ресурстарына саласында субьект құқығын қалыптастыру, ақпарат ресурстарын пайдалану, жасау, өндірісте ақпарат жүйесінде қолдану, технология л арды жэне құралды қамтамасыз етуде қорғайды, заң бұзушылық мақсатында қоргайды, заң бұзушылықтарды болдырмауды, бұзылған к.үқықты орнына келтіруге жэне келтірілген зиянды қайтару. Ашық ақпаратгы пайдаланудан бас таріу немесе ұсыну пайдаланушыға қате ақпараттар болу мүмкін сот тәртібінде қаралуы мүмкін, талас процесінде қаралып жатқан негізделемеген ақпаратгарды пайдалануга шек қойылган ақпараттар қатарын жатқызуға, қойылған талап бойынша келтірілген зиянды өтеу жагдайында негізсіз баса тарту үсынылган ақпартты пайдаланушы немесе нәтижесінде баскада пайдаланушы құқыгының бұзылуы. жүктеу/скачать 315,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|