Дәріс №13 Құстардың морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктері, Құстардың шығу тегі, тектік формалары. Құстардың экологиясы Дәрістің оқыту нәтижелері
жүктеу/скачать 109 Kb.
|
| ҚҰСТАР КЛАСЫ – AVES
Кесірткеқұйрықты, немесе Ежелгі құстар кластармағы – Archaeornithes Желпуішқұйрықты, немесе Нағыз құстар кластармағы – Neornithes Тісті құстар отрядүсті – Odontognathae Ихтиорнитестер отрядүсті – Ichthyornithes Жүзгіш құстар отрядүсті – Impennes Пингвинтәрізділер отряды – Sphenisciformes Кәдімгі, немесе Жаңатаңдайлы құстар отрядүсті – Neognathae Отрядтар: Африка түйеқұстары – Struthioniformes Нандутәрізділер – Rheiformes Казуартәрізділер – Casuariiformes Эпиорнистәрізділер – Aepyornithiformes Моатәрізділер – Dinornithiformes Кивитәрізділер – Apterygiformes Тинамутәрізділер – Tinamiformes Маймаққаздар, немеселер Гагаратәрізділер – Gaviiformes Сұқсыртәрізділер – Podicipediformes Түтіктұмсықтылар, немесе Дауылпаздар – Procellariiformes Бірқазантәрізділер, немесе Ескекаяқтылар – Pelecaniformes Ләйлектәрізділер (дегелектәрізділер), немесе Сирақтылар – Ciconiiformes Қазтәрізділер – Anseriformes Сұңқартәрізділер, немесе Күндізгі жыртқыштар – Falconiformes Тауықтәрізділер – Galliformes Тырнатәрізділер – Gruiformes Диатриматәрізділер – Diatrymiformes Татреңтәрізділер – Charadriiformes Кептертәрізділер – Columbiformes Тотытәрізділер – Psittaciformes Көкектәрізділер – Cuculiformes Жапалақтәрізділер – Strigiformes Тентекқұстар – Caprimulgiformes Ұзынқанаттылар – Apodiformes Көкқарғатәрізділер – Coraciiformes Тоқылдақтар – Piciformes Торғайтәрізділер – Passeriformes Орнитология (грек. ornіtos – құс және logos – ғылым) – зоологияның құстар, олардың жүйеленімі, жекеше және тарихи дамуы, физиологиясы, экологиясы, жер бетіне таралуын зерттейтін саласы. Орнитология терминін алғаш рет ғылымға XVI ғасырда итальян ғалымы У.Альдрованди енгізді. Қазақстан құс фаунасы жөніндегі алғашқы мәліметтер (XIX ғасырдың басы) орыс ғалымдарының (П.С. Паллас, Н.Я. Озерецковский, С.П. Крашенинников, т.б.) еңбектерінде айтылған. Олар құстардың ғылымға белгісіз түрлерін ашып, сипаттама берді. Кейіннен құс түрлерінің қазақ даласына таралуы жөнінде жаңа заңдылықтар ашты (А.Н. Северцов, М.А. Богданов, П.П. Сушкин, М.А. Мензбир, т.б.). Орнитология - құстар туралы ғылым. Биология ғылымдарының жүйесінде орнитологияның алатын орны ерекше. Жануарлар әлемінің эволюциясында құстар өзіндік тармаққа ие. Орнитологияға түрлі әдістемелер көмегімен алынған құстар туралы барлық білімдер жүйесі енеді. Сондықтан да құстарды объект ретінде қолданатын басқа физиология, биохимия, гистология ғылымдарымен де байланысты. Құстар баяғыдан ақ эволюциялық зерттеулердің моделі ретінде қызмет атқарады. Көптеген ірі эволюционистер мен орнитологтарға М.А.Мензбир, П.П.Сушкин, Б.Ренш, қазіргі кезде А.Уэтмор және Э.Майр сынды ғалымдар бар. Эволюционистердің қажырлы еңбектерінің нәтижесінде омыртқалылар жүйесінде құстардың жеке топ ретінде қалыптасуына ықпал жасады. Қазіргі заман биологиясының түбегейлі мәселелерін шешуде құстардың атқаратын рөлі айрықша. Ең алдымен оларға популяциялық биологияның, биоценологияның, кеңістіктің бағыты, сигнализация, коммуникация және сондай ақ мінез құлықты басқару жатады. Орнитология сонымен бірге қолданбалы бағыттармен шұғылданатын дәрігерлік және авиациялық орнитологияменде тығыз байланысты. Орнитологияның жалпы биологиялық және эволюциялық потенциалының жоғары болуы, құстардың жануарлар әлемінде көп зерттелген топтардың бірі болғандығын анықтайды. Орнитология өзінің ұзақ даму тарихында құстар туралы білімнің үлкен жүгі жинақталып, олар іргелі, қолданбалы, аралық сияқты көптеген бағыттарға тарамдалды. Қазіргі уақытта бұл бағыттардың жиынтығы орнитологияның алдында тұрған 3 негізгі міндеттерді шешеді: құстар туралы ортақ білімдерді толықтырады, олардың жалпы биологиялық және эволюциялық мәселелерін және тәжірибелік мақсатта қолдануды қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 109 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|