Қиындықтарды жеңу кезінде алға қойылған мақсатқа жетуге ынталандырады және бағыттайды.
Еріктің тежеу функциясы адамның дүниетанымына, идеалдары мен сенімдеріне сәйкес келмейтін қажетсіз әрекеттерді, мотивтер мен әрекеттерді тежеуде көрінеді.
Реттеуші функция ерікті түрде, әрекеттерді, психикалық процестер мен мінез-құлықты реттеуде, кедергілерді жеңуде көрінеді.
Даму функциясы-ерікті реттеу субъектінің мінез-құлқын жетілдіруге бағытталған.
Еріктік әрекеттің құрылымы
Еріктік әрекеттің құрылымы
Шешімді орындау
Шешімді қабылдау
талқылау және мотивтердің күресуі.
ынталандың пайда болуы және алдын ала мақсат қою
1 фаза
2 фаза
4 фаза
3 фаза
Ерік сапалары:
Р.Ассаджиоли төменгі ерік сапаларын бөліп көрсетеді:
1) қуаттылық – динамикалық күш –қарқындылық; бұл сапа мақсатқа жетудің күрделігімен анықталады;
2) шеберлік – бақылау - тәртіптілік. Бұл сапа ерікпен басқа психикалық функциялардың реттелуі және бақылануы;
3) шоғырлану –зейін, бұл сапаның объектіге әсер етуде және тартымсыздығында маңызы ерекше;
4) шешімділік – жылдамдық – ептілік шешім қабылдауда көрінеді;
5) табандылық – беріктілік – шыдамдылық;
6) бастамашылдық – ерлік – шешілу; бұл тәуекелге бел буу;
7) ұйымдасқан – ықпалдастық – жинақтау. Ерік бұл жерде міндетті шешудегі барлық құралдарды ұйымдастырушы.
Қазіргі психология ғылымында келесі ерік сапаларын жіктейді (жағымды):
- мақсатқа ұмтылыс;
- принциптілік;
- дербестік;
- бастамашылдық;
- шешім қабылдағыштық;
- табандылық;
- ұйымдасқандық;
- батылдық;
тәртіптілік.
Қазіргі психология ғылымында келесі ерік сапаларын жіктейді (жағымсыз):
-негативизм
-қынырлық (упрямство)
-шешімсіздік
-пессимизм
-жалқаулық
-қорқақтық
-импульсивтілік