| Фунционалды-семантикалық өрістердің құрылымдық типтері
Предикативті ядроға
Темпоральдық аспектілік, таксис,етіс, дербестік;
модальдық,қалыпөрісі;
Заттық ядро
субъектілі/
объектілік, белгілілік/
белгісіздік
Квалитативті-квантативті ядро
сапалық, сандық,компаративтілік, посессивтілік
Пысықтауыштық ядро
себеп, мақсат, шарт, нәтижеөрістері, салыстыру,локативтіліктемпоралдықтыңпысықтауыштықаспектісі
ФСӨ орталық бөлігіне байланысты бірнеше түрге жіктеледі.
бір негізді;
бір негізді;
Бірнегізді функционалды-семантикалық өріс бір ғана грамматикалық орталықтан тұрады. Мұндай өрістерге темпоралдылық, персоналдылық, модальділік, компаративтілік, етіс т.б. категорялар жатады. Мысалы, темпоралдылық өрісі шақ категориясына, модальдылық өрісі рай категориясына, персоналдылық өрісі жақ категориясына негізделеді. Байқағанымыздай өрістің мағыналық негізінде морфологиялық категориялар жатады.
Көпнегізді функционалды-семантикалық өріс кемінде екі негізден тұрады. Олар грамматикалық категорияларға сүйенбейтін функционалды-семантикалық өріс болып табылады. Көпнегізді өрістер де әртүрлі деңгейге жататын тілдік бірліктерден тұрады. Мұнда грамматикалық категорияларды болатын грамматикалық мағынаны грамматикалық форма бермейді.
Өріс құрамын анықтағанда, ең алдымен, оның орталық бөлігін анықтап аламыз. Кейін өрістік мағынаны беруде негізгі семантикалық функцияны атқарып тұрған тілдік құралдармен қатар, оларды толықтырып, қосымша мән беріп тұрған тілдік құралдар орналасқан қосымша бөлік анықталады.
ФСӨ құрылымдық типіне қарай 2 түрге бөлінеді:
Достарыңызбен бөлісу: |
