ДәрісПедагогикалық практикадағы арнайы және инклюзивті білім беру жүйесінің негізгі даму тенденциялары. Акт білім беру мүмкіндіктері (мультимедиялық технологиялар) сағат Жоспар
жүктеу/скачать 21,91 Kb.
|
|
2 дәрісПедагогикалық практикадағы арнайы және инклюзивті білім беру жүйесінің негізгі даму тенденциялары. АКТ білім беру мүмкіндіктері (мультимедиялық технологиялар) - 1 сағат Жоспар: 1.Педагогикалық практикадағы арнайы және инклюзивті білім беру жүйесінің негізгі даму тенденциялары 2. АКТ білім беру мүмкіндіктері (мультимедиялық технологиялар) 3.«DATEC» жобасында АКТ-ның оқуүдерісініңмақсаттарыменміндеттері Білім беру саласындағы АКТ-ның қолжетімділігі жөнінде зерттеулер олардың әрбір балаланың индивидуалды қажеттіліктеріне сәйкес бағдарламаларды құрастыруға көмектесетіні және оқу үдерісін жеңілдететінін айқындады. АКТ инклюзиясы әдетте қолданыста даму ерекшеліктері бар тұлғалар тарапынан белсенді интеграцияны да кездестіреді. Мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың әлеуметтендірудегі жетістігі тек қоғам мен ғана емес, мүмкіндігішектеулі тұлғаның өзінің интеграциялануға деген талпынысына байланысты. Бұл арнайы білім беретін компьютерлік бағдарламаларды үйренуге, қоғамның баспа өкілдерімен икемді қарым-қатынас жасау және байланысқа арналған жаңа құрылғыларды қолдануға талпынысынан көріністабады. Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар үшін компьютерлік бағдарламалар олардың заманауи қоғамда интеграциялануының құралы екенін түсініп анағұрлым тез үйренеді, ақпараттық тапшылықты жою мақсатында қашықтықтан білім алады. АКТ-ның «ерекше» балаларға білім беру саласында қолданылуы әлемдік білім беру саясатында универсалды ұстанымы болып табылады. Бұл сұрақта негізгі халықаралық құжат БҰҰ-ның «Мүгедектердің құқықтары жөнінде Конвенциясы» болып табылады. Құжатқа 2006 жылы қол қойылып 2008 жылызаңды күшіне енді. Ал 2010 жылда бұл Конвенцияға 145-тен астам ел қосылды. Оның ішінде 90 мемлекет бірден ратификациялады. Ол елдердің ішінде Қазақстан да бар. Осы халықаралық құжатқа сәйкес мүмкіндігі шектеулі жандарға шектен тыс назар аудару денсаулығында ақаулар болуына байланысты емес, қоғамдағы белгілі бір кедергілерге тәуелді. БҰҰ мүгедектердің құқықтары туралы Конвенцияның 24-бабында инклюзивті білім алу туралы, мүгедек балалардың оқу үдерісіне бейімделуіне және АҚТ-ны қолданып үйренуі туралы ұсыныстар көрсетілген. Осы бапта мүмкіндігі шектеулі балалардың денсаулық ауытқуларын түзетудегі және әлеуетін іске асырудағы педагогикалық құрылымның маңыздылығы реттеледі. Халықаралық құқыққа сәйкес. Конвенцияның 4-бабы құралдардың дамуындағы модернизациялану қаупінің алдын алу үшін барлық АКТ-ны арнайы дизайнмен жасаған орынды екенін және мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың қажеттіліктерін жобалау және техникалық құралдарды шығару кезеңінде ескеру керектігін айтады. Конвенцияныңмүгедектерқұқығыжайындағы9-бабындамемлекетмүмкіндігішектеулітұлғалардыңақпараттықресурстарғақолжеткізуінеқолайлыжағдайтуғызуғажәнезамануиАКТ-ныңцифрлықтеңсіздікті жоюүшінқолданудыжігерлендіругеміндетті.Осыорайдахалықаралықзаңдар«цифрлық теңсіздік» ұғымында ақпараттық кемістікті түсінетінін айта кеткеніжөн.Осы критерийлерге сәйкесолбарлық адамдарды2топқабөледі:ақпаратыкөп;-ақпаратыжеткіліксіз. Кедергілерді жою үшін қосымша қарым-қатынас құралдары жасалынады.Бұлтопқаарнайыпернетақталарментінтуірлер,тірек-қимылқұралдарызақымданғанмүгедектергеарналғанманипуляторлар,Брайлпринтеріжәнеосығанұқсас басқада құрылғыларенеді. Барлық дерлік халықаралық құжаттар АКТ-ны денсаулық мүмкіндіктерішектеулі балаларға арналған оқу үдерісіне енгізу міндетін сипаттайды. АлайдаолардыңешқайсысындабілімберудеАКТ-нықолданусаясатыжөніндегіұсыныстар жоқ. Осылайша,баланыңденсаулығындаақауынемеседамуындабасқадаерекшеліктері болған жағдайда білім беру қызметтерін көрсетуден бас тартузаңғақайшы.Көптегензаңнамалардаденсаулықмүмкіндіктерішектеулітұлғаларүшінбейімдеушараларынжүргізуқажеттілігікөрсетілген.Біздіңелімізде«Мүмкіндігішектеулібалаларғаәлеуметтікжәнемедициналық-педагогикалықтүзетушілікқолдаукөрсетутуралы»заңбар.Бұданбөлек,кейбір елдерде (Бельгия, Дания, Жаңа Зеландия және т.б.) мүгедектердің білімалуүдерісін суреттейтін оларға арналған заңбар. БарлықдерлікмемлекеттерАКТ-ныденсаулықмүмкіндіктерішектеулітұлғаларүшінқолжетімдіетугеұмтылады.Мемлекетдеңгейіндегінегізгіқиындықинклюзивтіқұзыреттілігібарпедагогтардықолдауқұрылымдарыныңжоқтығы болып табылады. ТМД елдерінде инклюзивті білім алуға кедергілерәлдеқайда көп. Олар мектептердің арнайы инфрақұрылымдармен материалдық-техникалықжарақтандырылудеңгейініңтөмендігіменжәнеденсаулығындаауытқушылықтары бар тұлғалардың бастауыш біліммен қамтылуы деңгейініңаздығыменбайланысты. Бүкіләлемүшінортақмәселелермыналар:АКТ құнының жоғары болуы (технологиялардың орташастатистикалықазамат үшінқолжетімділігінің төмендігі);қызметкөрсетушіқызметкерлердіңбілімдеңгейініңтөмендігіжәнетехникалыққолдаудыңболмауы;педагогтардыңбілімберуүдерісіндеАКТ-ныпайдаланутуралыкері ұстанымы;педагогтердің денсаулық мүмкіндіктері шектеулі адамдарға арналғаннегізгі педагогикалық құрал ретіндегі АКТ туралы білімінің болмауы немесетөменболуы. КөбінеАКТретіндемектептердекомпьютерліктехнологияларқолданылады. Соларада, ЮНЕСКО қабылдағантерминологияғасәйкес, АКТ-ға тек компьютерлерғанаемес, соныменқатар, қызметтікжәнесервистікбілімберубағдарламалары,сканерлер,құлаққаптар,бейнекамералар,тірексигналдарыжәнемүмкіндігішектеулібалалардыңөзқатарластарыментеңдәрежедебілімалуынамүмкіндікберетінбасқадақұралдаржатады. Бұлөлшемдербілімберуүдерісіндепайдаланылатынақпараттық-коммуникациялықтехнологиялардыңқолжетімділігінбағалауғақызмететеді. ИнклюзивтібілімберужүйесініңқұқықтықтірегіболатынҚазақстанРеспубликасыныңзаңнамалықжүйесі де халықаралықталаптарүдесіненшығаалады. Еңалдымен,ҚазақстанРеспубликасыныңКонституциясындажәне30-бабында:«1.Азаматтарға мемлекеттікоқуорындарындатегін орта білімалуынакепілдікберіледі», -депатапкөрсетілді. ҚазақстанРеспубликасының2007жылықабылданған(2011жылыөзгерістерментолықтыруларенгізілген)«Білімтуралы»Заңындаденсаулығындаақауыбар,мүмкіншіліктерішектеуліоқушылартуралыинклюзивтібілімберутуралымемлекетімізкепілдікберетінкөптегенмүмкіншіліктер менқолдаутүрлерінкөреміз. Осыныңішінде11-баптаайтылған«14.Мүмкіндіктерішектеулітұлғалардыңбілімалуынаарналғанарнайыжағдайларжасау»көрсетілген.Заңдағы 14-бапта; «Мамандырылғанжалпыбілімберетіноқубағдарламаларынегізгі орта, жалпы орта білімберудіңжалпыбілімберетіноқубағдарламаларынегізіндеәзірленеді...»-депнақтыатапкөрсетеді. Ал 15-бап тұтасымен «Арнайыжалпыбілімберетіноқубағдарламаларынаарналып», ондағы 1,2,3 тармақшалардаарнайыоқубағдарламалары «мүмкіндігішектеулібалалардыоқытуғажәнедамытуғабағытталған, білдімалушылар ментәрбиеленушілердіңпсихологиялық-медициналық-педагогтікконсультацияларұсыныстарын»жәнеоқушылардың«психикалық-физикалықерекшеліктерінжәнетанымдықмүмкіндіктерін»ескеретінінақтыаталыпберілген. ҚазақстанРеспубликасының2002жылғықабылданған(2007жылы,2009жылы, 2010 жылы, 2013 жылы, 2014 жылы, 2015 жылы, 2016 жылыөзгертіліп,толықтырылыпотырды) «ҚазақстанРеспубликасындағыбаланыңқұқықтарытуралы» Заңында: «4-бап. Балалардыңтеңқұқықтылығы. 1. Тегіне, нәсілінежәнеқайұлтқажататындығына,әлеуметтікжәнемүліктікжағдайына,жынысына, тіліне, біліміне, дінгекөзқарасына, тұрғылықтыжеріне, денсаулықжағдайына, балағажәнеата-анасынанемесебасқазаңдыөкілдерінеқатыстыөзге де мән-жайлдарғақарамастан, барлық бала теңқұқыққаие», -депайқынкөрсетілген. Ал Заңның 15-бабында былайдепайқынкөрсетілген: «15-бап. 3. Арнаулыпедагогикалықтәрбиеніқажетететінкемтарбалаларғамемлекеттікбюджеттенбелгіленгенстандарттардеңгейіндеолардыңбілімалуынакепілдікберетінқосымшақаражатбереді». Осы Заңның 6-тарауы «Мүгедекбаланыңқұқықтары» депаталады. 31, 32,33-баптарында мүгедекбаланыңтолымдыөміргеденісаубалаларменбірдейқұқы бар екендігі, білімалуға, кәсіптаңдауға, шығармашылықпенайналысуға,қоғамдыққызметкеаралсуға, медициналық-әлеуметтіккөмекалуға, жұмыспенқамытылуға,мемлекеттенікөмекалуғақұқылыекеніатапкөрсетілген. 31-баптың2-тармақшасынтаратыпкөрсететінболсақ:«Мүгедекбалаөзініңденебітіміне, ақыл-есқабілетінежәнетілегінесайбілімалуға, қызметтүрі мен кәсіптітаңдауға, шығармашылық пен қоғамдыққызметтергеқатысуғақұқылы»,-депайқынайтылған. ҚазақстанРеспубликасындағымүгедекбалаларғамемлекеттікәрдайымқолдаукөрсетіп, жағдайжасауғаұмтылыпотыратынынбізкөптегенЗаңдардаосы мәселеніңарнайықарастырылуынанкөреміз. ОндайЗаңдарқатарындаҚазақстанРеспубликасының2001жылықабылданған«ҚазақстанРеспубликасыныңсәулет,қалақұрылысыжәнеқұрылысқызметітуралы»Заңынатауғаболады.Ондағы11-баптың2-3тармақшасындамүгедектер мен іс-қимылышектеулібасқа да топтарғаарналғанқолжеткізуіноңтайлыжағдайларменжәнеқұралдарменқамтамасызетілетініайтылған. АлҚазақстанРеспубликасының2005жылықабылданған«ҚазақстанРеспубликасындағымүгедектердіәлеуметтікқорғаутуралыЗаңында»мүгедектергебілім беру мен мектепкедейінгітәрбиелеумәселесіне де заңдыкепілдікберілген. Заңның 29-бабындағы «Мүгедектергетегінбастауыш, негізгіорта,жалпыортабілімберугекепілдікберілетіні»атапкөрсетілген. Бұлаталғандарданбасқадакөптегеннормативтік-әдістемелікқұжаттарҚазақстанРеспубликасындаинклюзивтікбілімберудіұйымдастыруғамемлекеттарапынанберілетінкепілдіктердіңсенімдіарнасыболыптабылады.БұлқұжаттардыңқұрамындаБілімберудідамытуғаарналғанМемлекеттікбағдарламалар,Білімжәнеғылымминистрілігініңинклюзивтібілімберугетікелейқатыстыәдістемелікнұсқаухаттары,әдістемелікқұралдары,типтікережелер сияқты құжаттарды молынан атауға болады. Олардың барлығындаинклюзивті білім берудің құқықтың жүйесі уақыт артқан сайын дамып кележатқаныайқын танылады. Ойымыздыжинақтайкелгенде,ҚазақстанРеспубликасындаинклюзивтібілім беруге байланысты құқықтық-нормативтік негіздеме бар екендігін жәнеалдағы уақытта бұл саланың толықтырыла түсетінін нақты деректер көрсетіпотырғаныанықталды. Ендігіталдаубарысыинклюзивтібілімберудіңгуманистікнегіздемесібағытындажүргізіледі. Әлеуметтік-мәдени саясаттың даму стратегияларының бір саласыболыптабылатын- білімберусаласындақамтитыныбелгілі.Әлемдікжәнеқазақстандық қоғамдық санада болып жатқан өзгерістер мен даму ұстанымдарыбілім беру саласына тікелей ықпалын тигізуде. Оның нақты көріністерін білімберудідамытудытұтасқоғамныңжәнеәрбіржекелегеноныңмүшесін,әрадамның даму жолы ретінде тану қажеттілігінің күн тәртібіне ашық қойылыпотырғанынан көруге болады. Жарық дүниеге келіп, көзін ашып, тыныс алатынәрбір сәбиден бастап, есейген, жетілген, қартайған әрбір қартқа дейінгі барлықадам өзінің бар мүмкіншіліктерін өмір сүру барысында жүзеге асыруға құқылыжәнеолүшінқажетті жағдайдыңжасалғанын қалайды. Осындайізгіидеябіліминклюзивтікбілімберужүйесіндамытудыңтүпмәнін,мақсатын, оның құндылығын, даму бағдарларын да айқындайтынқуатқа ие болып табылады. Қазақстандық инклюзивтік білім беру жүйесініңтабыстыболуықазақстандыққоғамдақалыптасқандүниетанымныңізгіліктібағдарлы болуына ғана байланысты болмақ. Инклюзивтік білім беру жүйесініңәрбіркірпішініңқалануы - әрбіржекелегенқоғаммүшесініңізгіліктідүниетанымынанинклюзивтібілімберугедегенгуманистіккөзқарасынабайланысты.Денсаулығындаақауыбар,мүмкіншіліктерішектеуліқоғаммүшелерінің қоғамдағы орны қайсы және қандай болуы тиіс? Бұл сұрақ әрбірқоғамдабелалғанфилософиялық-гуманистік ойғасүйеніпөзінежауаптабаалады. жүктеу/скачать 21,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|