Еңбек нарығы Капитал нарығы Жер нарығы

Еңбек нарығы

Жер нарығы

• 
  жұмыс орындарын ұсынатын кәсіпорындардың санының мол болуы (жұмыс күшіне сұраныс);
  
• 
  әртүрлі мамандықтағы еңбеккерлердің санының мол болуы (жұмыс күшінің ұсынысы);
  
• 
  еңбек нарығында бірде - бір кәсіпорын және бірде - бір еңбекккердің күш ықпалының жүрмеуі;
  
• 
  жұмыс күшінің жалақының мөлшерімен бағалануы.
  

Жалақы номиналды және нақты түрінде ажыратылады. Номинальды жалақы ақшаға шығарып берілетін жалақы, яғни еңбектердің өз еңбегі үшін алған ақша санасы.

Нақты жалақы екі факторға тәуелді:

1. 
   Номиналды жалақыға.
   
2. 
   Еңбеккердің тұтыну және әл-ауқат тұрмыс дәрежесін сипаттайтын тауарлар бағасының деңгейіне.
   

Жұмыс күшіне сұраныстың өсуі жұмыспен қамту деңгейіне және жалақыны өсіруге әкеледі, ал сұраныстың азаюы - жұмыспен қамту жағдайына жалақыны төмендетуге әкеледі. Сұраныс пен ұсыныстың қисықтарының қиылысуы жалақының теңдік деңгейіне (Р_е) әкеледі, Е нүктесінде жұмыспен толық қамту жағдайы орнайды: сұраныс ұсыныспен теңеледі.

П.Самуэльсонның теориясы бойынша қоғамдағы жұмыс күшінің жиынтық ұсынысы төмендегі көрсеткіштермен анықталады:

• 
  халықтың жалпы саны;
  
• 
  жалпы халық санының ішіндегі еңбекке қабілеті бар халықтың үлесімен;
  
• 
  белгілі бір мерзімдегі жұмыс уақытының орташа санымен (апта, ай, жыл);
  
• 
  халықтың сапалық құрамымен, яғни мамандық дәрежесінің құрамына сәйкес.