Дидактика оқыту және білім беру теориясы

Дидактика оқыту
және б л м беру
теориясы
201 - ТАРИХ
Орындағандар:
Альназаров Хадис ,
Бакиткереев Әділет

Сабақтың мақсаты
1. Дидактика ғылым және педагогиканың құрылымдық бөлігі 
2. Дидактиканың зерттеу объектісі мен пәні
3. ХХІ ғасыр дидактикасының мәні
4. Дидактиканың категориялары

1
Дидактика термині грекше «дидактикос» сөзінен шыққан, ол өз
кезегінде "Нұсқаулық"деп аударылады. Бірақ ол ежелгі дәуірде
емес, кейінірек пайда болған.
Бұл ұғым алғаш рет Германиядан келген әйгілі мұғалім
Вольфганг Ратке (1571-1635) өз еңбектерінде қолданған. Ол
бұл терминді «оқыту өнері» деп түсіндірген.
Дидактика пәні – бұл білім беру мен алудың, яғни оқыту (тұлға
– мұғалім) мен оқу (тұлға-оқушы) арасындағы байланыс пен
өзара әрекеттесу.
Дидактика ғылым және педагогиканың құрылымдық бөлігі 

2
Жалпы дидактиканың объектісін оқыту деп атауға болады. Бірақ педагогиканың бұл бөлімінің
күрделі құрылымы жағдайды қиындатады.
«Жеке дидактика» біртұтас теорияның құрамдас бөліктері ретінде өз объектілеріне ие.
Мысалы, физиканы оқыту әдістемесінің объектісі осы пәнді оқыту болады. Жоғары оқу
орындарында білім беру әдістемесі үшін – студенттерді оқыту.
Өнеркәсіптің бүкіл тарихында ол келесі мақсаттарды алды:
1.Жаңа ұрпақ тәрбиесінің мазмұнын анықтау.
2.Пайдалы білім, білік, дағдыны берудің тиімді жолдарын табу.
3.Осы процестің заңдылықтарын ашу.
Қазіргі дидактика үшін аталған құбылыстарды қалыптастырудан басқа келесі міндеттер өзекті
болып табылады:
1.Білім беруді ұйымдастыру принциптерін негіздеу және нақтылау, оқушылардың танымдық
белсенділігін, ынталылығын дамытудың жолдары мен әдістерін анықтау.
2.Оқу бағдарламаларының (және, тиісінше, оқулықтардың) тым күрделі және қосалқы
материалмен айтарлықтай шамадан тыс жүктелуіне байланысты білім беру мазмұнын таңдау
критерийлерін бөліп көрсету.
Дидактиканың зерттеу объектісі мен пәні

3
· Оқыту әдістері мен формаларының қызметтері мен
құрылымын зерттеу.
· Негізгі білімді жаңарту және жүйелеу үшін пәнаралық
байланыстарды қадағалау.
· Оқыту процесінде әлеуметтік және жеке мақсаттардың
тепе-теңдігін қамтамасыз ету.
· Оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу.
Оның тірегі – тұлға, тәуелсіздік және технологиялық
прогресс.
ХХІ ғасыр дидактикасының мәні:

Дидактиканың категориялары
· Оқыту. Белгілі бір мақсатқа жету үшін мұғалім мен оқушының өзара
әрекеттесуі.
· Білім беру. Аспект бойынша тұлғаның дамуы (бұл не?) оқыту арқылы
берілетін ақыл-ой және мәдениет.
· Оқыту. Қойылған мақсатқа жету үшін ұйымдастырылған және
бағытталған мұғалімнің қызметі.
· Оқыту. Мұғалімдерден алынған материалды қолдана отырып, білім
алуға бағытталған оқушының өзіндік қызметі.
· Білім. Оқыту барысында алынған теория. Оқушының оқу нәтижесінде
алған ақыл-ой әрекетінің нәтижелерін, идеяларын, қорытындыларын
қамтиды.
· Дағды. Білімді практикада қолдану, ғылымда немесе кәсіпте әдістемені
меңгеру.
4

Дидактиканың категориялары
4.1
· Шеберлік. Практикалық жағдайларда бекітуден өткен пысықталған
дағды.
· Мақсат. Белгілі бір межеге қол жеткізуге бағытталған әрекеттің ой-
санадағы көрінісі. Ойлау нәтижесінде болашақты алдын ала болжау
арқылы туатын мұрат, ішкі қозғаушы күш.
· Мазмұны. Дидактикаға сәйкес оқушыны оқыту керек.
· Ұйымдастыру. Оқыту мен тәрбиелеу үрдісінің жүйелік құрылысы.
· Әдіс. Негізгі мақсатқа жету үшін оқыту барысында мәселелерді шешу
жолы.
· Құрал. Жұмыс барысында қолданатын оқулықтар немесе құрал-
жабдықтар, сонымен қатар мұғалімнің жеке дағдылары.
Нәтиже. Белгіленген мақсатқа жету жолында жеткен деңгей.

 Ұсынылатын әдебиеттер: 
1. Таубаева Ш, Иманбаева С.Т., Берікханова А.Е.
Педагогика. Оқулық. - Алматы: «ОНОН». 2017. – 340
б.
2. Педагогика. Оқулық. /Редакциясын басқарған
П.И.Пидкасистый. Аударғандар Г.К.Ахметова,
Ш.Таубаева. –Алматы: Қазақ универстиеті. 2006.-336
бет.
3. Педагогика.- Алматы:KazBookTrade, 2017- 260 с.
(Хан Н.Н., Жампеисова К.К. Колумбаева Ш.Ж.). 

Назарларынызға
рахмет!